حل مشکل فارغ التحصیلان بیکار با اصلاح ساختار آموزشی

متاسفانه در بعضی دانشگاه‌ها هیات علمی لازم برای جذب دانشجو در مقطع تحصیلات تکمیلی وجود ندارد و برای جبران کسری هزینه‌هایشان این کار را می‌کنند؛ ‌در دانشگاه آزاد و پیام نور این روال به طور گسترده صورت می‌گیرد، به‌گونه‌ای که انگار یک مسابقه بین دانشگاه‌ها در ایجاد کرسی‌های مقاطع ارشد و تحصیلات تکمیلی گذاشته شده است. با این‌که بیشتر این مراکز آموزشی صلاحیت لازم را ندارند و به خروجی هم فکر نمی‌کنند، یعنی به این موضوع نمی‌اندیشند که اگر فارغ‌التحصیل، امروز لیسانس و بیکار بود، فردا هم که فوق لیسانس شد، وضع برایش فرقی نمی‌کند و باز هم بیکار است.

طبق اطلاعات مرکز آمار هم تحصیلکرده‌های ما در حال حاضر درصد بالایی از بیکاری را دارند، حدودا بین 30 تا 40 درصد. البته این جمعیت بیشتر از این رقم است، چون در آمارگیری جمعیت درحال تحصیل جزو بیکارها به حساب نمی‌آیند، درحالی که از نظر سنی در سن اشتغال قرار دارند و اگر تحصیل نمی‌کردند قاعدتا یا شاغل بودند یا بیکار.

راهکار این مشکل در مرحله اول اصلاح بنیان‌های آموزشی است. در آموزش و پرورش ما وقتی رشته‌های نظری هنوز پرطرفدارترند و رشته‌های فنی و حرفه‌ای مغضوب واقع شده‌اند، نباید انتظار داشته باشیم دانش‌آموزان به ادامه تحصیل در رشته‌های نظری که بازار کار خوبی ندارند، هدایت نشوند؛ چراکه سیستم آنها را به این سمت هدایت می‌کند، درحالی که از طریق رشته‌های فنی و حرفه‌ای و کار دانش و با کسب مهارتی که در اجتماع مورد نیاز است، عملا وارد بازار کار می‌شوند .

پس گام اول، اصلاح ساختار آموزشی کشور است. متاسفانه اولویت کمتر دولتی آموزش و پرورش بوده است. سوال من این است آیا وقت آن نرسیده که اولویت یک دولتی آموزش باشد چه در آموزش و پرورش، چه پیش از آن و چه بعد از آن؟ پس اگر اولویت دولتی آموزش به معنای عام شد، می‌توانیم امیدوار باشیم که به نتیجه برسیم.

در مرحله بعدی باید ماموریت دانشگاه‌ها مورد بازبینی قرار بگیرد؛ چراکه همه دانشگاه‌ها سرمایه نظام هستند چه دولتی، چه پیام نور، چه آزاد و ... ما باید برای اینها ماموریت تعریف کنیم. ماموریت هم براساس خروجی هر دانشگاه باشد.

گام نهایی هم ایجاد فضای کار است؛ یعنی این که کارخانه‌های بزرگ، صنایع بزرگ، سازمان‌ها و نهادهای مسئول، با هدف تامین اشتغال و تامین آتیه جوانانی که سرمایه نظام هستند وارد گود شوند آن وقت می‌توانیم امیدوار باشیم آفتی که درحال حاضر در جامعه به وجود آمده از بین برود.

عطاالله سلطانی‌صبور - عضو کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی / روزنامه جام جم