یک میلیارد دلاری که دود شد

به گزارش جام‌جم، چندی پیش شاهرخ خسروانی، معاون مدیر عامل شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، واردات بنزین امسال به کشور را به طور میانگین 6.5 میلیون لیتر در روز اعلام کرد و گفت: تصمیم‌گیری درباره واردات بنزین بر اساس سه اصل مهم میزان تولید، میزان مصرف و میزان ذخایر این فرآورده نفتی استراتژیک انجام می‌شود. وی درباره وضعیت تولید کنونی بنزین در کشور افزود: هم اکنون واحدهای بنزین‌سازی کشور با ظرفیت کامل در مدار تولید قرار دارند.

کسری 10میلیون لیتری بنزین

عباس کاظمی، معاون وزیر نفت در امور پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی نیز مقدار کسری روزانه بنزین را حدود ١٠ میلیون و حجم تولید پالایشگاه‌های کشور را ٦٦ میلیون لیتر عنوان کرد و گفت: با وارد سرویس شدن طرح بنزین‌سازی پالایشگاه بندرعباس و واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه اصفهان، تولید بنزین در کشور تا پایان امسال چهار میلیون لیتر افزایش پیدا می‌کند.

وی افزود: امیدوارم تا پایان امسال با وارد سرویس شدن طرح بنزین‌سازی پالایشگاه بندرعباس و واحد ایزومریزاسیون پالایشگاه اصفهان که به‌ترتیب سبب افزایش سه و یک میلیون لیتری تولید بنزین می‌شود مقدار کسری بنزین به ٦ میلیون لیتر برسد.

معاون وزیر نفت در مورد پالایشگاه خلیج فارس که قرار است بنزین یورو4 تولید کند، تشریح کرد: با وارد مدار شدن واحد بنزین‌سازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس نه‌تنها دیگر نیازی به واردات بنزین نیست، بلکه ایران در فهرست صادرکنندگان این فرآورده نفتی قرار خواهد گرفت.

کاظمی حجم واردات بنزین در شرایط کنونی را اندکی بیش از ٦ میلیون لیتر در روز عنوان کرد و با بیان این که بقیه نیاز کشور از ذخایر برداشت می‌شود، درباره مقدار کنونی ذخایر بنزین گفت: ذخایر کنونی بنزین کشور بالای یک میلیارد لیتر و مقدار خوب و مطمئنی است.

دود شدن یک میلیارد دلار بنزین

حال در شرایط فعلی که بنزین در کشور با نرخ هزار تومان برای هر لیتر به فروش می‌رسد اگر نرخ فروش بنزین را بر مبنای فوب خلیج‌فارس یعنی حدود یک دلار در نظر بگیریم با یک حساب ساده مشخص می‌شود که باتوجه به مصرف روزانه 5/6 میلیون لیتر بنزین وارداتی در کشور، روزانه 5/6 میلیون دلار برای خرید بنزین وارداتی هزینه می‌شود.

این در حالی است که مصرف بنزین تعطیلی نمی‌شناسد و چه‌بسا مصرف آن در روز تعطیلی بیشتر هم شود. بنابراین با توجه به آمار ارائه شده واردات 5/6 میلیون لیتر تا پایان مرداد، 155 روز از سال جاری روزانه 5/6 میلیون دلار صرف خرید بنزین شده است که در مجموع تا پایان مرداد این رقم می‌رسد به کمی بیشتر از یک میلیارد دلار ناقابل. به عبارتی دیگر در امسال که هنوز روح تحریم‌ها جاری لست و بازگشت درآمد حاصل از فروش نفت به دلیل انسداد مجاری مالی تقریبا صورت نمی‌گیرد، در پایان ماه پنجم بیش از یک میلیارد دلار هزینه خرید بنزین شده که تاکنون همه آن نیز دود شده و به هوا رفته است.

افزایش سهم تولید داخل در سبد مصرف مردم

این در حالی است که بنابه اعلام شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی ایران، تولید بنزین پایه در ماه‌های ابتدایی فعالیت دولت یازدهم در مقایسه با ماه‌های پایانی دولت دهم (پنج ماه آخر) ٦ درصد افزایش داشته است.

ضمن این‌که در سال ٩٣ نیز میانگین تولید روزانه ٥٩ میلیون و ٩٠٠ هزار لیتر بنزین پایه بوده است. همچنین در گزارش شرکت ملی پالایش و پخش فرآورده‌های نفتی، تولید میانگین بنزین پایه در سه ماه نخست امسال ٥٦ میلیون و ٢٠٠ هزار لیتر اعلام شده است که کاهش تولید این فرآورده نفتی (بنزین پایه) به دلیل از سرویس خارج کردن واحد کت کراکر پالایشگاه امام خمینی‌(ره) شازند و تعمیرات اساسی ذکر شده است.

به عبارت دیگر با وجود افزایش سهم تولید بنزین داخلی فقط امسال که هنوز به نیمه هم نرسیده‌ایم، یک میلیارد دلار از درآمدهای کشور در یک کلام دود شده و به هوا رفته است.

اگر براساس آخرین آمار اعلامی از سوی مرکز ایران، جمعیت کشور را حدود 78 میلیون نفر بدانیم پس در این مدت نزدیک به 13دلار از سهم هر ایرانی را باد برده است که برای یک خانواده پنج نفره این رقم به مقدار 5/64 دلار یا براساس دلار 3300 تومان بالغ بر 214هزار تومان می‌شود.

اینجاست که شاید برایمان ملموس‌تر باشد وقتی صحبت از فناوری‌های نوین در خودروهای داخلی و استقرار فرهنگ مصرف بهینه در کشور می‌شود، به چه معناست.

کمبود منابع، علت اصلی عدم خودکفایی در تولید بنزین

ناگفته نماند یکی از طرح‌هایی که در زمینه خودکفایی بنزین مطرح محسوب می‌شود، پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس است که احداث آن از سال 86 شروع شده است. این پالایشگاه بنا بود با مشارکت بخش خصوصی و سرمایه‌گذاری خارجی انجام شود، اما بعد از رفت و آمدهای فراوان، در حال حاضر همه سهامداران این پالایشگاه، داخلی به شمار می‌روند.

با راه‌اندازی این پالایشگاه 360 هزار بشکه میعانات گازی، قرار است روزانه 27 میلیون لیتر بنزین معمولی، 9 میلیون لیتر بنزین سوپر، 14 میلیون لیتر گازوئیل، سه میلیون و 370 هزار لیتر سوخت جت به میزان تولیدات نفتی کشور اضافه شود.

البته بعد از چند نوبت تاخیر گفته شده بود که قرار است عملیات فاز یک آن در اواسط سال 94 و فاز دوم و سوم به فواصل زمانی چند ماهه راه‌اندازی شود. گرچه به گوش می‌رسد که به دلیل کمبود منابع شاید فاز نخست آن حتی تا پایان سال هم راه‌اندازی نشود.

درجه پایبندی به برنامه

پیش از این احمد ادیب، مدیرعامل پالایشگاه ستاره خلیج فارس با اشاره به این‌که اگر محدودیت تامین منابع مالی برای خرید کالا رخ نمی‌داد، فاز نخست طرح ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس در نیمه اول امسال به بهره‌برداری می‌رسید، ادامه داد: طبق آخرین برنامه زمانبندی، فاز نخست این پروژه با ظرفیت روزانه ١٢٠ هزار بشکه میعانات گازی تا پایان اسفند امسال راه‌اندازی و به بهره‌برداری خواهد رسید.

وی البته تصریح کرد: سعی ما این است که حتی در صورت بروز عوامل ناخواسته و خارج از پیش‌بینی‌ها به این برنامه پایبند باشیم.

جلیل جعفری بنه‌خلخال، نماینده مردم خلخال و کوثر درمجلس شورای اسلامی نیز با اشاره به علت تاخیر در راه‌اندازی پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، گفت: یکی از علل عمده ناتوانی در تولید بنزین، کمبود منابع مالی برای تکمیل پالایشگاه‌ها ازجمله پالایشگاه ستاره خلیج فارس است.

این نماینده مردم در مجلس نهم، با بیان این‌که برنامه‌ریزی لازم برای ساخت پالایشگاه در کشور صورت گرفته است، تصریح کرد: مشکل اصلی در زمینه تامین بنزین داخلی، کمبود منابع مالی است که در صورت حمایت دولت از پالایشگاه‌ها می‌توان به کاهش واردات سوخت و خروج ارز از کشور امیدوار بود.

وی با تاکید بر این‌که در حال حاضر با توجه به شرایط کنونی کشور راهی جز واردات بنزین نداریم، افزود: با توجه به رفع نشدن تحریم‌ها مشکل خرید تجهیزات مورد نیاز نیز در کنار نبود منابع مالی لازم مشکلات بسیاری را برای کشور در زمینه تامین بنزین ایجاد کرده است.

نکته‌ای که در این میان باید به آن توجه داشت این است که اجرای یک پروژه در حد و اندازه‌های پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس، نیاز به برنامه‌ریزی دقیق اجرایی دارد و ابهامات و تهدیدات باید از مدت‌ها قبل شناسایی و راه‌های رفع آنها اندیشیده شده باشد تا با معضلی مانند معضل طولانی‌شدن ساخت پالایشگاه ستاره خلیج‌فارس مواجه نشویم. همچنین توجه به این نکته ضروری است که طرح‌هایی با این بزرگی باید به بخش‌هایی واگذار شود که توانایی مدیریت و اجرای آن را داشته باشند، تا دیگر شاهد این نباشیم که بی‌برنامگی و ضعف مدیریت، سرمایه‌های عظیم کشور را بر باد دهد.