هزار توی «شناخت»در ازدواج های اینترنتی

سمیرا زن بیست و سه ساله‌ای است که از طریق اینترنت با همسرش آشنا شده و بعد هم ازدواج کرده است، در اتاق مشاوره دادگاه خانواده می‌گوید: سه سال پیش با شوهرم از طریق چت آشنا شدم و پس از مدتی به هم علاقه‌مند شدیم. هر روز با هم چت می‌کردیم و ادعا می‌کرد که با هیچ دختری دوست نبوده و من متفاوت‌ترین دختر زندگی‌اش هستم. دو ماه بعد گفت؛ می‌خواهد به خواستگاری‌ام بیاید. با پدر و مادرش آمدند و بعد از خواستگاری، مراسم عقدکنان مختصری گرفتیم و قرار شد پس از یک سال مراسم عروسی را برگزار کنیم. با این ‌که قول و قرارهایمان را گذاشته بودیم، اما پدر و مادرم موافق این ازدواج نبودند و می‌گفتند: شما با هم خوشبخت نمی‌شوید. دو ماه بعد، ناگهان بی‌هیچ دلیلی رهایم کرد و به ایتالیا رفت. یک سال است منتظرم برگردد، اما از خانواده‌اش شنیده‌ام که او قصد بازگشت به ایران را ندارد. هنوز هم نمی‌دانم چرا رهایم کرده و برای همین درخواست طلاق داده‌ام.

به امید آینده ازدواج نکنید

لیلا بهنام‌‌،‌‌ مشاور خانواده و آسیب‌شناس اجتماعی درباره ازدواج‌های اینترنتی می‌گوید: ازدواج مهم‌ترین رسم اجتماعی برای برطرف کردن نیازهای عاطفی افراد بزرگسال است و انجام آن نیازمند شناخت دقیق و همه جانبه زوجین از یکدیگر است.

ما علاوه بر شناخت دقیق و اصولی، باید به یک سری از مهارت‌های ارتباطی که می‌تواند شرط کافی برای یک زندگی زناشویی موفق باشد، مجهز شویم. در شناخت لازم است ابعاد مختلفی همچون بعد عاطفی و هیجانی، ویژگی‌های شخصیتی، بعد اقتصادی و خانوادگی و تاریخچه زندگی دو طرف مورد بررسی قرار بگیرد.

شناخت واقعی در ازدواج و فرآیند ازدواج، بعد از خواستگاری شروع می‌شود و بنابراین تمام شناخت و حدسیات و تصورات در مورد الگوهای رفتاری قبل از خواستگاری در بسترهای مختلف و دوستی‌های طولانی‌مدت نمی‌تواند منبع قابل اتکایی برای شناخت مناسب از طرف مقابل باشد. شناخت اصلی از بعد از خواستگاری به مدت سه تا شش ماه بسیار ضروری است که به آن دوران آشنایی گفته می‌شود. در دوران نامزدی نیز این شناخت تکمیل می‌شود. نکته سوم، توجه به زنگ خطرهاست.

دقت در مورد مسائلی که در طرف مقابل می‌بینیم و از کنارش براحتی عبور می‌کنیم. در مورد آقایان، مردانی که دارای این خصلت‌ها هستند، مورد مناسبی برای ازدواج نیستند: مردان سلطه‌جو، خسیس، بی‌مسئولیت، شکاک، دمدمی مزاج، بیکار و وابسته به والدین. در مورد خانم‌ها نیز زنان وابسته به زیبایی‌های صوری، مدپرست، وابسته به خانواده و درگیر تکبرهای آسیب‌زننده مناسب نیستند. نکته مهم دیگر، شناخت نسبت به سوابق فرد است. در گذشته چه شغل و ارتباطاتی داشته؟ گروه دوستانش چه کسانی بوده‌اند؟ درخصوص این موارد باید یک مکث معنادار کنیم و به سادگی از کنار آن عبور نکنیم. شناخت دقیق نسبت به خانواده‌های طرفین و الگوهای ارتباطی این افراد با خانواده‌هایشان، الگوهایی که در آن فضا آموخته شده نیز از مواردی هستند که در شناخت به ما کمک می‌کنند.

بحث مهم دیگر در ازدواج، میل به تغییرات است که یکی از خطاهای بسیار شایع و باورهای قبل از ازدواج است. یعنی با این‌که دو طرف متوجه تفاوت‌ها و مشکلاتی در هم می‌شوند، اما با یک باور کاذب و غلط از کنار این ناراحتی و تعارض پیش از ازدواج به این امید که بعد از ازدواج فرد تغییر می‌کند، می‌گذرند.

قرار نیست بعد از ازدواج فرد را تغییر بدهیم. وقتی از تغییر دادن صحبت می‌کنیم یعنی من می‌شوم والد و همسرم کودک و من باید او را تربیت کنم. در حالی که در ازدواج، دو فرد بالغ با هم ازدواج می‌کنند. در مورد فضای مجازی، همان طور که از اسمش پیداست با دنیای واقعیت فاصله زیادی دارد. یکی از کارکردهای فضای مجازی، تسهیل ارتباط میان دو جنس است که خواسته یا ناخواسته روی می‌دهد. حدس ما این است، افرادی که به سمت فضای مجازی می‌روند، افرادی هستند که توانایی لازم برای برقراری ارتباط در فضای واقعی را ندارند و کم‌رو و خجالتی هستند.

دنیای واقعی این آدم‌ها دلچسب نیست و چون تصویر خودشان آسیب‌دیده است، برای داشتن یک تصویر ایده‌آل به فضای مجازی می‌روند. این فضا برای برخی در ظاهر کمک‌کننده است، اما آسیب‌زاست. در دنیای مجازی، یک میل ناخودآگاه به ارائه تصویرهای غیرواقعی وجود دارد و بسیاری از مسائل صادقانه بیان نمی‌شود، بیشتر اوقات، فضای مجازی، بستر مناسبی است برای این‌که افراد هیجانات خود را بدون سانسور مطرح کنند و وارد دلبستگی هیجانی یا عشق بدون تعهد و صمیمیت شوند. آنچه در این فضا اتفاق می‌افتد یا عشق هیجانی است یا شهوت زیاد.

در این فضا چون افراد بدون هیچ رودربایستی جلو می‌روند و ابراز احساسات می‌کنند، هیجان‌زدگی مهم‌ترین نقش را بازی می‌کند، هیجانی که در آن خبری از استدلال و منطق و شناخت نیست. خیلی وقت‌ها وقتی افراد درگیر رابطه شدند، متوجه دروغ‌ها، خانواده و سابقه یکدیگر می‌شوند، اما از کنارش عبور می‌کنند. اگر طرفین در فضای مجازی هوشیار باشند، آشنایی مجازی به فضای واقعی برسد و تمام نکاتی که در مورد یک شناخت دقیق و حائزاهمیت به آنها اشاره کردیم را به کار ببندند، قطعا نمی‌شود به قاطعیت گفت که رابطه شما به شکست منجر می‌شود.

یکی از آسیب‌های مهم فضای مجازی در میان دو فردی که بدون اطلاع خانواده‌ها از این طریق آشنا شده و بعد از یک دوستی طولانی‌مدت با هم ازدواج کرده‌اند، شک و بدبینی است که در دل هر دو طرف به وجود می‌آید. چراکه این تصور در ذهن طرفین پدید می‌آید که همسرم که قبلا ساعت‌ها در چت بوده، چه تضمینی وجود دارد که دوستی‌هایش بعد از ازدواج قطع شود؟ بخصوص این که ورود به فضای مجازی مثل گذشته نیست که حتما نیاز به رایانه باشد، امروزه افراد با استفاده از یک گوشی تلفن همراه هم می‌توانند وارد این فضا شوند.

اگر بخواهیم به شکل جامع به این موضوع نگاه کنیم به طور منطقی چقدر ممکن است یک آدم بالغ بیاید و از فضای مجازی برای شناخت فرد استفاده کند؟ خوب که فکر کنیم می‌بینیم این مساله از اساس زیر سوال است. چون یک فرد رشد یافته به خوبی می‌داند که فضای مجازی جای مناسبی برای ارتباط نیست.

لیلا حسین‌زاده / تپش (ضمیمه چهارشنبه روزنامه جام جم)