گرمارودی؛ فرزند زمانه خویش است

نکته اول این که ایشان تحصیلکرده حوزه و دانشگاه هستند و در هر دو تحصیل داشته‌اند. قطعا تبحر و آشنایی‌شان با دو زبان یعنی ادبیات عرب و ادبیات فارسی در حد خیلی بالایی است و در هر دو مورد می‌توانند اظهار نظر کنند. اگر بخواهی کسی را از نظر علمی اجمالا شناسایی کنی باید بپرسی استادانت چه کسانی بوده‌اند؛ چرا که استاد تا حد زیادی می‌تواند معرف شاگرد هم باشد. آقای گرمارودی از شاگردان مرحوم ادیب نیشابوری از مدرسان حوزه علمیه مشهد در زمینه ادبیات عرب بوده‌اند. وی در دانشگاه هم استادان بزرگی داشت، از جمله مرحوم دکتر سیدجعفر شهیدی، دکتر مهدی محقق و امثال ایشان.

امتیاز دوم ایشان این است که قریحه شعر و شاعری بسیار قوی داشته و یکی از شاعران خوب و سرآمد معاصر به حساب می‌آیند و از آنجا که ذوق شاعری بالایی دارند و بعد هنری هم در ایشان هست، در هر دو جهت سرآمد هستند؛ به عبارتی هم شاعر خوبی هستند و هم آثارشان در این عرصه از نظر هنری جایگاه والایی دارد. ایشان شاعر آیینی قوی است که در هر وزن و قالبی که وارد شده شعرهای ارزشمندی سروده و از شاعران برجسته و موفق عصر ما به حساب می‌آیند. دو عنصر رکن موفقیت یک مترجم، نویسنده و شاعر خواهد بود؛ اول: عنصر ادب یعنی احاطه بر علم لغت، صرف، نحو و اشتقاق و دوم: هنر یعنی تسلط بر علوم بلاغی شامل معانی، بیان و بدیع. جناب آقای گرمارودی به این دو امتیاز آراسته‌اند، هم بعد ادبی قوی دارند و هم بعد هنری. پس اجمالا می‌توان گفت دومین امتیاز جناب آقای گرمارودی شاعربودنش است.

امتیاز سوم سلامت نفس و روح ایشان است. جناب آقای گرمارودی از آن افراد بسیار پاکدل، پاکباخته و سلیم‌النفسی هستند که نظیر ایشان در این حد بالای جامعیت افراد زیادی را در جامعه نداریم. سلامت روح و تقوای ایشان، سلامت اندیشه و فکر ایشان بر هیچ کس پوشیده نیست. نکته دیگری که درباره آقای گرمارودی ناگفته مانده و من می‌خواهم عرض کنم این است که ایشان از افراد خوش‌سابقه و مبارز و مجاهد قبل از انقلاب است که بابت شعرهایی که در مدح اهل بیت علیهم‌السلام سروده و همچنین گوشه و کنایه‌هایی که علیه رژیم شاه داشته حدود چهار سال زندان بوده و یکی از شکنجه دیده‌های زمان شاه است. شکنجه‌های گرمارودی را باید فقط از زبان خودش شنید که چقدر جان خراش بوده است. ایشان کسی بودند که بعد از پیروزی انقلاب هم به دستور امام خمینی مشاور فرهنگی رئیس‌جمهور وقت آقای بنی‌صدر شدند. آن زمان هنوز بنی‌صدر مرتکب لغزشی نشده بود و طرح‌های مثبتی داشت. شاید اگر دیگر اطرافیان بنی‌صدر هم مثل آقای گرمارودی می‌بودند به آن گرفتاری‌هایی که بعدا منتهی شد، نمی‌رسید.آقای گرمارودی در این بعد کمتر شناخته شده است. ایشان امتیاز دیگری هم دارد؛ قرآن‌پژوه و مترجم قرآن است و ترجمه‌شان از قرآن در کنار ترجمه حسین استاد ولی و سیدجلال‌الدین مجتبوی جزو ترجمه‌های درجه یک محسوب می‌شود.

حالا ایشان نهج‌البلاغه را هم ترجمه کردند و شک ندارم ترجمه‌شان در کنار ترجمه دکتر سیدجعفر شهیدی که از نظر وزن، سجع و ظرافت ادبی فوق‌العاده است و همچنین ترجمه استاد محمود صلواتی که هنوز چاپ نشده اما بسیار ظریف، کم‌حجم، پرمحتوا، موزون و مسجع است، قرار خواهد گرفت. البته در این میان از ترجمه حسین استاد ولی هم نمی‌توان گذشت. ایشان ترجمه‌ای متعارف با نثری روان از نهج‌البلاغه دارند که قابل استفاده همگان است. ما در هر نیم قرن یا ربع قرنی، بلکه هر ده سال یک بار به ارائه ترجمه‌های تازه از متون دینی مان نیاز داریم تا آنها را به نثر معیار روزگار هم ارائه کنیم. یکی از علت‌های تعدد ترجمه‌ها همین است که در هر قرنی نثر و نظم تغییر پیدا می‌کند و این تغییرات نیاز ما را به ترجمه‌های جدید نشان می‌دهد. ترجمه‌های تازه یعنی این که ما باید فرزند زمانه خویش باشیم و گرمارودی یکی از کسانی است که فرزند زمانه خودش است. فرزندی که نظم، نثر، ترجمه و دیگر آثارش ضرورت انتشار دارد.

مترجم قرآن و مدرس تفسیر

حجت‌الاسلام محمدعلی کوشا