زندگی در قاب دوربین

فیلم که در سال‌های اولیه قرن بیستم روایت می‌شود، داستان زندگی واقعی ماریا لارسون، مادربزرگ همسر تروئل است که با شوهری دائم‌الخمر و چند فرزند، زندگی ساده‌ای را سپری می‌کند و بار اصلی زندگی را ‌ از طریق خیاطی و خدمتکاری برای طبقه مرفه‌تر جامعه سوئد به دوش می‌کشد. ماریا که اوایل ازدواجش یک دوربین عکاسی از طریق مسابقه بخت‌آزمایی برنده شده، به فکر فروش دوربین برای تامین مخارج زندگی‌ می‌افتد، اما توسط آقای پدرسون، صاحب آتلیه عکاسی شهر (با بازی جاسپر کریستن‌سن) به نگه داشتن دوربین و استفاده از آن ترغیب می‌شود و در ادامه، بسیاری از وقایع و لحظه‌های زندگی خود و مردم شهرش را به طریقی هنرمندانه و بدیع به تصویر می‌کشد.

یان تروئل، کارگردان فیلم که در مجامع هنری گوناگون از چهره‌های شناخته شده است و دو بار نامزد دریافت جایزه اسکار شد، در این فیلم‌ توانسته روایتی بی‌نقص و بدیع را از زندگی بانویی که اولین عکاس زن کشور سوئد شناخته می‌شود به نمایش بگذارد؛ فیلم تنها به روایت زندگی شخصی ماریا محدود نمی‌ماند و کارگردان در بستر داستان، بخشی از تاریخ اجتماعی پشت‌سر گذاشته شده کشورش را به نمایش در آورده است؛ از تاثیر تفکرات سوسیالیستی بر طبقه کارگر جامعه سوئد گرفته تا اعتصاب‌ها و حتی بحران کمبود غذای ناشی از جنگ جهانی اول که همه به شکلی هنرمندانه در بطن روایت قصه به تصویر کشیده شده و تاثیر آن را به شکل مستقیم بر زندگی این خانواده پرجمعیت می‌بینیم. برگ برنده اصلی فیلم و دلیل موفقیت‌های آن نه کارگردانی درخشان تروئل که قطعا در بازی به یاد ماندنی بازیگر زن نقش اول آن است؛ ماریا هایسکنن، بازیگر 45 ساله‌ای که لحظه‌های جاودانه، مهم‌ترین فیلم شناخته شده کارنامه کاری‌اش هست و توانسته نقش زنی رنج‌کشیده، اما قوی و مستحکم را از خود به نمایش بگذارد. صلابت او در لحظات اداره کردن زندگی یا مواجهه با همسر بی‌قید و مسئولیتش درست به اندازه معدود لحظه‌های احساسی فیلم تاثیرگذار است. به همین مناسبت بیراه نیست اگر بگوییم تروئل بهترین انتخاب را برای این نقش انجام داده و حتی در مواقعی از فیلم که ریتم قصه ضعیف‌تر شده یا داستان به حاشیه می‌رود، نقش‌آفرینی قوی ماریا همچنان جبران‌کننده این کاستی‌هاست.

نمی‌توان به فیلمی با موضوع عکاسی و در ستایش آن اشاره کرد و حرفی از قاب‌بندی‌ چشم‌نواز آن به میان نیاورد. اتفاقی که در لحظه‌های جاودانه زندگی ماریا هم رخ داده و در کنار طراحی خوب صحنه و لباس و رنگ‌پردازی‌ هنرمندانه فیلم، قاب‌هایی برای دوربین انتخاب شده که هر یک خود به تابلوی نقاشی می‌مانند؛ نگاه کنید به لحظات پایانی فیلم و گردش دسته‌جمعی اعضای خانواده در دل طبیعت که با استفاده از رنگ‌های زنده و قاب‌بندی ماهرانه چطور خوشبختی دوباره خانواده، تحت تاثیر سر به راه شدن پدر به نمایش در می‌آید و گویی مخاطب را به دل شادی کوچکشان می‌برد یا حتی پر پر زدن پروانه کوچک در قاب پنجره، هنگامی که ماریا تصمیم می‌گیرد آخرین عکس دوربینش را از خودش بگیرد. از این قبیل لحظات در فیلم کم نیستند و احتمالا تا مدت‌ها بعد از پایان فیلم همچنان در خاطرتان خواهند ماند.

زهرا غفاری

جام جم