راه خودروساز شدن از داخل می‌گذرد

طراحی پلتفرمی، امروزه به عنوان یک رویکرد اصلی برای اقتصادی‌شدن تولید خودروهای متنوع در صنعت خودروسازی مطرح است. در این رویکرد، خودروسازان به‌جای طراحی یک محصول تلاش می‌کنند از ابتدا یک خانواده محصول را طراحی کنند که در بسیاری از قطعات مشترکند. دکتر ابوالفضل خلخالی، استادیار دانشکده خودروی دانشگاه علم و صنعت ایران در این باره می‌گوید: زمانی که طراحی انجام می‌شود باید همزمان چند محصول یا درواقع خانواده محصول طراحی شود که سبک اصولی طراحی پلتفرم است.

اگر یک محصول طراحی کنید و بخواهید از این محصول انواع یا مشتق‌های مختلف بگیرید قطعا با مشکلات بیشتری مواجه می‌شوید تا این که هنگام شروع طراحی، آن را با یک خانواده‌ محصول طراحی کرده باشید. وی می‌افزاید: منظور ما از خانواده‌ محصول این نیست، خودرویی که همه چیز آن ثابت است و فقط چراغ‌ها، بدنه و برخی تزئینات آن تغییر می‌کند طراحی شود؛ بلکه این محصولات می‌تواند در کلاس‌های مختلف باشد.

خودروهای متنوع و ارزان

تنوع در صنعت خودرو، راز بقا محسوب می‌شود. به همین دلیل بسیار شنیده‌ایم که گاهی برخی خودروسازان چند محصول را در یک سال به بازار عرضه می‌کنند. از طرفی اگر تنوع زیاد شود تیراژ هر محصول پایین آمده که باعث گران شدن محصولات می‌شود.

زیرا بر اساس اصول اقتصادی تولید هر چه تیراژ بالاتر برود، هزینه‌ها سرشکن می‌شود. طراحی پلتفرمی کلید حل این تضاد است. به گفته دکتر خلخالی یک پلتفرم بین پنج تا ده‌سال عمر دارد که پس از آن هم قابل اصلاح است. به این ترتیب از یک پلتفرم چندمحصول تولید می‌شود که بسیاری از قطعات آنها با یکدیگر مشترکند و به همین دلیل تیراژ اغلب قطعات به قدری بالاست که نهایتا برای مشتری حداقل هزینه را در بر داشته باشد.

داخلی‌سازی پلتفرم خارجی بی‌معنی است

روزی که مسئولان برای امضای قرارداد تولید خودروی ال ۹۰ با شرکت رنوی فرانسه قلم می‌چرخاندند، رویای انتقال کامل فناوری پلتفرم این محصول را در سر داشتند و بنا به گفته‌های آگاهان قرار بود تعداد زیادی از قطعات محصولات این پلتفرم در ایران تولید شود و ما را به بازارهای جهانی وارد کند، اما این رویا هیچ گاه تعبیر نشد.

دکتر خلخالی کسی بود که چنین واقعه‌ای او را به شگفتی وانداشت، زیرا معتقد است اصولا پلتفرم را نمی‌توان از خارج خرید. وی در این باره توضیح می‌دهد لازمه طراحی پلتفرمی، در نظر گرفتن ویژگی‌های قطعه سازان است. زیرا خودروساز در طراحی خود سعی می‌کند یک قطعه مشترک روی چند محصول را به یک سازنده بدهد که بتواند هزینه آن را کاهش دهد.

دبیر کمیته راهبری طرح کلان ملی طراحی پلتفرم ملی خودروی کلاس B پس از این توضیح می‌گوید: بخشی از طراحی پلتفرم زنجیره‌ تأمین است و طراح خارجی برای طراحی پلتفرم خود زنجیره تامین در دسترس خودش را در نظر می‌گیرد؛ بنابر این در عمل این که ما بخواهیم یک پلتفرم خارجی را داخلی‌سازی کنیم واقعا بی‌معنی است. مگر این که یک خودروساز خارجی به عنوان مشاور با مجموعه‌های داخلی همکاری کند. چون اگر یک پلتفرم را شرکت خارجی طراحی کند زنجیره تأمین را باید شرکت خارجی برگزیند.

دکتر خلخالی همچنین معتقد است خودروساز خارجی حتی اگر بخواهد زنجیره تامین داخل را در نظر بگیرد به دلیل اشراف نداشتن به صنعت قطعه‌سازی کشور مدت‌ها باید زمان صرف کند. به همین علت وی می‌گوید: ما باید پلتفرم را در کشور طراحی کنیم که کار بزرگی است و باید تمام مجموعه‌هایی که در این بحث مشارکت دارند، همکاری کنند و یک هم‌افزایی داشته باشند، زیرا اگر ما پلتفرم نداشته باشیم یعنی طراح خودرو نیستیم و باید مونتاژ کنیم و به نظر بنده مونتاژ به ضرر کشور است.

جام جم

محمدامین آهنگری