بازار نقره همچنان طلایی است

در یک نگاه کلی، خیابان مولوی، منوچهری و برخی فروشگاه‌های خیابان خالداسلامبولی (وزرا) در تهران برای خرید مصنوعات نقره گزینه‌های مناسبی هستند، هرچند گاهی در میان صفر و یک‌های مجازی نیز می‌توانیم نمونه‌های زیبایی بیابیم، اما آنچه مهم است درصد خلوص و همچنین راهکارهای تشخیص بدل از اصل نقره است.

قبل از هر موضوعی، بد نیست کمی درباره آنچه به دنبالش هستیم، برنامه‌ریزی کنیم تا بتوانیم بازار مورد نظر خودمان را به‌خوبی بشناسیم و برای خرید اقدام کنیم‌. اگر دنبال خرید مصنوعات زینتی نقره هستید، می‌توانید روی داشته‌های بازار یا خیابان منوچهری حساب ویژه‌ باز کنید، اما اگر دنبال ظرف و ظروف یا آینه و شمعدان نقره‌ هستید، بد نیست کمی به فکر وقت‌گذرانی در خیابان‌های اطراف مولوی و راسته بازار نقره فروش‌ها باشید. در این منطقه از ظرف و ظروف گرفته تا بدلیجات می‌تواند دیده هر رهگذری را به خود جلب و گاهی وی را دست به جیب کند. نگاره‌ها و نقش‌های ظریف و اشکال حک‌شده از حماسه‌های ایران زمین روی نقره‌جات می‌تواند زینت‌بخش آنچه به‌دنبال آن هستید، باشد.

تاریخچه نقره

فلز نقره از حدود هزاره چهارم قبل از میلاد شناخته شده و در زمان‌های مختلف تاریخی، به‌صورت وسایل تزئینی، ظروف آشپزخانه و اهداف تجاری صنعتی مورد استفاده قرار گرفته است.این فلز گرانبها امروز بعد از طلا به‌عنوان دومین فلز قیمتی در معادلات تجاری خود‌نمایی می‌کند و در طول سال 1792 - 1965 دوران طلایی خود را به‌عنوان دارایی باارزش تجربه کرده و نقش کلیدی در سیستم پولی آمریکا و برخی کشورها داشته است.

در ایران‌باستان نیز تاریخ فلز کاری به هزاره اول قبل از میلاد بر‌می‌گردد و به علت کمیاب بودن، نقره فقط در زیور‌آلات مورد استفاده قرار گرفته است. در دورا‌ن پادشاهی قدرتمند هخامنشیان جام‌های گوناگونی با فلز نقره ساخته شده است که جام (ریتون‌ها) نمونه بارز آن به‌شمار می‌رود. البته طرح‌ها و شکل‌های گوناگونی روی نقره حک می‌کرده‌اند؛ از جمله نقره همراه با سر شیر ‌یا حیوانات قدرتمند.

نقره و تولیداتش در ایران از قدیم‌الایام متعلق به اصفهانی‌ها بوده است. بعد از اصفهان می‌توان تبریز و شیراز و البته کرمانشاه و اهواز را در زمینه تولید نقره توانمند دانست و به تولیدات آنها با اطمینان خاطر نگاه کرد، اما از همان دوران شناسنامه‌ مصنوعات نقره‌ای به نام هنرمندان اصفهانی خورده است.

خانواده ظروف نقره

به‌طور کلی جایگاه نقره در میان خانواده‌های ایرانی معمولا به‌عنوان ظروف و مصنوعات تزئینی بیشتر خودنمایی می‌کند‌. از این رو ظروف نقره بیشتر شامل قندان، ظرف میوه، آینه و شمعدان و گلدان است که تمام ظروف به سفارش مشتری در اصفهان با ظرافت دستان هنرمندان، در تمام اندازه‌ها حتی تا دومتر و بیشتر، ساخته می‌شود. اگر به‌دنبال ظروف خاصی در میان تولیدات نقره‌ای هستید، نمی‌توان آنها را در میان کاتالوگ ‌ها و مدارک فروشگاه‌ها بیابید، بلکه باید به ذهن خلاق و دستان هنرمندان تولیدکننده‌ اصفهانی اطمینان کنید، چون ظرف نقره کاتالوگ ندارد و فقط زاییده فکر هنرمندان این شهر است‌. مساله مهم در هنر نقره‌کاری، تمیز یا معمولی کار کردن سازنده و همچنین قلم‌هایی است که مورد استفاده قرار می‌گیرد. قلم گل و بته، قلم شبکه‌ای، قلم گل برجسته، مینیاتور یا ریز قلم جزو موارد مهم است.

مجسمه‌های بزرگ نقره

بخش دیگری از مصنوعات نقره را می‌توان در مجسمه‌های نقره‌ای یافت‌. این در حالی است که بعضی مجسمه‌ها به صورت قلم‌زنی و برخی دیگر از طریق ریخته‌گری طراحی و ساخته می‌شود. ریخته‌گری اغلب اقتباس از کارهای خارجی است و هنرمندان معدودی می‌توانند هنر ریخته‌گری را اجرا کنند.

چگونه ظرف نقره را تمیز کنیم

با توجه به خاصیت اکسیده شدن نقره و سیاه شدن مصنوعات ساخته شده با این فلز طبیعی است که باید برای جلوه ویژه تولیدات نقره‌‌ای از راهکارهای مطرح استفاده کنیم‌. بهترین کار این است که مصنوعات نقره‌ای را هر20 روز یک‌بار شست‌و‌شو دهید که در این صورت، نقره رنگ سیاهی به خود نمی‌بیند. نقره را قبل از تغییر رنگ، باید با آب و مواد شوینده مثل پودر دستی شست‌و‌شو و مایع ظرفشویی شست و سریعا خشک کرد.

امروز با توجه به پیشرفت فناوری، موادی همانند روکش‌های بی‌رنگ ساخته شده که فرآیند اکسیده‌شدن نقره را به تعویق می‌اندازد. ماده‌ای (کیلر) همانند آنچه در رنگ اتومبیل به کار می‌برند را روی مصنوع نقره می‌ریزند که باعث می‌شود نقره دیرتر سیاه شود. موادی نیز به‌تازگی در بازار آمده که مقداری زردی نقره را می‌گیرد، ولی به‌طور دائم نمی‌تواند زردی را از بین ببرد. البته سیاه‌شدن نقره می‌تواند نشانه‌ای از خلوص نقره نیز باشد‌. نقره هر چه خالص‌تر باشد، زود‌تر سیاه تر خواهد شد. بنابراین کسانی که می‌گویند ما از قدیم نقره داریم و رنگ آن تغییر نکرده، باید درباره خلوص آنچه در اختیار دارند بیشتر دقت کنند.

حساب حساب، کاکا برادر

حال که با رمز و راز خرید نقره و پیشینه این فلز گرانبها آشنا شدیم، بد نیست به قیمت آن نیز بپردازیم. نقره با ساخت و قلم از گرمی 2500 تومان آغاز و به تناسب کیفیت و میزان هنر به‌کار رفته در آن افزایش می‌یابد‌. قیمت قندان کوچک کار خوب از 500 تا 600 هزار تومان به بالا محاسبه خواهد شد. همچنین متوسط قیمت یک سرویس معمولی نقره مورد استفاده بانوان از 300 هزار تومان تا 600 هزار تومان تمام می‌شود.

هنگام فروش نقره نیز کار معمولی به قیمت روز آن از سوی فروشگاه خریداری می‌شود در حالی که از قیمت کار خوب فقط 15 درصد کم می‌کنند و اگر کار اعلی باشد، ارزش افزوده نیز دارد‌. البته قیمت مصنوع نقره به حجم و وزن نقره به‌کار رفته درآن نیز ربط دارد، زیرا هر چه وزن و حجم نقره بیشتر باشد، قیمت آن گران‌تر است.

پیشنهاد خرید

با توجه به اهمیت هنری نقره، فارغ از ارزش ریالی خود نقره، این کار به نوعی خرید آثار هنری است یعنی اگر واقعا کسی می‌خواهد نقره بخرد، شمش خام نقره بخرد، بهتر است، اما معمولا توصیه به خریدار نقره این است که سعی کنند کار خوب یعنی اثری هنری را که دارای ارزش بالایی است، تهیه کنند. نقره‌ معمولی، زمانی که تبدیل به احسنت می‌شود، هم قیمت نقره خام است. تفاوت نقره اعلا با نقره معمولی، در میزان عیار است. کار شناسنامه‌دار و کیفیت بالا خیلی بهتر از کار بی‌شناسنامه با کیفیت پایین است.

متوسط قیمت برخی مصنوعات نقره دربازار

مهدیه آخوندزاده

اقتصاد