با تحول نظام سلامت قیمت تجهیزات پزشکی واقعی می‌شود

طرحی که به داد مردم می‌رسد

خیلی دور نیست. تا همین 2 سال پیش اگر گذر شخصی به بیمارستان می‌افتاد و مجبور به عمل جراحی می‌شد، جدای از تالمات روحی ناشی از جراحی، بدون تعارف باید قید مقدار قابل توجهی از پس‌انداز خود را می‌زد یا اگر پس‌اندازی نداشت، مجبور به ‌فروش داشته‌های باارزش خود برای تامین مخارج عمل می‌شد. در این میان هزینه برترین بخش درمان، خرید ملزومات و تجهیزات پزشکی مثل پروتز زانو و... بود که به اذعان وزیر بهداشت، گاهی تا 10 برابر قیمت واقعی خود به دست مصرف‌کننده می‌رسید و البته تضمینی بر عدم قاچاق آن کالای خاص هم وجود نداشت. بعد از اجرای طرح تحول نظام سلامت اما، سازوکارهای ورود، قیمت‌گذاری و توزیع تجهیزات و ملزومات پزشکی، دستخوش تحولات بنیادینی شد که البته حاشیه‌هایی نیز به دنبال داشت. برخی کارشناسان معتقدند سامان یافتن نحوه قیمت‌گذاری و کاهش قاچاق این محصولات، دستاوردهایی هستند که در چند ماه اخیر نصیب این حوزه شده‌اند. برای آشنایی بیشتر با سازوکارهای جدید و چالش‌برانگیز اداره کل تجهیزات پزشکی، با مهندس حسین عظیم‌زاده، مدیر اداره نظارت و ارزیابی در اداره کل تجهیزات و ملزومات پزشکی وزارت بهداشت و درمان دقایقی را به گفت‌وگو نشستیم.
کد خبر: ۸۴۲۵۴۱

قیمت‌گذاری تجهیزات پزشکی براساس چه مولفه‌هایی انجام می‌شود؟

قبل از پاسخ به این سوال نیاز است تا توضیحاتی را درخصوص تحولات ساختاری ایجاد شده در نحوه قیمت‌گذاری طی سال‌های اخیر ارائه دهم. در واقع قبل از خرداد ماه سال 93 اختیار قیمت‌گذاری تجهیزات پزشکی با اداره کل تجهیزات پزشکی نبود و سازمان حمایت از مصرف‌کنندگان و تولید‌کنندگان این مسئولیت را به‌عهده داشت. تا آن زمان ما قیمتی را به دانشگاه‌ها یا سازمان‌های ذی‌نفع اعلام نمی‌کردیم. اما از خرداد 93 هیات دولت اختیار قیمت‌گذاری را به وزارت بهداشت واگذار و اواخر همان سال وزیر محترم بهداشت به‌طور رسمی این موضوع را به سازمان غذا و دارو ابلاغ و دستوردادند که کمیسیون قیمت‌گذاری تشکیل شود. اما نکته مهم این است که این تفویض اختیار در دل اجرای طرح تحول نظام سلامت از نیمه اردیبهشت سال گذشته کلید خورده بود. یکی از اهداف این برنامه بزرگ این بود که بیمار برای تامین مایحتاج درمانی خود از بیمارستان خارج نشود و بیمارستان‌های دولتی موظف شوند خودشان تامین کالا و ملزومات پزشکی برای بیمارانی که نیاز به بستری شدن دارند، را تضمین کنند.

در این میان از آنجا که در حوزه ملزومات هیچ قیمت مصوب و شاخصی برای خرید بیمارستان‌ها وجود نداشت، این احتمال می‌رفت تجهیزات مورد نیاز با قیمت‌های بالا خریداری و درنهایت تامین بودجه طرح تحول نظام سلامت توسط وزارت بهداشت با مشکل مواجه شود. بنابراین تکلیفی برای اداره کل ایجاد شد مبنی بر این‌که قیمت‌گذاری را آغاز کند. اما چون هنوز مصوبه هیات دولت را برای این امر مهم نداشتیم، فرآیند اعلام سقف قیمت کالاها را صرفا جهت مراکز درمانی دولتی تابعه دانشگاه‌های علوم پزشکی آغاز کردیم. در ادامه به شرکت‌های مختلف تولید‌کننده و وارد‌کننده تجهیزات پزشکی فراخوانی ارائه کردیم مبنی بر این‌که وزارت بهداشت قصد خرید دارد و شرایط مورد نظر خود برای خرید را نیز اعلام کردیم. در نتیجه یک فضای رقابتی برای شرکت‌ها ایجاد شد تا بتوانند در فراخوان‌ها شرکت و قیمت‌های پیشنهادی خود را ارائه دهند. به دنبال این اقدامات فعالیت‌های کارشناسی زیادی انجام و کمیته‌های متعددی در حوزه‌های مختلف در اداره کل تشکیل شد و قیمت‌ها براساس فراخوان کاهش پیدا کرد و به مراکز درمانی دولتی اعلام شد.

در نهایت چه تعداد کالا قیمت‌گذاری شد؟

حدود 6 هزار قلم کالا را تا پایان سال 93 قیمت‌گذاری کردیم و به‌طور کلی می‌توانیم ادعا کنیم که صرفه‌جویی قابل توجهی در این زمینه کسب شد.

این رضایت به چه قیمتی به دست آمد؟ آیا به کیفیت محصولات آسیبی وارد نشد؟

محصولات از نظر کیفی همان محصولاتی بودند و هستند که قبلا سابقه ورود داشتند و روال مجوز درخصوص تائید کیفیت آنها تغییری نداشته است و حتی در بعضی موارد سختگیرانه هم شده است. بنابراین هیچ افت کیفیتی ایجاد نشد. در ادامه قیمت‌های جدید در سایت اداره کل تجهیزات پزشکی اعلام شد و تمام مراکز درمانی دولتی به آن دسترسی داشتند. قیمت‌هایی که ما در سال 93 اعلام کرده بودیم از طریق شناسه و کلمه عبور در پورتال مخصوص دانشگاه‌ها موجود بود و فقط بیمارستان‌های دولتی به آن دسترسی داشتند، چراکه ما اختیار قیمت نداشتیم و فقط سقف قیمت را اعلام می‌کردیم، اما امسال قیمت‌های مصوب را اعلام می‌کنیم. همچنین کمیسیون قیمت‌گذاری تشکیل شده و قیمت‌هایی که در سال گذشته وجود داشت، امسال به صورت مجدد در کمیته تخصصی بررسی و به کمیسیون قیمت‌گذاری ارجاع می‌شود و در کمیسیون تصویب می‌گردد و از طریق پورتال عمومی اداره کل تجهیزات پزشکی اعلام عمومی می‌شود. در حال حاضر اگر به سایت اداره کل تجهیزات پزشکی مراجعه شود، در لینک استعلام و قیمت‌های مصوب تجهیزات و ملزومات پزشکی فهرست قیمت‌هایی که امسال در کمیسیون قیمت‌گذاری طرح و قیمت مصوب گرفته‌اند قابل دسترس هستند. لازم به ذکر است در‌خصوص پایش کیفیت ما طرح بازرسی پس از ‌فروش(PMS) را آغاز کرده‌ایم و بر کیفیت اقلام در حوزه مصرف نظارت وجود دارد.

مواردی که فرمودید به نوعی سازوکار قیمت‌گذاری محصولات به صورت کلی بود. به صورت جزئی‌تر در تعیین قیمت هر محصول چه نکاتی را مدنظر قرار می‌دهید؟

قیمت ریالی هر محصول بر اساس ضوابط قیمت‌گذاری سازمان حمایت از تولیدکنندگان و مصرف‌کنندگان محاسبه می‌شود که درخصوص واردکنندگان و تولید‌کنندگان متفاوت است و توضیح آن مفصل است اما به‌طور خلاصه می‌توان گفت تمامی هزینه‌های واردات و تولید در قیمت‌گذاری مد نظر قرار می‌گیرد. کاری که در فراخوان انجام شد، این بود که قیمت‌های پایه کالاها را کاهش دادیم و قیمت‌گذاری ریالی براساس فرمول سازمان حمایت از تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان صورت گرفت و الان حدود 2000 ردیف کالا از قیمت‌های سال قبل مجددا بررسی و قیمت مصوب گرفتند و تا پایان سال 6000 ردیف کالا را به عنوان قیمت مصوب به تمامی مراکز درمانی اعلام خواهیم کرد.

آیا ضمانت اجرایی برای رعایت قیمت‌های مصوب اداره کل وجود دارد؟

بله. قیمت‌هایی که اعلام می‌کنیم برای همه مراکز درمانی ازجمله نیروهای مسلح، تامین اجتماعی، مراکز دولتی لازم‌الاجراست و همه مراکز باید قیمت‌های مصوب ما را رعایت کنند. مانند هر کالای دیگری که در کشور قیمت دارد، ملزومات پزشکی هم دارای قیمت هستند. اگر این قیمت‌ها توسط مراکز رعایت نشود یا برای بیمار با قیمت‌های بالاتر محاسبه شود به منزله گرانفروشی در نظر گرفته می‌شود. در این صورت اقدامات قانونی به‌عمل خواهد آمد.

بعد از اعلام قیمت‌های جدید از سوی اداره کل تجهیزات پزشکی چقدر مقاومت در این حوزه صورت گرفت؟ به هر حال وزیر بهداشت هم اذعان کردند که برخی محصولات، بیش از این با چند برابر قیمت واقعی خود به دست مصرف‌کننده می‌رسید.

البته درصد محدودی از کالاها اختلافات چشمگیری با گذشته وجود دارد. اما اغلب شرکت‌ها در این خصوص قیمت‌های جدید را رعایت کرده‌اند.

به بحث توزیع بپردازیم. توزیع تجهیزات پزشکی چگونه انجام می‌شود و چه معیارهایی در این فرآیند نقش دارند؟

ما یک شبکه قانونی توزیع داریم که از سال 88 ضوابط توزیع و عرضه توسط وزیر وقت ابلاغ شده است‌. این ضوابط در سامانه اداره کل تجهیزات پزشکی به آدرس www.imed.ir قابل دسترسی است و در آن ساختار شبکه توزیع تعریف شده است. در شبکه توزیع تجهیزات و ملزومات پزشکی، بسته به نوع کالا، کانال‌های مختلفی برای توزیع‌کننده وجود دارد. مثلا یک دستگاه پزشکی توسط وارد‌کننده و تولید‌کننده مستقیم به مرکز درمانی عرضه می‌شود و واسطه‌ای در آن وجود ندارد.

برای ملزومات پزشکی بسته به نوع کالا، ممکن است کانال‌های توزیع متفاوت وجود داشته باشد، اما به صورت کلی در شبکه توزیع، شرکت تولیدکننده و وارد‌کننده و شرکت توزیع‌کننده که شرکت‌های پخش به حساب می‌آیند را داریم و همه آنها ثبت شده‌اند. همچنین واحدهای عرضه‌کننده خرده‌فروش‌ها را داریم که شامل اصناف و داروخانه‌ها هستند. یعنی به صورت کلی وارد‌کننده و تولیدکننده، توزیع‌کننده یا عمده‌فروش و خرده‌فروش وجود دارد. البته این ساختار در بعضی از کالاهای تخصصی مثل استنت قلبی قدری متفاوت است. به این شکل که واحد عمده‌فروش در آن نداریم و شرکت واردکننده به صورت مستقیم کالا را به بیمارستان تحویل می‌دهد. بنابراین بسته به نوع کالا، کانال‌های توزیع تغییر می‌کند و مسئولیت توزیع نیز در ضوابط به عهده تولیدکننده و واردکننده است. مراکز درمانی قصد هر خریدی که داشته باشند، باید بررسی کنند که آیا‌ فروشنده در سایت وزارت بهداشت ثبت شده است یا خیر؟ اگر ثبت شده باشد، مجاز به خرید از آن هستند.

به عنوان سوال آخر وضعیت قاچاق تجهیزات پزشکی را چطور ارزیابی می‌کنید؟

ما هر چقدر هم تلاش کنیم و تمام نیروهای کشور را نیز بسیج کنیم نمی‌توانیم ادعا کنیم که ورود کالای قاچاق به صفر رسیده است. حتی قاچاق در کالاهای ممنوع نظیر مواد مخدر که همه از مضرات، خطر و تبعات آن برای کشور آگاه هستند نیز وجود دارد. اما نکته این است که اقداماتی که انجام شده است، بسیار در زمینه قاچاق بازدارنده بوده و قطعا بعد از این هم وضعیت بهتری خواهیم داشت. یکی از اقدامات موثر ثبت ‌فروشندگان کالای پزشکی در شبکه توزیع قانونی است. یعنی مراکز درمانی هر خریدی را که می‌خواهند انجام دهند باید بررسی کنند که آیا ‌فروشنده در شبکه توزیع قانونی وجود دارد یا خیر؟ دسترسی به‌ فروشندگان تجهیزات و ملزومات پزشکی از طریق سامانه این اداره کل فراهم می شود اگر یک مرکز درمانی خریدی انجام دهد و مجاز بودن ‌فروشنده کالا را در سامانه اداره کل بررسی نکند احتمال خرید کالای قاچاق وجود دارد.

مراکز درمانی در این خصوص توجیه هستند. تاکنون بیشتر سیاستگذاری و توجه ما در حوزه دانشگاه‌های دولتی و مراکز دانشگاهی دولتی بوده است.

اما برنامه امسال ما این است که به همه حوزه‌های غیر‌دانشگاهی نیز ورود کنیم. اخیرا دکتر دیناروند بخشنامه‌ای به دانشگاه‌ها ابلاغ کرده‌اند که طبق آن مراکز درمانی هر استان باید به همه مراکز درمانی خصوصی نیروهای مسلح یا تامین اجتماعی ابلاغ کند که هر‌گونه خرید باید از طریق شبکه قانونی توزیع و قیمت‌های مصوب انجام شود. این فرآیند بسیار کمک می‌کند که بازاری برای خرید کالای قاچاق وجود نداشته باشد.

خود مردم، ذینفعان و بیمارستان‌ها مسئولیت خیلی مهمی در این عرصه دارند و باید کمک کنند که قاچاق شکل نگیرد. وقتی برای کالای قاچاق مشتری وجود نداشته باشد، قطعا انگیزه‌ای هم برای ورود آن کالا وجود نخواهد داشت.

آریا کیانی

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها