موضوع اعزام شهروندان خارجی به عراق و سوریه برای پیوستن به گروههای تروریستی ازجمله داعش زنگ خطر جدیدی نیست. اما طرح این موضوع در نشست جمعه شب، مقامات ارشد سازمان ملل را دعوت میکرد تا به این موضوع به عنوان یک خطر بزرگ برای امنیت جهانی بنگرند.
در این جلسه بان کی مون، دبیر کل سازمان ملل با بیان اینکه هیچ کشوری به تنهایی نمیتواند با این موضوع برخورد کند، گفت: کشورهای عضو میتوانند با کنترل موثرتر مرزهای خود و همچنین تقویت سیستم قضایی، گام مهمی برای مقابله با این معضل بردارند. جرالد وان بومن، رئیس کمیته مبارزه با تروریسم شورای امنیت نیز در این نشست، تهدید جنگجویان تروریستی خارجی را جدی و متوجه همه کشورها و جوامع جهانی خواند و گفت: قطعنامههای شورای امنیت از همه کشورها میخواهد از تردد جنگجویان تروریستی خارجی از طریق مرزها جلوگیری و با استخدام، تسهیل و تجهیز آنها برای انجام عملیات تروریستی مقابله کنند.
گزارشی نگرانکننده
این اظهارات در واقع بخشی از گزارشی بود که سازمان ملل چند روز پیش در مورد افزایش ورود شهروندان کشورهای خارجی به سوریه و عراق منتشر کرده بود. این برای اولین بار است که سازمان ملل گزارشی مبسوط در مورد این پدیده منتشر میکرد. بنا بر این گزارش، در حال حاضر بیش از 25 هزار نفر از تروریستهای خارجی بیش از 100 کشور دنیا وارد سوریه و عراق شدهاند. یکی از نکات نگرانکننده این گزارش این است که طی 9 ماه گذشته و با وجود حملات ائتلاف به اصطلاح ضد داعش به مناطق تحت کنترل گروههای تروریستی، روند ورود نیروهای خارجی به این مناطق حدود 70 درصد افزایش یافته است. علاوه بر این، گستره جغرافیایی مناطقی که این نیروها به آن وارد شدهاند نیز طی چند ماه گذشته بیشتر شده است.
در بخش دیگری از این گزارش به عواملی اشاره میشود که نقش مهمی در افراطی شدن شهروندان خارجی دیگر کشورها دارد. همانطور که انتظار میرفت اینترنت و شبکههای اجتماعی حرف نخست را در این زمینه میزنند. علاوه بر سوریه و عراق، افغانستان و بخشهایی از آفریقا از دیگر مناطقی است که صحنه ورود این تروریستها بوده است. این گزارش برای اولین بار به این موضوع اشاره دارد که لیبی با خطر روز افزون ورود بیشتر تروریستها روبهرو است. البته در این گزارش آمده است تعداد اعضای خارجی داعش به مراتب بیشتر از 25 هزار نفر است و برخی آمار بالای 30 هزار نفر را بیان میکنند.
موضوع دیگر مربوط به تهدیدی است که در صورت بازگشت این تروریستها به کشورهایشان به وجود میآید. این گزارش میگوید این خطر بیش از همه کشورهای تونس، مراکش، فرانسه و فدراسیون روسیه را تهدید میکند. در بخشی از این گزارش آمده است: برخی از این تروریستها به کشورهای خود یا کشور سومی رفتهاند و در حال آماده سازی حملاتی در آینده هستند. الکساندر ایوانس، کارشناس سازمان ملل در زمینه القاعده و داعش میگوید جامعه بینالملل تمرکز بیش از اندازهای روی سوریه، عراق و لیبی دارد، اما خطر بزرگتر مربوط به افرادی است که به دیگر کشورها میروند.
افغانستان یکی از همین کشورهاست که در این گزارش به آن اشاره شده است. بنا بر اطلاعات موجود، حدود 6500 تروریست خارجی هم اکنون در افغانستان فعال هستند. بسیاری از آنها عضو گروههای تروریستی مستقر در کشورهای همسایه همچون پاکستان هستند. به عنوان مثال 200 نفر از آنها عضو «جنبش اسلامی تاجیکستان» و 150 نفر هم عضو «جنبش اسلامی ترکستان شرقی» (گروهی تروریستی فعال در جنوب و غرب چین) هستند. در پایان این گزارش آمده است شیلی، فنلاند و مالدیو تازهترین کشورهایی هستند که تعدادی از شهروندانشان برای پیوستن به داعش به سوریه و عراق رفتهاند.
زنان خارجی داعش
در کنار ورود نیروهای تروریست به سوریه و عراق برای پیوستن به داعش، یکی دیگر از مسائل مهم ورود زنان کشورهای مختلف دنیا به مناطق تحت تسلط داعش است. به گزارش العالم، در همین راستا، «مرکز گفتوگوی راهبردی» بتازگی گزارشی در خصوص کشورهای اروپایی منتشر کرده که از آنجا بیشترین تعداد زنان به گروه تروریستی داعش پیوستهاند.
بر اساس این گزارش، زنان انگلیسی در این زمینه رکورددار هستند و تاکنون 34 نفر از آنها به داعش پیوستهاند. هلند، سوئد و فرانسه در این زمینه پس از انگلیس قرار دارند. موضوع دیگر مربوط به رده سنی این زنان است. براساس این گزارش، بیشتر زنانی که به داعش پیوستهاند 16 ساله هستند. پس از آن به ترتیب ردههای سنی 15 ساله، 20 و 25 ساله، 26، 21 و 18 ساله، 14، 19 و 22 ساله و 45 ساله در ردههای سنی بعدی قرار دارند.
مثال مشخص در این زمینه، مربوط به خبری است که رسانههای استرالیا چند روز پیش اعلام کردند. بنا به گزارش پلیس استرالیا، ۱۲ زن جوان با ترک ملبورن قصد داشتند به داعش بپیوندند. به گفته پلیس استرالیا، این گروه از زنان که بین ۱۸ تا ۲۹ ساله هستند در شبکههای اجتماعی با داعش مرتبط شدند. در حال حاضر پنج نفر از این زنان همراه با نیروهای داعش در مناطق درگیری هستند. به گفته مقامهای ایالت ویکتوریا در استرالیا، چهار نفر از زنان ملبورن که به ترکیه رفته بودند پیش از ورود به مناطق تحت تسلط داعش در سوریه، به استرالیا بازگردانده شدند. یکی از این زنان در گمرک فرودگاه ملبورن متوقف شده و اطلاعی از سرنوشت دو نفر دیگر در دست نیست. همه این زنان جوان از حومههای شمالی و جنوب شرقی ملبورن هستند.
حسین خلیلی / گروه بینالملل
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد