چراغ نیمه سوز گالری‌های شهرستانی

در این میان اما بارها از زبان مدیران گالری‌های شهرستان‌ها شنیدیم که سال‌هاست آثار هنری هنرمندان شهرشان بر دیوار نگارخانه‌ها تنها برای نمایش است و خریداری پیدا نمی‌شود. از سوی دیگر گالری گردی و تماشای آثار هنری موضوعی است که هنوز در میان بسیاری از شهرهای کشور جا نیفتاده است. در نتیجه می‌توان گفت نگارخانه‌ها هنوز هم در سبد فعالیت‌های فرهنگی و تفریحی خانواده‌های شهرستانی جایگاهی ندارند. این در حالی است که هنرهای تجسمی به دلیل خصوصیات خاصش، امکان اشتغالزایی زیادی در شهرها و روستاها دارد، اما تا نگارخانه‌ها در جای‌جای ایران چراغ‌شان روشن نشود و پاتوقی برای مردم به حساب نیاید، امکان گذران زندگی از راه هنر برای اکثریت هنرمندان کشورمان مهیا نمی‌شود.

در این گزارش به بررسی فعالیت‌های هنری نگارخانه‌های برخی استان‌ها نظر می‌افکنیم. از فارس شروع می‌کنیم که با 22 گالری در میان تمام استان‌های کشور جز تهران، از نظر تعداد گالری در رتبه بالاتری قرار دارد . اما این تعداد گالری نشان از فعال بودن همه گالری‌ها نیست. طوری که بیشتر این گالری‌ها یا غیرفعالند یا به دلیل استقبال ضعیف از نمایشگاه‌های آثار هنری، گالری‌داران را ناگزیر کرده به آموزش رشته‌های هنری و حتی برپایی کافی‌شاپ در کنار گالری بپردازند. در این بین گالری هنر شیراز یکی از گالری‌های فعال شیراز به شمار می‌رود که از سال 84 راه‌اندازی شده و در طول سال به صورت متوسط 15 نمایشگاه برگزار می‌کند. گلبن، مدیر این گالری درباره فعالیت‌های گالری شیراز می‌گوید: سال‌هاست تمام فعالیت‌های نمایشگاهی این گالری محدود به انعکاس فعالیت‌های 25 هنرمند مطرح شیراز می‌شود. از طرفی تمرکز این گالری بیشتر بر فروش است. برگزاری نمایشگاه‌های گروهی نقاشی، خوشنویسی، نقاشیخط و طراحی در این گالری از طرفداران خاصی برخوردار است.

نگارخانه نارنجستان، یکی دیگر از نگارخانه‌های فعال است که اتفاقا فروش خوبی هم در شیراز دارد. این نگارخانه که بیشتر روی گل و مرغ کار می‌کند آثارش را به گردشگران می‌فروشد. مدیریت این نگارخانه مشتریان پر و پاقرصی برای آثارشان پیدا کرده‌اند، طوری که این روزها فعالیت‌های نگارخانه نارنجستان در شیراز پرآوازه شده است.

گالری مهر هم در شیراز نه به دلیل آثار نقاشی یا دیگر هنرهای تجسمی بلکه بیشتر به دلیل نمایش و فروش زیورآلات فروش خوبی دارد. این گالری که سال 88 مجوز گرفته است در فضایی به مساحت 75 متر مربع در زمینه نقاشی، عکاسی و زیورآلات فعالیت می‌کند.

گالری همرنگ و گالری آدینه نیز از جمله گالری‌های غیرفعالی است که در دوره‌ای فعالیت گسترده‌ای در شهر شیراز داشت. این گالری‌ها به دلیل مشکلات اقتصادی و استقبال کمرنگ شهروندان بناچار پس از مدتی تصمیم گرفتند گالری را تعطیل کنند.

در میان تمام استان‌های کشور بی‌شک خراسان رضوی یکی از فعال‌ترین استان‌ها در ارائه آثار هنری است. این استان به نسبت دیگر استان‌ها گالری‌های فعال بیشتری در اختیار دارد. گالری آسمان یکی از این گالری‌ها به شمار می‌رود که سال 88 مجوز خود را گرفت و با شناسایی خریداران و مجموعه‌داران در طول سال آثار هنری را به طور خصوصی به نمایش می‌گذارد و البته در کنار این کار نمایشگاه‌هایی هم در معرض تماشای عموم قرار می‌دهد.

اصفهان هم به‌رغم حضور هنرمندان بسیار و طبع هنرمندانه شهروندانش، مانند دیگر استان‌ها در زمینه فروش آثار هنری با مشکلات بسیاری رو‌به‌روست. مهم‌ترین علت تعطیلی بسیاری از گالری‌های این شهر نداشتن فروش است. در شرایطی که اصفهان یکی از هنرمند پرورترین شهرهای کشور در طول تاریخ بوده، به نظر می‌رسد بی‌تمایلی شهروندان اصفهانی برای خرید آثار هنری، ارتباطی به وضعیت اقتصادی‌شان ندارد؛ چرا که در شهرهایی چون اصفهان و شیراز ثروتمندان بسیاری سکونت دارند که براحتی برای خرید مبلمان یا تابلو فرش مبالغ میلیونی می‌پردازند، اما همین افراد حتی حاضر به خرید یک تابلوی 500 هزار تومانی هم نیستند. با وجود این برخی گالری‌داران در تعامل با حراج‌های بین‌المللی و مجموعه داران توانسته‌اند در این بازار نابسامان فعالیت خوبی از خود به نمایش بگذارند. گالری آپادانا یکی از گالری‌های فعال این روزهای اصفهان است. این گالری که از سال 86 مجوز دریافت کرده در فضایی حدود 300 مترمربع هر هفته با برگزاری یک نمایشگاه میزبان علاقه‌مندان است. منانی مدیر این گالری می‌گوید: سال 86 که این گالری را راه اندازی کردم بدون کسب هیچ درآمدی فقط از سرمایه‌ام خرج می‌کردم. در این زمینه با تک‌تک مجموعه‌داران وارد تعامل شدم و نمایشگاه‌هایی مطابق سلایق‌شان برپا می‌کردیم. به مرور زمان با شناسایی مجموعه‌داران داخل و خارج از کشور و همچنین ارائه این آثار در نمایشگاه‌های خارج از کشور، به فروش مطلوبی رسیدیم.

گالری آبشار که سال 86 راه‌اندازی شد بزرگ‌ترین گالری خصوصی اصفهان به شمار می‌رفت که در آن سال‌ها یک هنرمند مدیریت می‌کرد؛ ولی به دلیل نداشتن صرفه اقتصادی به تعطیلی کشانده شد. گالری‌های اتاق آبی، زاینده رود، سایه و حتی گالری کلاسیک اصفهان که اولین گالری این شهر بود نیز این روزها غیرفعالند.

گالری‌داران منطقه کویری کرمان رویکردی متفاوت نسبت به اداره نگارخانه‌‌ها در پیش گرفته‌‌اند. گالری‌داران این منطقه از کشور با علم به این که هنوز فرهنگ خرید آثار هنری در میان خانواده‌‌های کرمانی نهادینه نشده تصمیم گرفته‌اند آموزش هنرهای تجسمی و موسیقی را در اولویت فعالیت‌های هنری‌شان قرار دهند و در کنار این فعالیت‌های آموزشی، آثار هنری هنرمندان را هم در معرض تماشای هنردوستان و هنرمندان کرمانی قرار دهند. در همین رابطه گالری آذرستان به عنوان اولین گالری دار کرمان که مجوز فعالیتش را سال 86 از وزارت فرهنگ و ارشاد دریافت کرد، در محیطی به مساحت صدمترمربع هر ماه یک نمایشگاه برپا می‌کند. خوشنویسی، نقاشی و هنرهای تزئینی از جمله نمایشگاه‌های پرطرفدار گالری آذرستان است. مدیریت گالری آذرستان با تاکید بر مشکلات اقتصادی گالری‌داران می‌گوید: در حال حاضر گالری آذرستان به آموزش هنرهای تجسمی مشغول است. این در حالی است که اگر بخش آموزش را از گالری حذف کنیم به طور حتم مجبور می‌شویم گالری را تعطیل کنیم.

گالری صورتگر نیز در کرمان با متراژ 145 متر هر ماه دو نمایشگاه از آثار هنرمندان را نمایش می‌دهد. یکی از فعال‌ترین نگارخانه‌های کرمان هم نگارخانه بهشت است که با مساحت 450 متر در دو سالن صد و 350 متری بیشتر در زمینه عکاسی، نقاشی و خوشنویسی نمایشگاه برگزار می‌کند. به گفته مدیر نگارخانه بهشت، در طول یک سال و نیم اخیر 48 نمایشگاه برگزار شده که این موضوع در نوع خود رکورد قابل‌توجهی به شمار می‌رود.

البته تا در استان کرمان هستیم باید اشاره‌ای هم به نگارخانه عمارت گلستان شهر رفسنجان بیندازیم. با توجه به ثروتمند بودن مردم شهر رفسنجان، این گالری رونق خوبی دارد و حتی در دو سال اخیر، گالری مژده از تهران به آنجا رفته و در مدت چند روز نمایشگاه برپا کرده است.

قم هم یکی از شهرهایی است که نگارخانه‌های معدودی در آن مشغول به فعالیت است. نگارخانه‌های فعال این شهر بیشتر زیر نظر سازمان تبلیغات اسلامی به فعالیت خود ادامه می‌دهند. نگارخانه اشراق یکی از نگارخانه‌های فعال قم است که در ماه دو نمایشگاه برگزار می‌کند. در این شهر هم گالری داران باضعف در خرید و فروش آثار هنری رو‌به‌رو هستند.

استان‌های شمالی کشور هم کم ‌و بیش فعالیت‌های هنری‌شان را در قالب برگزاری نمایشگاه‌های مختلف دنبال می‌کنند. استان گلستان با هشت گالری فعال این روزها آثار هنری هنرمندان گلستانی را به تماشای عموم می‌گذارد. نگارخانه ایران اولین نگارخانه استان محسوب می‌شود. این نگارخانه در شرایطی کار خود را آغاز کرد که آثار هنری هنرمندان را به صورت رایگان به نمایش می‌گذاشت. در کنار این، حتی مسئولیت تبلیغ را هم به صورت رایگان به عهده گرفته بود. اولین گالری استان گلستان که سال 89 کار خود را آغاز کرد، این روزها مانند سابق امکان نمایش آثار هنری و تبلیغ به صورت رایگان را ندارد. مدیریت این گالری معتقد است بسیاری از گالری داران استان با برپایی کافی شاپ، در حقیقت مجموعه‌ای به نام کافه گالری را مدیریت می‌کنند تا از عواید کافه بتوانند فعالیت‌های گالری را هم دنبال کنند.

نگارخانه‌های حوزه هنری هم به پشتیبانی این مرکز در سراسر کشور از جمله استان گلستان مشغول فعالیت است. نگارخانه سوره زیر نظر حوزه هنری استان گلستان با شناسایی هنرمندان انقلابی و موضوعات دینی به نمایش آثار هنری می‌پردازد. این نگارخانه با مساحت محدود 60 متری که در اختیار دارد بیش از دیگر نگارخانه‌های این استان پیوسته به فعالیت خود ادامه می‌دهد. البته باید گفت گالری‌هایی که زیر نظر حوزه هنری در شهرهای مختلف کشور فعالیت می‌کنند هم از پاتوق‌های هنری شهرهای مختلف کشور محسوب می‌شود.

مریم تهوری/ جام‌جم