راه‌آهن تهران ـ سنندج پروژه‌ای که به مقصد نرسیده است

این پروژه با هدف ایجاد کوتاه‌ترین مسیر ریلی بین تهران ـ همدان ـ سنندج، اتصال آن به مسیر راه‌آهن سمنگان ـ کرمانشاه و اتصال به راه‌آهن کشورهای همسایه از طریق مرز خسروی، در حال ساخت است که با احداث و تکمیل این مسیر، کریدور ریلی شرقی ـ غربی کشور برقرار و امکان حمل و ترانزیت بار و مسافر فراهم خواهد شد.

استان کردستان به دلیل داشتن مرز رسمی باشماق مریوان یکی از مسیرهای ترانزیتی کشور محسوب می‌شود که راه‌اندازی شبکه حمل و نقل ریلی می‌تواند کمک فراوانی به افزایش ترانزیت و حمل کالا از سایر نقاط کشور به این استان بکند.

کردستان همچنین به دلیل دارا بودن بازارچه‌های مرزی در شهرستان‌های مریوان و بانه و همچنین جاذبه‌های تاریخی و گردشگری فراوان، در سال‌های اخیر به یکی از قطب‌های گردشگری کشور تبدیل شده و این در حالی است که این استان به دلیل نبود راه جاده‌ای مناسب و برخورداری از فرودگاهی نیمه‌فعال، در حوزه حمل و نقل با مشکلات متعددی روبه‌روست که می‌تواند مانع توسعه گردشگری استان و رونق و شکوفایی اقتصادی آن شود، در حالی که به نظر می‌رسد با ایجاد شبکه حمل و نقل ریلی برخی از مشکلات این حوزه برطرف شود و تعداد گردشگران به این استان نیز افزایش یابد.

به گفته مسئولان کردستان، اجرای این طرح علاوه بر توسعه گردشگری، در محرومیت‌زدایی و رونق اقتصادی منطقه و بویژه کردستان، تحول و افزایش سهم ترانزیت در کشور، سهولت در حمل و نقل بین شهری و صرفه‌جویی در مصرف سوخت نیز تاثیر بسزایی خواهد داشت.

آن‌طور که مدیرکل راه و شهرسازی کردستان می‌گوید: خط ریلی تهران ـ همدان ـ سنندج در صورت بهره‌برداری، امکان جابه‌جایی یک میلیون مسافر و جابه‌جایی دو میلیون تن بار در سال را دارد که این ظرفیت قابلیت افزایش به 2.4 میلیون مسافر و چهار میلیون تن بار را در افق سال 1404 دارد.

محمدصادق وجدی می‌افزاید: این راه‌آهن یک‌خطه و به طول کلی 418 کیلومتر است که مطالعات آن در سال 84 و عملیات اجرایی آن در هشت قطعه از سال 85 آغاز شد.

مدیرکل راه و شهرسازی کردستان با بیان این که از کل مسیر، 268 کیلومتر مربوط به راه‌آهن تهران ـ همدان است، یادآور می‌شود: 64 کیلومتر از این مسیر تاکنون ریل‌گذاری شده و 203 کیلومتر آن باقی مانده است.

وی با اشاره به وجود 18 ایستگاه در کل مسیر تهران ـ همدان ـ سنندج، تامین نشدن منابع مالی پروژه، تخصیص نیافتن بموقع آن و همکاری نکردن ادارات مرتبط با پروژه را به عنوان معضلات و مشکلات این طرح ذکر کرده و می‌گوید: تامین منابع مالی پروژه از طریق فروش اوراق مشارکت، فروش سهام، جذب سرمایه‌گذار و مشارکت بخش خصوصی از جمله راهکارها و پیشنهادها برای تسریع در اجرای این پروژه است که انجام آنها را در دستور کار داریم.

پیشرفت اندک طرح در طول 10 سال

معاون هماهنگی امور عمرانی استاندار کردستان نیز با بیان این که برای تکمیل این طرح در مجموع به 1320 میلیارد تومان اعتبار نیاز است، می‌گوید: قطعه سوم راه‌آهن تهران ـ همدان ـ سنندج به طول 30 کیلومتر، با 95 درصد پیشرفت فیزیکی، اکنون به دلیل کمبود اعتبار متوقف شده و برای تکمیل نیازمند 510 میلیارد تومان است که در صورت تامین اعتبار، این قطعه تا دو سال آینده به بهره‌برداری می‌رسد.

امیر قادری پیشرفت کل پروژه را زیر 30 درصد عنوان کرده و می‌افزاید: برای مسیر همدان ـ سنندج تاکنون 180 میلیارد تومان هزینه شده که نسبت به هزینه کل طرح، رقم بسیار ناچیزی است.

هم اکنون اجرای این پروژه در حالی به دلیل نبود اعتبار متوقف شده یا پیشرفت کندی دارد که چندی پیش مدیرعامل شرکت ساخت و توسعه زیربناهای حمل و نقل کشور با تاکید بر اهمیت این پروژه ریلی عنوان کرد: دولت تاکید زیادی بر توسعه حمل و نقل جاده‌ای و ریلی در استان کردستان دارد و این پروژه نیز جزو پروژه‌های فاینانس وزارت راه و شهرسازی است که عملیات اجرایی آن نباید متوقف شود.

علی نورزاد که مهرماه سال گذشته از پروژه راه‌آهن تهران ـ همدان ـ سنندج در محل کارگاه قطعه دوم این پروژه بازدید کرد، با قول تخصیص 70 درصد از اعتبارات مصوبه سال 93 مربوط به این پروژه که 860 میلیارد ریال است، افزود: وزارت راه و شهرسازی مشکلی برای تامین و تخصیص اعتبارات ندارد و قول می‌دهیم که 70 تا 80 درصد اعتبارات امسال پروژه را تخصیص دهیم تا با تخصیص این اعتبار عملیات احداث پروژه تسریع یابد.

وی از پیشرفت کم پروژه انتقاد کرد و از پیمانکار پروژه خواست عملیات اجرایی آن را تسریع بخشیده و به انتظار چند ساله مردم کردستان برای شنیدن سوت قطار پایان دهد.

پیش از سفر نورزاد به کردستان، اعضای کمیسیون عمران مجلس نیز طی بازدید از پروژه‌های عمرانی این استان در فروردین سال گذشته، از نزدیک با مشکلات راه‌آهن تهران ـ همدان ـ سنندج آشنا شده و وعده مساعدت دادند که این وعده تاکنون محقق نشده است.

با این همه اردیبهشت امسال وعده جدیدی برای اجرا و تکمیل این طرح از سوی معاون اول رئیس‌جمهور به مردم کردستان داده شد. اسحاق جهانگیری در جریان سفر یک روزه خود به کردستان با فاینانس تکمیل راه‌آهن تهران ـ همدان ـ سنندج موافقت کرد که امید است این امر روح تازه‌ای در کالبد خسته این پروژه 10 ساله بدمد.

گروه ایران - خبات ساعدی