«ورز خوردن» شاعر در انجمن‌های ادبی

بلکه حضرت آقا از دیرباز در انجمن‌ها و محافل ادبی خراسان و تهران در جمع شعرای دینی و متعهد حضور داشتند و پس از پیروزی انقلاب اسلامی و در زمان مسئولیتشان به‌عنوان رئیس‌جمهور هم این جلسات ادامه یافت و در دو دهه گذشته نیز باوجود مشغله‌های فراوان هر ساله جمعی از شاعران در نیمه ماه مبارک رمضان به دیدار ایشان می‌روند و تازه‌ترین آثارشان را در محضر رهبری قرائت می‌کنند و از بیانات و نکاتی که ادیبانه و کارشناسانه بیان می‌شود، بهره می‌برند. یکی از مواردی که در این دیدارها از سوی رهبر معظم انقلاب بارها مورد تاکید و توجه قرار گرفته است، جایگاه و ضرورت تشکیل محافل و انجمن‌های ادبی است که در ادامه، فرازهایی از دیدگاه‌های ایشان را که سال 89 در جمع شاعران در این رابطه مطرح کردند، مرور می‌کنیم.

«من چند سال پیش توی همین جلسه‌ شب نیمه‌ ماه رمضان گفتم و اصرار کردم که انجمن ادبی درست کنید. خبر نشدم که مثلا یک عدد قابل توجهی انجمن ادبی درست شده باشد. خب، می‌پرسیم چرا؟ می‌گویند پشتیبانی نکردند. کانه انتظار دارند حالا حوزه‌ هنری و وزارت ارشاد و دستگاه‌های دولتی بیایند پشتیبانی کنند تا انجمن ادبی درست شود. تشکیل انجمن ادبی که اینجوری نیست. انجمن ادبی یعنی 5 نفر، 10 نفر شاعر روی همان انگیزه‌های شعری دور هم جمع شوند، برای همدیگر شعر بخوانند، برای هم شعر بگویند؛ تدریجا کسان دیگری اگر خواستند به اینها ملحق شوند، نخواستند هم ملحق نشوند؛ این می‌شود یک انجمن ادبی، این می‌شود پرورشگاه، این یک مرکز گلخانه‌ای می‌شود برای پرورش این نهال و این گل؛ این لازم است. این که دیگر احتیاج ندارد فلان دستگاه‌ها کمک کنند. البته اگر دستگاه‌ها کمک کنند، بهتر است؛ اما کمک نکردن دستگاه‌ها به هیچ وجه نباید بهانه‌ای باشد به این‌که خود این انگیزه‌ها به کار نیفتد.

ما بهترین شاعرها را در مشهد داشتیم. انصافا در یک دوره‌ای شعرای مشهد ما در کشور بهترین بودند. ما همه را از نزدیک می‌شناختیم؛ شعرای مشهد جزو بهترین‌ها بودند؛ هم قصیده‌سراهاشان، هم غزلسراهاشان. در مشهد از اول تا آخر، در آن دوره‌ای که این افراد روی کار آمدند و پرورش پیدا کردند، سه تا انجمن وجود داشت؛ یکی انجمن مرحوم نگارنده بود که توی خانه‌ خود او تشکیل می‌شد. ایشان اجاره‌نشین هم بود و هر چند وقت یکبار خانه‌اش عوض می‌شد؛ لذا اینهایی که می‌خواستند شرکت کنند باید آدرس جدید می‌گرفتند. بنده آن وقت قم بودم. هر وقت مشهد می‌آمدم، حتما به آن جلسه می‌رفتم؛ تا بعد که از قم برگشتم. این یک انجمن بود؛ 10 نفر، 15 نفر در آن شرکت می‌کردند. یک سماور هم آنجا روشن بود، که چایی‌اش را خود مرحوم نگارنده می‌ریخت. آقای شفیعی کدکنی، میرزازاده، قهرمان، قدسی، اینها همه پرورش‌یافته‌ همین جلسه‌اند. اینها اولش اینجور نبودند. مرحوم صاحب‌کار ـ سُهی ـ اولی که توی آن جلسه آمد، طلبه‌ بود؛ خب، ذوق شعری داشت و غزل می‌گفت؛ اما چند سال قبل وقتی فوت شد، قطعا یکی از اساتید برجسته‌ شعر سبک هندی در کشور ما بود. او از اول این‌طور نبود؛ در آن جلسه این شد. حتی آقای‌قهرمان که واقعا شاعر ممتاز و برجسته‌ای است، اوایلی که در آن جلسه شرکت می‌کرد ـ سال‌های ۳۷ و ۳۸ ـ اینجور نبود؛ لیکن ایشان و دیگران بعد توی این جلسه پرورش پیدا کردند. یک جلسه‌ دیگر بود که روزهای جمعه در منزل مرحوم فرخ تشکیل می‌شد و 10 ، 20 نفر در آن شرکت می‌کردند. یک جلسه هم که بعدها این اواخر آقای قهرمان توی خانه‌اش تشکیل داد. چندی پیش که من مشهد بودم، ایشان آمده بود آنجا، می‌گفت هنوز هم جلسه توی خانه‌ ما هست و تشکیل می‌شود.

انجمن ادبی این است. در این انجمن، شاعر ورز می‌خورد و نقطه‌ضعف‌هایی که هیچ شاعری از آن خالی نیست، به‌تدریج برطرف و شعرش پخته می‌شود. البته اگر شانس بیاورند، در آن جلسه یک پیشکسوت، یک استاد، یک استعداد برتر وجود داشته باشد، خیلی بهتر خواهد شد؛ اگر نه، به آن خوبی نخواهد شد. بنابراین انجمن ادبی لازم است؛ این را بروید بپردازید.

من خواهش می‌کنم به شعر بپردازند؛ هم مسئولان ـ چه وزارت ارشاد، چه حوزه‌ هنری ـ هم خود پیشکسوت‌های شعری به شعر بپردازند. شعر را ندهید دست آدم‌هایی که سررشته‌ای از شعر ندارند و شعر برایشان یک تفنن دور از زندگی و دور از فهم و ذهنشان است. خود شماها دور هم بنشینید شعر بگویید. هر جا یک انجمنی هست و یک مجموعه‌ای دور هم جمع می‌شوند و می‌خوانند، شعر رشد پیدا می‌کند.»