«هیروشی» سلطان سلفی

اگر هم نشود موضوعی را در قاب دوربین جا داد، دسته بیلی اختراع شده که می‌تواند دوربین را تا بالای سر گروه سلفی گیرنده، تا ته چاه، تا بیرون از پنجره ماشین، تا توی بالکن، تا وسط ابرها و الخ جابه‌جا کند. اگر تمایلات کارآفرینانه در شما هم غلیان می‌کند، شاید دوست می‌داشتید که مخترع سلفی و چوب سلفی شما بودید. آخه ایده خیلی پیچیده‌ای نیست، اما متاسفانه برای این آرزو کمی دیر شده است یعنی نه یکی و دو سال بلکه تقریبا 30 سال.

2. بیش از 30 سال پیش، دوربین‌های دیجیتال وجود نداشت و عکس روی یک فیلم نور ندیده ثبت می‌شد. باید یک فیلم 24 تایی یا 36 تایی می‌خریدید. 36 عکس می‌گرفتید تا بتوانید فیلم دوربین را نزد یک عکاس حرفه‌ای برای ظهور عکس‌ها ببرید و پس از مدتی خاطرات آن روز را در عکس ببینید. همه چیز دنیای عکاسی بسیار متفاوت از امروز بود: دوربین‌ها دیجیتال نبود. فتوشاپ نبود. اینستاگرام نبود. موبایل‌ها دوربین نداشتند، اما... اما اگر فکر می‌کنید سلفی گرفتن اتفاقی جدید و مدرن مخصوص دوران دوربین‌های موبایلی است اشتباه می‌کنید. مردم آن زمان نه‌تنها به فکر سلفی گرفتن بودند بلکه چوب سلفی هم به صورت رسمی اختراع و ثبت شده بود.

یک مهندس ژاپنی به نام هیروشی اودا که برای شرکت دوربین‌سازی مینولتا (یک شرکت عظیم ژاپنی) کار می‌کرد وسیله‌ای ساخت به نام «بازوی تلسکوپی» که بتواند با آن از خودش و خانواده‌اش عکس بگیرد. آیا می‌دانید ایده این وسیله از کجا به ذهن هیروشی رسید؟

آن قدیم‌ها اگر جایی مایل بودید برای ثبت خاطره عکسی بیندازید باید حتما از کسی خواهش می‌کردید از شما و خانواده تان عکس بگیرد. حالا اگر در حال مسافرت در یک کشور خارجی باشید، مشکل زبان را هم باید به آن اضافه کنید. بماند که در مسافرتی به فرانسه یک بچه تخس به جای عکس گرفتن، دوربین هیروشی را برداشت و پا به فرار گذاشت. هیروشی بعد از این تجربه دست به کار طراحی وسیله‌ای شد که او را از دیگران بی‌نیاز کند و مطمئن بود که چوب سلفی اختراعی‌اش دنیا را پر خواهد کرد و توریست‌ها بدون آن‌جایی نخواهند رفت. بنابراین طرحش را برای اداره ثبت اختراعات ایالات متحده ارسال کرد؛ سال 1983.

3. شاید مهم‌ترین مانع بر سر راه فراگیرشدن اختراع هیروشی این بود که 30 سال از زمان خودش جلوتر بود. آن روزها فناوری دوربین‌ها به اندازه گوشی‌های هوشمند امروزی پیشرفته نبود و به عنوان مثال آدم نمی‌توانست همان لحظه ببیند چه عکسی ثبت کرده است. البته برای فائق آمدن بر این محدودیت، دوربین‌هایی درست کردند که در کنار لنز عدسی یک آینه محدب کوچک داشت که تصویر کوچکی از آنچه لنز می‌بیند به کاربر نشان می‌داد. مثل آینه‌هایی که سر پیچ جاده‌ها نصب می‌کنند، اما این راه‌حل به اندازه کافی جذاب نبود و موجب فراگیر شدن چوب سلفی هیروشی نشد. بعلاوه مردم هنوز با عادت به اشتراک گذاشتن عکس‌های شخصی‌شان آشنا نشده بودند، تا ولع سلفی گرفتن داشته باشند. با این که واکنش بازار به اختراع هیروشی در دهه 80 میلادی موفقیت‌آمیز نبود، اما خود او از آن به بعد در تعطیلات خانوادگی همیشه از چوب سلفی‌اش استفاده می‌کرد و سلطان بلامنازع سلفی در دنیای خودش بود. حق انحصاری مالکیت معنوی اختراع هیروشی در سال 2003 بدون دستاورد مالی قابل توجهی به انقضا رسید. آن موقع هنوز چهار سال تا ورود اولین آیفون به بازار فاصله داشتیم، اما این ده سال بعد یعنی در سال 2013 بود که عده‌ای از مشهورترین هنرمندان هالیوود در شب مراسم اسکار یک سلفی دسته‌جمعی انداختند تا دنیا ناگهان متوجه اهمیت سلفی‌ها بشود.

مصطفی پورمهدی

مشاور کارآفرینی

چمدان (ضمیمه آخر هفته روزنامه جام جم)