بی‌نظمی در ‌قاعدگی زنانه

البته کم نیستند خانم‌هایی که درد مشکل اصلی‌شان نیست، بلکه بدون این‌که باردار باشند دچار قطع دوران قاعدگی می‌شوند. پرسش اینجاست که چرا این اتفاق می‌افتد و چطور درمان می‌شود؟

بد نیست بدانیم آمنوره نوعی اختلال در دوران قاعدگی است و به حالتی اطلاق می‌شود که خونریزی ماهانه در یک خانم برای بیش از سه ماه قطع شود. دکتر رویا صفورایی، متخصص زنان و زایمان در گفت‌وگو با جام‌جم می‌گوید: آمنوره به دو نوع اولیه و ثانویه تقسیم می‌شود. در آمنوره اولیه، فقدان قاعدگی از ابتدا وجود دارد یعنی این‌که خونریزی قاعدگی دوران بلوغ اتفاق نمی‌افتد و به مداخلات پزشکی نیاز دارد و معمولا برای تمام طول عمر هم ادامه پیدا می‌کند. آمنوره ثانویه نسبت به آمنوره اولیه دیرتر شروع می‌شود. در این حالت دوره‌های عادت ماهانه که در ابتدا طبیعی و منظم بوده‌اند، بتدریج غیرطبیعی، نامنظم یا قطع می‌شوند.

دلایل قطع قاعدگی

به گفته دکتر صفورایی، اگر موضوع بارداری را کنار بگذاریم، آمنوره علت‌های مختلفی دارد که از جمله مهم‌ترین آنها می‌توان به اختلال در تخمک‌گذاری، مشکلات ژنتیکی مثلا نقص‌های زمان تولد یا اختلالات آناتومی، کم‌کاری یا پرکاری غده تیروئید و اضافه وزن اشاره کرد. بد نیست بدانید در خانم‌های چاق به دلیل وجود مقدار زیاد چربی در بدن، تخمک‌گذاری دچار اختلال شده و قطع قاعدگی اتفاق می‌افتد. حتی نوع غذاخوردن هم می‌تواند باعث بروز آمنوره شود. به عنوان مثال خانم‌هایی که با پرخوری یا بی‌اشتهایی مواجهند نیز دچار تغییرات هورمونی شده و عادت ماهانه‌شان به هم می‌ریزد.

گاهی اوقات خانم‌ها با شروع ورزش سنگین و افزایش فعالیت‌های فیزیکی دچار آمنوره می‌شوند، اما این مشکل معمولا گذراست و نیاز به درمان خاصی ندارد. البته در صورتی که این مشکل در دختر نوجوانی بروز کند باید به پزشک مراجعه شود چون تشخیص و درمان بموقع بسیار ضروری است و روی باروری فرد تاثیر مستقیم می‌گذارد.

تشخیص آمنوره

اگر خانمی بیش از سه ماه پریود نشود و نتیجه آزمایش بارداری هم منفی باشد باید مشکل آمنوره بررسی شود. این در حالی است که به گفته دکتر صفورایی، معاینه لگنی هم کمک‌کننده است و در کنار گرفتن تاریخچه بیمار، انجام می‌شود. البته گاهی اوقات مصرف برخی داروها (مثلا برخی داروهای هورمونی که برای درمان جوش صورت و بدن تجویز می‌شود) یا ابتلا به بیماری‌های داخلی دلیل اصلی قطع قاعدگی است و با قطع مصرف داروی هورمونی و همچنین درمان بیماری مثلا تیروئید مشکل حل می‌شود در غیر این صورت و زمانی که قطع خون‌ریزی ماهانه برای سه دوره متوالی ادامه یابد، تشخیص آمنوره قطعی است.

اولین قاعدگی را جدی بگیرید

به گفته دکتر صفورایی، دختران نوجوانی که در شانزده سالگی هنوز پریود نشده‌اند، باید بلافاصله مورد بررسی قرار بگیرند، چون این اختلال به احتمال بسیار زیاد نشانه آمنوره اولیه است. در عین حال، فردی که از لحاظ ساختاری رحم نداشته باشد یا رحم به صورت ناقص ساخته شده باشد، دچار عادت ماهانه نمی‌شود. همچنین وقتی راه ارتباطی رحم به بیرون مسدود شده باشد، خونریزی عادت ماهانه در پشت پرده غشا جمع شده و فرد پریود نمی‌شود. به عبارت دیگر، این دختران هر ماه دچار دردهای قاعدگی می‌شوند، اما خونریزی اتفاق نمی‌افتد. یادتان باشد بر اساس قوانین طب سنتی، مصرف دمکرده بابونه، سنبل‌الطیب و گل گاوزبان در کاهش درد و ایجاد آرامش بسیار موثر است. هریک از این دمکرده‌ها را می‌توانید به طور مجزا تهیه و روزی یک فنجان مصرف کنید. بزرگ شدن شکم هم یکی از علائم مهم دیگر به حساب می‌آید، به‌طوری‌که رحم از روی شکم، قابل لمس است. در چنین شرایطی دارودرمانی و گاهی جراحی می‌تواند به کمک بیمار بیاید و مشکل پریود نشدن و حتی ناباروری را حل کند.

نقش دارو در آمنوره ثانویه

به گفته دکتر صفورایی؛ بارداری، شیردهی، قطع مصرف قرص‌های ضدبارداری، یائسگی، استرس مزمن یا اختلال روانی، جراحی و برداشتن تخمدان‌ها و رحم، اختلال غدد درون‌ریز (شامل هیپوفیز، هیپوتالاموس، تیروئید، پاراتیروئید، غدد فوق‌کلیوی و تخمدان‌ها)، ابتلا به بیماری دیابت، سل و... آمنوره ثانویه ایجاد می‌کند. البته در صورتی که آمنوره ناشی از بارداری یا شیردهی باشد، دوره ماهانه بعد از اتمام آنها باز خواهد گشت، اگر ناشی از قطع قرص‌های ضدبارداری باشد، دوره ماهانه بعد از دو ماه تا یک‌سال برمی‌گردد، اما در صورتی که ناشی از یائسگی باشد، به مرور کاملا قطع می‌شود؛ درست مثل برداشتن رحم که باعث قطع دوره ماهانه به طور دائم خواهد شد. بنابراین تشخیص این‌که بیمار باید دارو مصرف کند یا بدون دارو مشکل درمان می‌شود با پزشک معالج خواهد بود.

و اما درمان آمنوره

مصرف دارو در بیشتر موارد مهم‌ترین راهکار درمانی آمنوره اولیه است که ترکیبات دارویی هورمونی و قرص‌های خوراکی ضد بارداری را شامل می‌شود، اما گاهی به جراحی نیاز است. در این بین، رژیم غذایی مناسب (کاهش مصرف روغن و نمک) هم کمک‌کننده است. فراموش نکنید در صورتی که آمنوره درمان نشود، عوارضی مثل بروز استرس‌های مزمن، مشکلات عصبی و ناباروری را به همراه دارد.

پریسا اصولی ‌/‌ جام‌جم