ارتش‌ آنلاین داعش

در این میان به نظر می‌رسد شبکه اجتماعی توییتر بیش از بقیه شبکه‌ها مورد استفاده این تروریست‌ها قرار می‌گیرد. در تازه‌ترین این موارد دو نفر از کارشناسان اتاق فکر بروکینگز به نام‌های جی ام برگر و جاناتان مورگان در گزارشی تحت عنوان «سرشماری توییتری داعش» به بررسی تعداد احتمالی اعضای فعال در این شبکه پرداخته‌اند.

این دو کارشناس در بازه زمانی سپتامبر تا دسامبر 2014 این موضوع را مورد تحلیل قرار داده و به این نتیجه رسیده‌اند که دست‌کم 46 هزار حساب کاربری توییتر در حمایت از داعش وجود دارد. در این میان حتی گفته می‌شود ممکن است میزان این آمار به 90 هزار کاربر نیز برسد. کارشناسان در این تحقیق حساب حدود 20 هزار کاربر را بررسی کرده که به نحوه فعالیت آنها پی ببرند.

مکان بیشتر کاربرها

یکی از نکات مهمی که این تحقیق به آن اشاره کرد، محل حضور کاربران برای توییت کردن بوده است. نتایج نشان می‌دهد سوریه و عراق و مناطقی از این کشور که تحت کنترل داعش قرار دارد بیشترین میزان حضور کاربران را دارد به طوری‌که 28 درصد کاربران توییتری داعش در این دو کشور مستقر هستند. پس از آن عربستان سعودی قرار دارد که 27 درصد کاربران را تشکیل می‌دهد. یکی از نکات جالب این است که سه کاربر طرفدار داعش در برزیل وجود دارد.

بر این اساس مشخص شد هر کدام از این کاربرها به‌طور میانگین حدود هزار نفر دنبال‌کننده همراه داشته است. از سوی دیگر مشخص شد تعداد کاربرانی که رسما عضویت‌شان در داعش ثابت شده حدود 79 نفر هستند که بیشتر آنها در دسامبر 2014 برای خود حساب باز کرده‌اند. اعضای شناخته شده داعش و رسانه‌های مطرح وابسته به آنها در میان این 79 حساب توییتری دیده می‌شوند. زبان مورد استفاده در این حساب‌ها از سوی کاربران دیگر موضوعی بوده که در این تحقیق مورد بررسی قرار گرفت. بر این اساس مشخص شد 73 درصد کاربران از زبان عربی، 18 درصد از زبان انگلیسی و 6 درصد نیز از زبان فرانسوی در حساب‌های توییتری خود استفاده کرده‌اند.

مورگان و برگر در ادامه تحقیق خود به موفقیت نسبی این کاربران در میزان تاثیرگذاری خود اشاره کرده‌اند. آنها در این گزارش به کاربرانی تحت عنوان «مجتهدون» اشاره می‌کنند که تعدادشان بین 500 تا 2000 نفر است. این افراد در بازه زمانی یاد شده بیشترین توییت‌های مربوط به داعش و فعالیت‌های آن را در فضای مجازی منتشر کرده‌اند.

نکته دیگر مربوط به زمان ایجاد این حساب‌های توییتری است. آمار و ارقام نشان می‌دهد حدود 60 درصد از این حساب‌ها در سال 2014 ایجاد شده و ماه سپتامبر این سال نیز بیشترین میزان را در این زمینه داشته است. این نشان می‌دهد شبکه اجتماعی توییتر شبکه‌ای جدید و مورد اطمینان برای اعضای داعش است. یکی دیگر از نکات مهم این تحقیق، مشخص کردن سیستم عامل گوشی‌های هوشمندی است که توسط آن حساب خود را در توییتر ایجاد کرده‌اند. بر این اساس اعلام شد حدود 69 درصد از سیستم عامل اندروید، 30 درصد از اپل و یک درصد نیز از بلکبری استفاده کرده‌اند.

تعلیق حساب‌ها

این گزارش در بخش پایانی خود به این موضوع اشاره می‌کند که در بازه زمانی مورد بررسی قرار گرفته توییتر حدود ‌هزار حساب متعلق به اعضای داعش را حذف کرده است. البته نیویورک تایمز اخیرا در گزارشی اعلام کرد تعداد این میزان از هزار کاربر بیشتر است. این روند طی ماه‌های آینده شدت بیشتری به خود گرفته به‌طوری که گفته می‌شود از آغاز ماه مارس توییتر در عرض تنها یک هفته حدود 2000 حساب خود را در این زمینه مسدود کرده است. در واکنش به همین موضوع بود که داعش مسئولان توییتر را به انتقام تهدید کرد.

برگر و مورگان گفته‌اند گرچه تعلیق این حساب‌ها باعث محدود شدن موفقیت داعش در گسترش پیام‌هایش توسط توییتر شده است، اما نتوانسته به‌طور کامل ماشین تبلیغاتی این گروه تروریستی را متوقف کند. این گزارش می‌افزاید این اقدامات باعث شده حساب‌های رسمی وابسته به داعش تغییر نام داده و از حساب‌هایی استفاده کنند که کمتر مورد توجه قرار بگیرد.

حسین خلیلی ‌/‌ گروه بین‌الملل