دامادهای آنلاین

هرچه بیشتر می‌گشت، بیشتر در میان کلمات عاشقانه و دوستت دارم‌های ردوبدل شده هوس، تردید، سوءاستفاده و دست آخر خیانت و فریب را می‌توانست بوضوح پیدا کند،اما نه!باورش نمی‌شد که تمام حرف‌ها و تصاویر عاشقانه یک دروغ باشد!

امروزه گسترش شبکه‌های اجتماعی و شبکه‌های تلفن همراه همچون تلگرام، وایبر و... حریم ارتباطی افراد را شکسته و افراد می‌توانند بدون محدودیت زمانی و جغرافیایی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند، اما این ارتباط بدون محدودیت آسیب‌هایی را نیز همراه دارد و می‌تواند موجبات گرفتار شدن افراد را فراهم آورد.

یکی از آسیب‌های شایع شبکه‌های اجتماعی، ارتباطات خارج از عرف است که می‌تواند در قالب دوستی و ازدواج‌های اینترنتی بروز و ظهور داشته باشد.

حال در این فضا یکی از آسیب‌های جدید فعالیت خواستگاران قلابی است. این مجرمان با هویت و عناوین جعلی در شبکه‌های مجازی پرسه می‌زنند و با چرب زبانی دختران جوان را خام خود می‌کنند.

این مجرمان افرادی خوش بیان و خوش تیپ هستند که دارای قدرتی فوق‌العاده برای فریب قربانیان خود هستند.

در یکی از جدیدترین پرونده‌هایی که در این خصوص تشکیل شده زنی جوان در شبکه‌های اجتماعی تلفن همراه در دام یکی از این خواستگاران قلابی گرفتار شد.

دختر جوان در حالی شکایت کرده که هنوز هم باور دروغ بودن حرف‌های خواستگار برایش سخت است. او می‌گوید: یک ماه قبل در یکی از گروه‌های سرگرمی در شبکه‌های اجتماعی موبایلی با تورج آشنا شدم. او پسر فعال و خوبی به‌نظر می‌رسید. پیرامون بحثی اجتماعی چندبار به‌صورت خصوصی با هم چت کردیم تا این‌که بعد از مدتی گفت که از من خوشش آمده و قصد دارد به خواستگاری‌ام بیاید.

در این مدت من هم به تورج علاقه‌مند شده بودم به همین دلیل به او جواب مثبت دادم و از آن به بعد ارتباط ما بیشتر شد و دیدارهایی نیز با یکدیگر داشتیم تا این‌که یکی از اقوام تورج با خانه ما تماس گرفت و درباره مراسم خواستگاری با مادرم صحبت کرد! این اتفاق باعث شد به تورج اعتماد پیدا کنم. دیگر به این باور رسیده بودم که ما بزودی با هم ازدواج خواهیم کرد.

پریا ادامه می‌دهد: مدتی بعد از این ماجرا احساس کردم تورج از موضوعی ناراحت است. وقتی علت را پرسیدم جواب نداد آنقدر اصرار کردم تا این‌که بالاخره راضی شد مشکلش را با من در میان بگذارد. او گفت در تنگنای مالی گرفتار شده و نیاز فوری به پول دارد، چون به تورج اعتماد داشتم و او را همسر آینده خودم می‌دانستم. با اصرار، تمام پس‌اندازم را به حسابش واریز کردم. از همان روز تورج به‌طور ناگهانی ناپدید شد و چند روز بعد متوجه شدم در دام هوس بازی او گرفتار شده‌ام.

غفلت و زودباوری دختران جوان

محمدمهدی کاکوان، رئیس پلیس سایبری پایتخت بابیان این‌که افراد در محیط‌های گفت‌وگوی مجازی چهره واقعی خود را نشان نمی‌دهند، می‌گوید: استفاده از اینترنت و ظرفیت‌های آن امروزه به یک نیاز بدل شده و کاربران نمی‌توانند در قرن فعلی که عصر ارتباطات لقب گرفته از این وسایل و شبکه‌ها بگریزند، اما باید با دقت دراین شبکه‌ها حاضر شوند تا مشکلی ایجاد نشود.

وی بابیان این‌که بررسی پرونده‌های این‌چنینی نشان داده است که غفلت و زودباوری علت اصلی فریب دختران است، افزود: دختران به دلیل روحیات شخصی بسادگی اعتماد کرده و این مساله پایه اصلی فریب راایجاد می‌کند اما این در حالی است که افراد باکمی تامل و دقت می‌توانند طعمه نباشند.

کاکوان بابیان این‌که مخاطبان شبکه‌های اجتماعی نباید فریب چهره جذاب و فریبنده سوءاستفاده گران را بخورند، گفت: تجربه نشان داده است که افراد سودجو با الهام و شناسایی نیاز مخاطبانشان بویژه زنان خود را مانند آنها نشان داده و دامی برای زنان و بویژه دختران پهن می‌کنند.

این خواستگاران اینترنتی گاهی پا فراتر گذاشته و خود را به جای افراد مشهور جامعه مانند هنرمندان معرفی می‌کنند. چندی قبل پلیس مردی را دستگیر کرد که با راه اندازی صفحه‌ای در فیسبوک به نام یکی از بازیگران مشهور سینما، دختران را فریب می‌داد و به بهانه ازدواج از آنها کلاهبرداری می‌کرد.

یکی از قربانیان این تبهکار می‌گوید: در فیسبوک پیج این بازیگر را فالو کردم و حتی برایش کامنت‌هایی نیز گذاشتم تا این‌که بعد از مدتی متوجه شدم او نیز یکی از مطالب من در صفحه شخصی‌ام را لایک کرده! سر از پا نمی‌شناختم باورم نمی‌شد که «ب. ر» مطلب من را خوانده و حتی به صفحه من مراجعه کرده تا این‌که در یک فرصتی که او آنلاین بود با او چت کردم! نمی‌توانستم باور کنم اما وقتی صدایش را شنیدم مطمئن شدم و وقتی از او درخواست دیدار حضوری می‌کردم او پاسخ می‌داد که در تعطیلات خارج از کشور است تا برای فیلم جدید آماده شود. ارتباط‌ها ادامه داشت تا این‌که به او علاقه‌مند شدم و حتی صحبت‌هایی به‌صورت سربسته در مورد ازدواج داشتیم، بی‌صبرانه منتظر روزی بودم که عکس من و او در جلد اکثر مجلات چاپ شود. به‌قدری به موضوع ازدواج ایمان داشتم که وقتی «ب» از من در خواست پول کرد تا با آن بتواند به ایران برگردد بی‌هیچ تاملی پذیرفته و مبالغی را برای او واریز کردم اما بعد از آن دیگر«ب» آنلاین نشد و به تلفنش جواب نداد.

ماموران پلیس آقای سوپراستار تقلبی را دستگیر کرده و در بررسی کامپیوترش، لیست دخترانی را پیدا کردند که او به بهانه ازدواج فریبشان داده بود.

داستان تنها پیرامون دختران و زنان نیست هرچند که بیشترین آسیب‌ها متوجه این قشر است، اما هستند مردانی که بعد از چت‌های فراوان متوجه شدند مخاطبشان نیز از جنس خود است!

برای بررسی دلایل گرایش جوانان به خواستگارهای اینترنتی سراغ رضا خندان، جامعه‌شناس رفتیم که او می‌گوید: در فضای مجازی به‌دلیل این‌که ارتباطات رودررو وجود ندارد، خیلی از افرادی که وارد این فضاها می‌شوند، با درج مشخصات و عکس‌های جعلی تلاش می‌کنند از خود، فردی ایده آل بسازند تا مورد توجه دیگران قرار بگیرند. در واقع هویت این افراد به هیچ عنوان مشخص نیست و صرفاً اطلاعاتی که خودشان می‌خواهند، به‌عنوان مشخصات فردی، در اختیار کاربران قرار می‌دهند.

شیفته تصاویر جعلی نشوید

این کارشناس ادامه داد: در بسیاری از موارد، این‌گونه افراد با نیت سوء‌استفاده مالی، جنسی و ... دست به فریب دیگران می‌زنند. افرادی هم که فریب آنها را می‌خورند، در واقع شیفته خصوصیات و تصاویر جعلی می‌شوند و به‌دلیل این‌که خودشان در سطح پایین‌تری به لحاظ مالی و فرهنگی از شخص مورد نظر قرار دارند، به سوی آنها جذب می‌شوند.

در واقع افراد فریب خورده تمایل دارند که با چنین فرد ایده‌آلی ارتباط برقرار کنند و چون خودشان را در سطحی پایین‌تر می‌بینند، در صورت پیشنهاد دوستی و یا خواستگاری از سوی این فریبکاران، به آسانی جذب این افراد شده و فریب آنها را می‌خورند، زیرا گمان می‌کنند این فرد به راستی شیفته ویژگی‌های آنها شده و چون در دنیای واقعی، معمولاً با چنین پیشنهادهایی از سوی این گونه افراد ایده‌آل و رویایی مواجه نمی‌شوند، به فرد مورد نظر دلبسته

می‌شوند و خواسته‌های غیرمنطقی او را برآورده می‌کنند. افراد فریب خورده که بیشتر دختران جوان هستند، شیفته ایده مرد خوب یا رؤیایی هستند و به خیالپردازی روی می‌آورند. مشابه این اتفاق زمانی است که افراد به فالگیران مراجعه می‌کنند، چرا که دلشان می‌خواهد حرف‌هایی را که دوست دارند از زبان فرد دیگری بشنوند.

در مورد ارتباطات اینترنتی هم معمولا به‌دلیل استفاده از کدهای مشخص و به علت این‌که ارتباط کلامی و رودررو وجود ندارد، افراد می‌توانند به راحتی مطالب خلاف واقع را بیان کنند و محدودیت‌های ارتباطات رو در رو را ندارند. چرا که در ارتباط رودررو فرد ناچار است از مهارت‌های کلامی و چهره‌ای برای جلب شخص مورد نظر استفاده کند اما در فضای مجازی اینگونه نیست و معمولا از یکسری کدهای تکراری استفاده می‌شود!

این جامعه شناس با بیان این‌که گاهی دختران جوان به‌دلیل فرار از این جلب اعتماد کلاسیک، وارد رابطه‌های این چنینی می‌شوند، اضافه کرد: در اینجا مسأله فشارهای اجتماعی نیز مطرح است، به‌این معنا که در شرایطی که امکان ارتباط سالم در فضاهای آزاد وجود ندارد و جوانان از این منظر خود را تحت فشار می‌بینند، به ایجاد ارتباط در فضای مجازی روی می‌آورند تا مفری برای خود انتخاب کنند و در این شرایط است که گاه طعمه کلاهبرداران و شیادان اینترنتی می‌شوند.

فضای مجازی، همان جایی است که لازم نیست زیبا باشی تا دوست داشته شوی، مدرک تحصیلی و موقعیت شغلی‌ات هم مهم نیست و این‌که پولدار هستی یا نه. می‌شود هیچ کدام اینها نباشی و همه‌شان باشی! یک عکس که معلوم نیست مال کدام هنرپیشه درجه چندم یکی از کشورهای همسایه باشد یا از آلبوم فرد ناشناسی برداشته شده باشد، کافی است.

در چند خط ناقابل هم می‌شود مشخصات اغواگرانه‌ای نوشت که سخت بتوان از کنارش بی‌تفاوت گذشت. حالا دیگر حساب عقل می‌ماند که باید به کار بیفتد و کلی حرف‌های دیگر که در بالا به آن اشاره شد. شاید این داماد آنلاین، سوار رویایی اسب سفید نباشد! و با کمی دقت و تامل می‌توان از گرفتارشدن در دام افراد سودجو و هوسران جلوگیری کرد.

آسیب‌های چت روم

« امیراحمدی‌زاده» روان‌شناس نیز چت‌روم را محل مناسبی برای همسریابی نمی‌داند و می‌گوید: روابط بین جوانان از طریق چت حاصل احساسات هیجانی و وابستگی بدون آگاهی و حضور والدین است که می‌تواند مشکل‌ساز باشد. اما این که چقدر آشنایی و ازدواج از طریق اینترنت منجر به شکست می‌شود، نکته‌ای است که مورد سوال بسیاری از جوانان است.

وی علت بروز برخی شکست‌ها در این گونه آشنایی‌ها را ناشی از نبود فرهنگسازی یا فضای فرهنگی مناسب می‌داند و ادامه می‌دهد: آشنایی‌های اینترنتی کاملا مجازی است و افراد آن‌طور که هستند، خود را معرفی نمی‌کنند. با توجه به پیچیده شدن روابط اجتماعی و ورود ابزارهای ارتباطی جدید، آشنایی و ازدواج از طریق اینترنت ‌و اکتفا به اطلا‌عات محدود رد و بدل شده نمی‌تواند زندگی پایدار، امن و مطمئنی را پایه‌ریزی کند که شاهد بارز این وضعیت، افزایش روند طلا‌ق در جامعه همراه با گرایش برخی افراد به سوی آشنایی با یکدیگر از طریق اینترنت و به عبارت دیگر، خواستگاری‌های اینترنتی است.

احمدی‌زاده افزود: این‌گونه خواستگاری و آشنایی‌ها به‌دلیل مبتنی نبودن برپایه‌های فرهنگی و ارزشی جامعه و آشنا نبودن افراد با یکدیگر و ارزش‌های خانوادگی طرف مقابل بسرعت فرو می‌پاشد.

مژگان انصاری - تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام)