تهران؛ کانون دیپلماسی گاز جهان

به گزارش جام‌ جم ، سومین اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز (جی‌ای‌سی‌اف) با حضور روسای جمهور روسیه، عراق، بولیوی، ونزوئلا، گینه‌استوایی، نیجریه و ترکمنستان و به میزبانی حسن روحانی رئیس‌جمهوری ایران در سالن اجلاس سران برگزار می‌شود.

همچنین در این اجلاس فرستاده ویژه رئیس‌جمهور آذربایجان عبدالمالک سلال، نخست‌وزیر الجزایر سالم البدری، دبیرکل سازمان کشورهای صادرکننده نفت (اوپک) و آلدو فلورس کویرگان دبیر مجمع بین‌المللی انرژی حضور خواهند داشت.

براساس این گزارش، در هفدهمین نشست وزارتی مجمع کشورهای صادرکننده گاز که شنبه هفته جاری برگزار شد، ضمن تمدید دبیرکلی محمدحسین عادلی برای دو سال دیگر، آذربایجان به عنوان ناظر به این مجمع پیوست.

GECF یا همان مجمع کشورهای صادرکننده گاز که به اشتباه به عنوان اوپک گازی نیز شهرت یافته است، در سال 2008 به ابتکار مقام معظم رهبری و به پیشنهاد ایشان به مقامات ارشد روسیه به صورت یک سازمان مستقل پایه‌‌گذاری شد.

پیش از آن از سال 2001 به این‌ سو وزرای نفت کشورهای گازی عضو اوپک جلساتی را برگزار می‌کردند که در طول 15 سال گذشته روند تکاملی خود را طی کرده و پس از سازماندهی در قالب GECF به یکی از نهادهای تاثیرگذار در اقتصاد جهانی تبدیل شده است.

از اهداف برگزاری این مجمع می‌توان به بررسی طرح‌های توسعه‌ای گاز در دنیا، توازن بین عرضه و تقاضای گاز، فناوری‌های اکتشاف، تولید و حمل و نقل گاز و هزینه‌های مربوطه، ساختار بازارهای گاز، صادرات گاز از طریق خط لوله و به شکل گاز طبیعی مایع شده (LNG)، رقابت گاز با سوخت‌های جایگزین، اقتصاد گاز طبیعی فشرده (CNG) و تبدیل گاز به فرآورده‌های نفتی مایع (GTL)، اشاره کرد.

در همین حال کارشناسان، اجلاس تهران را متمایز از دوره‌های قبلی ارزیابی می‌کنند. این ارزیابی متفاوت هم به علت استقبال خوب سران کشورها و هم به‌خاطر همزمانی برگزاری آن با نوسانات قیمت جهانی نفت و جلب توجه کشورها به سوی استفاده از گاز و در نهایت به‌خاطر محوریت قرار گرفتن ایران به عنوان یکی از بزرگ‌ترین دارندگان ذخایر گازی جهان است که در آستانه رفع تحریم‌های ناعادلانه غرب قرار دارد و اقتصادش رو به باز شدن می‌رود.

سفر ولادیمیر پوتین، رئیس‌جمهور روسیه به ایران نیز بار سیاسی ‌ـ ‌اقتصادی اجلاس سران مجمع کشورهای صادرکننده گاز را افزایش داده و بر وزن آن افزوده است.

سرانجام نیز موفقیت‌های ایران در اجلاس وزارتی که شنبه هفته جاری در تهران برگزار شد، از حیث تمدید دبیرکلی و توافق بی‌حاشیه بر سر بیانیه پایانی، اجلاس سوم سران را به نفع ایران رقم زده است.

GECF به مرحله نقش‌آفرینی در بازار گاز رسیده ‌است

در این باره، محمدعلی خطیبی، نماینده اسبق ایران در اوپک، با اشاره به اهمیت برگزاری اجلاس سران کشورهای صادرکننده گاز در ایران به خبرنگار جام‌جم گفت: این مجمع با توانایی‌هایی که دارد، می‌تواند در بازار گاز نقش‌آفرینی کند.

وی با اشاره به حجم ذخایر گازی کشورهای عضو GECF افزود: اکنون حدود 70 درصد از ذخایر گازی جهان، 45 درصد تجارت جهانی گاز، 42 درصد از تولید جهانی گاز، 40 درصد صادرات گاز با خط لوله و 85 درصد تجارت LNG توسط اعضای این مجمع صورت می‌گیرد که این آمار بیانگر آن است که توانایی بالایی در این زمینه در اختیار اعضاست و می‌تواند آینده مناسبی برای آن در نظر داشت، اما هنوز نقش‌آفرینی قابل ملاحظه‌ای در این زمینه از سوی GECF دیده نشده که امید است نتایج برگزاری نشست تهران بتواند در به ثمر نشستن تلاش‌های گذشته بسیار مفید باشد.

به عقیده وی، با توجه به این‌که اکنون دبیرخانه اعضای خود را شناخته و کارمندان مشغول انجام وظایف هستند و همچنین مدل جهانی گاز نیز توسط یکی از شرکت‌های معتبر بین‌المللی برای این سازمان ایجاد شده است، همه چیز مهیاست تا در تهران موضوع نقش‌آفرینی این مجمع در بازار بین‌المللی به نتیجه رسیده و بتوان آینده بهتری برای آن متصور شد.

نماینده اسبق ایران در اوپک با اشاره به جاافتادن GECF در بازار انرژی جهان افزود: در ابتدای امر که این ایده مطرح شد، برخی کشورهای اروپایی و خریدار گاز با این ایده مخالفت داشتند چون بر این باور بودند نهادی همانند اوپک در حال شکل‌گیری است که می‌تواند در آینده بازار تاثیرگذار باشد و حاکمیت ‌ایجاد کند، اما با توجه به روند شکل‌گیری و برگزاری نشست‌های گذشته این نگرانی برطرف شد و آنها نیز مطمئن شدند که وجود این مجمع در زمینه تجارت گاز نه‌تنها مشکل‌ساز نیست، بلکه به نوعی لازم است.

خطیبی درباره نقش روسیه در این مجمع گازی نیز تصریح کرد: با توجه به زیرساخت‌ها و جایگاهی که روسیه در زمینه صادرات گاز از طریق خط لوله دارد، می‌تواند تاثیر قابل ملاحظه‌ای در سیاستگذاری‌های GECF داشته باشد. به این ترتیب که قیمت‌گذاری‌هایی را که در زمینه صادرات گاز از طریق خط لوله انجام می‌دهد و با وجود جایگاه سیاسی مناسبی که در دهکده جهانی دارد، وزن قابل قبولی به سازمان بخشیده است. بنابراین اگر بتوان از این ظرفیت به‌خوبی استفاده کرد، نسبت درآمدی اعضا تغییر خواهد داشت.

وی افزود: قطر نیز در زمینه LNG یکی از مطرح‌ترین صادرکنندگان است که می‌تواند جایگاه قابل قبولی در سازمان داشته باشد، چون قطر و روسیه هر دو می‌توانند نسبت به قیمت‌گذاری در آینده بسیار تاثیرگذار باشند و اعضا بدون تردید این دو کشور را به عنوان شاخص قیمت‌گذاران در نظر خواهند داشت.

میزبانی ایران پراهمیت است

در همین حال دکتر نرسی قربان، کارشناس حوزه انرژی به خبرنگار جام‌جم گفت: این که کشورهای صادر‌کننده گاز به صورت جمعی در نقطه‌ای از جهان گردهم می‌آیند و مشغول تصمیم‌گیری می‌شوند، اتفاق جدید و تازه‌ای نیست و باید منتظر خروجی این جلسات و شوراها باشیم، اما چون این اولین باری است که ایران میزبان کشورهای صادرکننده گاز شده، این موضوع برای کشورمان بسیار پراهمیت است. این‌که آیا خروجی این اجلاس، یک همکاری مناسب برای ایران خواهد بود یا خیر، بستگی به عوامل مختلفی دارد که باید در نظر گرفته شود.

این کارشناس انرژی با اشاره به حضور برخی رقبای سنتی ایران در موضوع صادرات گاز افزود: اگر از موضوع حضور برخی از رقبا که صرفا برای بررسی اوضاع به ایران آمده‌اند بگذریم، این فرصت قابل قبولی برای اقتصاد انرژی ایران است، چون امروز شاهد افزایش تولید نسبت به مصرف گاز در کشورمان هستیم بنابراین می‌توان از فرصت ایجاد شده استفاده قابل قبولی کرد. ا

ین در حالی است که همزمانی برگزاری این نشست و رفع قریب‌الوقوع تحریم‌های یکجانبه غرب علیه کشورمان، می‌تواند امتیاز بهتری را در اختیار صنعت گاز ایران قرار دهد که باید از آن استفاده کنیم، چون توانمندی‌ها و امتیازات ایران بیشتر از قبل پرزنت و مطرح می‌شوند.

نرسی قربان درباره نقش گاز در آینده اقتصاد جهان تصریح کرد: براساس تحلیل‌ شرکت‌های مطرح بین‌المللی، نفت و گاز تا سه دهه آینده همچنان مهم‌ترین منابع تامین انرژی برای کشورها خواهند بود. این در حالی است که نباید فراموش کنیم جایگاه گاز در بازارهای بین‌المللی بسیار محکم‌تر از نفت خواهد شد، چون موضوع آلایندگی و حفظ محیط‌زیست در اولویت بسیاری از کشورها قرار گرفته و گاز هم به لحاظ آلایندگی بسیار قابل قبول‌تر از نفت شناخته شده است؛ هرچند نباید فراموش کنیم فراز و فرودهای قیمتی در بازار نفت و گاز چند بار در جهان روی داده و تمام فعالان چه فروشنده و چه خریدار در این بازار از این روند مطلع هستند.

عماد عزتی - اقتصاد