«امشب» در انتظار خلاقیت

آرامش شبانه

همیشه مثال‌های نقضی هم وجود دارد. ما در 10 سال اخیر، برنامه‌هایی داشته‌ایم که در ساعات ابتدای صبح یا انتهای شب، چنان مخاطب را به خود جذب کرده اند که یک برنامه عصرگاهی قادر به جذب یک دهم آن هم نبوده است. اگر به تاریخچه برنامه‌های شبانگاهی تلویزیون نگاهی بیندازیم، متوجه می‌شویم تعداد کمی از آنها ابتدا توانسته اند مخاطب را در آن ساعات جذب کنند، اما پس از گذراندن یک دوره بین مردم فراگیر شده‌اند که از میان آنها می‌توان به برنامه شبانگاهی «رادیو هفت» اشاره کرد که با داشتن ساختاری متفاوت، بسیاری از شب بیداران را شیفته خود کرد، اما این برنامه فضایی هنری داشت و رگه‌های اجتماعی و آموزشی در آن کمتر به چشم می‌خورد.

شاید تلویزیون نیاز شدیدی به برنامه‌ای‌ مانند پارک ملت دارد تا دغدغه‌ها ی مردم و پاسخ آن را در دل خود بگنجاند. پس از مدت‌ها که جای یک برنامه ترکیبی شبانه در تلویزیون خالی بود، مدیران شبکه یک تصمیم گرفتند باز هم اتفاقی مثبت در این شبکه شکل بگیرد.

به همین دلیل ساخت یک برنامه ترکیبی گفت‌وگو‌محور شبانه را به محمد‌رضا ماندگاران دادند که «امشب» نام گرفت. تمام عوامل برنامه‌ساز تلویزیون می‌دانند که این روز‌ها برای جذب مخاطب باید از ابزار‌های مختلفی چون یک مجری سرشناس، دکور جذاب و حتی تیتراژ متفاوت استفاده کرد. ماندگاران هم برای رسیدن به این هدف در اولین اقدام سکان و اجرای برنامه امشب را به سید علی ضیا که جایگاه ویژه‌ای بین مخاطبانش دارد، سپرد. بعد از آن دکوری را با طرحی زیبا که متناسب با شب است در نظر گرفت؛ دکوری که آرامش شب را به بیننده منتقل می‌کند.

طرحی نو دراندازیم

در سال‌های اخیر، برنامه‌هایی موفق بوده‌اند که قصه زندگی مردم را به شکل ساده روایت می‌کنند. «امشب» هم برای این که جای خود را میان مردم باز کند باید از این قاعده پیروی می‌کرد. در اولین برنامه زمانی که تیتراژ امشب با صدای علی زند وکیل به روی آنتن رفت، خیلی‌ها سر ذوق آمدند. صدای زیبای زند وکیل به همراه ترانه پرمحتوای تیتراژ امشب و همچنین تصاویری که روی این صدا گذاشته شده بود تا حدودی جهت برنامه را مشخص می‌کرد. در تیتراژی که مضمونی معنوی دارد، جوانی را می‌بینی که به بزرگ‌تر‌های خود احترام می‌گذارد و به همنوعانش کمک می‌کند.

این طراحی تصویر و موسیقی، نشانگر سبک زندگی اسلامی - ایرانی است که از همان تیتراژ ابتدایی امشب خود را در ذهن بیننده ماندگار کرد‌. در قسمت‌های ابتدایی برنامه مهمان‌هایی از نقاط مختلف کشور حضور پیدا کردند که قصه‌هایی متفاوت داشتند. بعد از پخش چند قسمت از برنامه امشب، عده‌ای از منتقدان این برنامه را شبیه یکی از برنامه‌های تلویزیونی دانستند که چند سالی است پخش می‌شود، اما بعد از گذشت مدتی با حضور افراد سرشناس و به نوعی تغییر نسبی رویکرد این برنامه، حرف و حدیث‌های پیرامونش کمتر شد تا امروز که برنامه هفته‌ای سه بار روی آنتن می‌رود و تا حدودی توانسته مخاطبان خاص خود را پیدا کند.

برنامه شبانگاهی به انرژی زیاد نیاز ندارد

با همه اینها، اگر برنامه امشب پخته‌تر و با دقت بیشتری در انتخاب مهمان‌ها و آیتم‌ها عمل می‌کرد، می‌توانست جریانی جدید در تلویزیون ایجاد کند، چون ماهیت این برنامه ظرفیت‌های زیادی برای تبدیل شدن به برنامه‌ای متفاوت و تاثیرگذار را دارد. اما واقعیت این است که این برنامه تاکنون نتوانسته از این ظرفیت‌ها استفاده کند و برخی دلایل موفق نبودن آن عبارتند از:

مجری برنامه: در برنامه‌های ترکیبی گفت‌وگو‌محور، مجری علاوه‌بر میدان‌داری در دست گرفتن نبض برنامه، ارتباط خوب و درست با مهمانان و کنترل فضا و زمان باید نقش یک شومن را نیز ایفا کند. سید علی ضیا با اجراهای خوب و متفاوتش در سال‌های گذشته نشان داده که می‌تواند در ردیف مجریان خوب تلویزیون قرار گیرد. او طرفداران زیادی دارد و این یکی از نقاط مثبت اوست.

ضیا مجری جوان و با انرژی است و انرژی و هیجان زیادش در برنامه‌های صبحگاهی نتیجه خوبی می‌دهد. اما یک برنامه شبانه، سبک اجرای خاص خودش را می‌خواهد‌. افزون بر این مهمانان ضیا در برنامه از گروه‌های سنی مختلف هستند و گاهی شاهد هستیم که این مجری با تمام مهمانانش اعم از بزرگ و کوچک و با هر شرایط شغلی و اجتماعی به یک شکل صحبت و برخورد می‌کند.

نحوه ارتباط‌گیری صمیمانه ضیا با مهمانانش از نکات مثبت اوست، اما این مجری جوان باید دقت کند که هر سخن جایی و هر نکته زمانی دارد و اندکی در کلام و دیالوگ‌های خود دقت کند. پلاتو‌های این مجری که دربر‌گیرنده خط کلی برنامه است و بار کنایی دارد، از نقاط مثبت و قوت امشب است. ضیا با هوشمندی،گاهی مفاهیم بسیار تلخی را به شکلی هنرمندانه در هاله‌ای از طنز و گوشه و کنایه بیان می‌کند‌. او می‌تواند با مرز‌بندی متفاوت در اجرایش جایگاهی بهتر از شرایط کنونی در رسانه ملی پیدا کند.

تغییر جهت

مهمانان: از قدیم گفته‌اند، حرفی که از دل بر آید لاجرم بر دل نشیند. معمولا مردم عادی هستند که حاضر می‌شوند مقابل دوربین تلویزیون بنشینند و صادقانه حرف دلشان را بیان کنند. محمود و گل بادام از مسافتی دور به تهران آمده بودند و صادقانه از خودشان و سرنوشت خود برای مردم گفتند و حرفشان به دل نشست و مردم از این برنامه استقبال کردند، اما بتدریج صندلی مهمانان برنامه امشب به افراد مشهور سپرده شد و جایگاه عموم مردم که ویژه بودند و کار خاصی در زندگی خود کرده بودند، در این برنامه کمرنگ شد‌. هر چند یکی از محاسن برنامه امشب این است که مهمانانش کاملا با موضوع هماهنگ هستند و می‌توانند اطلاعات جامع و کاملی ارائه کنند.

سوژه‌ ناب، مورد نیاز است

آیتم‌ها: درمیان قسمت‌های مختلف برنامه امشب، شاهد آیتم‌هایی هستیم که در نوع خود جالب است. برای مثال امشب با هنرمندی همراه می‌شود و زندگی او را به صورت مختصر روایت می‌کند. به هر حال این ابتکار جالب جای کار بیشتری دارد و خلاقانه‌تر می‌تواند ارائه شود. آیتم‌‌های بیشتری می‌توان برای امشب طراحی کرد. آیتم‌هایی که مناسب برنامه شبانگاهی باشد و در برنامه‌‌های دیگر، نمونه و مشابه آن دیده نشود. گروه سازنده برنامه امشب می‌توانند سراغ سوژ‌ه‌های متفاوت‌تر و بکرتر هم بروند.

اتاق فکر برنامه امشب، مشاوران و سوژ‌ه‌یاب برنامه باید تیزهوشی زیادی داشته باشند تا بتوانند برای برنامه خود سوژه‌های ناب پیدا کنند. آن هم در شرایطی که برنامه‌های زیادی با ساختار ترکیبی و گفت‌وگو‌محور از شبکه‌های مختلف پخش می‌شود.

سحر قناعتی

جام‌جم