باشگاه‌های کوچک در رقابت مالی کم می‌آورند

پولدارها، برنده‌های واقعی دنیای فوتبال

ورود سرمایه‌داران متمولی مانند رومن آبراموویچ یا مالکان اماراتی منچسترسیتی به دنبال فوتبال در یک دهه گذشته، اتفاقی بود که خیلی‌ها را نگران کرد.

کد خبر: ۷۵۲۲۴۷

اتحادیه فوتبال اروپا (یوفا) در واکنش به این اتفاق، قانونی به نام فیرپلی مالی وضع کرد که بر مبنای آن، باشگاه‌ها می‌توانند فقط براساس درآمدهایی که دارند، در بازار نقل و انتقالات هزینه کنند و به این ترتیب، راه برای ورود ثروتمندان جدید به دنبال فوتبال تا اندازه‌ای بسته شد، اما جاناتان ویلسون، یکی از سرشناس‌ترین کارشناسان دنیای فوتبال معتقد است قانونی که یوفا وضع کرده، فقط به ادامه ساختار فعلی و برتری باشگاه‌های بزرگ بر باشگاه‌های کوچک کمک می‌کند: «فوتبال ورزش توازن است؛ بازی‌ای که در آن بسیار مهم است بدانید چه زمان حمله و چه موقعی دفاع کنید. شاید بزرگ‌ترین زیبایی فوتبال جایی باشد که تیم ضعیف‌تر می‌تواند با دفاعی بهتر بر تیمی که خط حمله قوی‌تر دارد، غلبه کند. در یک مسابقه دو، همیشه فرد سریع‌تر برنده نمی‌شود یا در یک مبارزه، همیشه فرد قوی‌تر فاتح نیست، اما در فوتبال معمولا پولدارها هستند که جام را بالای سر می‌برند. پول، همه چیز، حتی تاکتیک‌ها را در فوتبال تحت تاثیر قرار داده است.

شش سال قبل، من در زاگرب با ایگور بیشکان مصاحبه کردم. او بتازگی به دینامو زاگرب پیوسته بود و از شرایط فوتبال در کرواسی بسیار ناراضی بود. بویژه از شرایطی که در لیگ‌های کوچک‌تر اروپایی حاکم بود، ابراز ناراحتی می‌کرد. او به من گفت: ما هر فصل همین داستان را داریم. در رقابت‌های داخلی کاملا برتر از حریفان هستیم، اما وقتی باید از حضور در چمپیونز لیگ لذت ببریم، به اندازه کافی خوب عمل نمی‌کنیم. به همین دلیل است که نمی‌توانیم در رقابت‌های اروپایی با باشگاه‌های بزرگ‌تر رقابت کنیم؛ زیرا به اندازه کافی در رقابت‌های داخلی بازی‌های دشوار انجام نمی‌دهیم، بنابراین وقتی در یکی دو دیدار دشوار به میدان می‌رویم، نمی‌توانیم در سطح لازم بازی کنیم.»

آن تیم دینامو مملو از بازیکنان هجومی بود؛ حتی بازیکنانی که در خط دفاعی بازی می‌کردند، چنین خصوصیتی داشتند، زیرا تنها کاری که آنها در رقابت‌های داخلی انجام می‌دادند، حمله بود. در چنین لیگی، داشتن یک مدافع میانی که می‌تواند به هافبک‌ها کمک کند، خیلی بهتر از مدافعی است که فقط با مهاجم نوک حریف حرکت می‌کند یا مربی تیم مطمئنا ترجیح می‌دهد مدافعان کناری‌اش هر بار که می‌خواهند تا محوطه جریمه حریف پیش بروند و سانتر کنند؛ تا این‌که فقط مراقب بال‌های حریف باشند.

اما در مقابل تیم‌های بزرگ‌تر در رقابت‌های چمپیونز لیگ، وقتی که دینامو نمی‌توانست کاملا بر توپ و میدان مسلط باشد و هر بار که می‌خواهد حمله کند، آنها خود را ناتوان می‌دیدند. آنها نمی‌دانستند وقتی مالکیت توپ 50 ـ50 است یا حریف بیشتر توپ را در اختیار دارد، دقیقا چه کاری باید انجام بدهند.

در نتیجه دینامو بارها مقابل تیم‌هایی که بازیکنانی ضعیف‌تر داشتند، شکست خورد زیرا آن بازیکنان می‌دانستند علاوه بر حمله، چطور باید دفاع کنند. این تضاد که من آن را «قانون بیشکان» نامگذاری کردم، با ساختار مالی رقابت‌های چمپیونز لیگ، تشدید هم می‌شود.

برای مثال اجازه بدهید نگاهی به شرایط باشگاه مجارستانی دبرسن داشته باشیم. دبرسن در فصل 10ـ 2009 به رقابت‌های لیگ قهرمانان رسید و در همه دیدارهای مرحله گروهی شکست خورد، اما در نهایت، با 9 میلیون یورو پرداختی که شامل پاداش حضور در این رقابت‌ها و حق پخش تلویزیونی بود، به کارشان پایان دادند. یک سال بعد مجموع درآمدهای آنها 4/3 میلیون یورو بود؛ در حالی که در سال 2011، درآمد باشگاه‌های مجارستانی از حق پخش تلویزیونی، 620 هزار یورو برای یک فصل بود.

به عبارت دیگر یک فصل حضور در لیگ قهرمانان اروپا، برتری مالی یک باشگاه در لیگ داخلی‌اش را برای چند سال تضمین می‌کند؛ البته قانون بیشکان حالا گریبانگیر باشگاه‌های بزرگ اروپایی هم شده است.

یکی از دلایل شکست سنگین بایرن مقابل رئال مادرید در نیمه نهایی فصل قبل چمپیونز لیگ، این بود که آنها فراموش کرده بودند مقابل تیمی سطح بالا با توانایی عالی در ضد حملات، چطور باید بازی کنند.

مقابل رئال بود که ناگهان ضعف بایرن در ضربات آزاد که یک نقطه ضعف همیشگی در تیم‌های پپ گواردیولا بود، به یک موضوع مهم تبدیل شد؛ زیرا رئالی‌ها می‌توانستند تعداد زیادی ضربه آزاد در مناطق خطرناک به دست بیاورند. ناکامی بارسا و رئال در فصل 13ـ 2012 مقابل بایرن و دورتموند هم دلیل مشابهی داشت. شاید بعضی‌ها به موفقیت آتلتیکو در رقابت‌های فصل قبل اشاره کنند و بگویند لالیگا یک لیگ دو تیمه نیست؛ موضوعی که شاید برای کوتاه‌مدت صادق باشد، اما تحقیقات نشان داده که دریافتی باشگاه‌های بزرگ لالیگا از حق پخش تلویزیونی و پاداش‌ها، 14 برابر باشگاه‌های پایین جدول است؛ این در حالی است که در لیگ برتر این نسبت 1.57 است.

آتلتیکو در مقایسه با بارسا و رئال با بودجه‌ای به مراتب کمتر فعالیت می‌کند. آنها در تابستان دیه‌گو کاستا، تیبو کورتوا و فیلیپه لوئیز را از دست دادند و نمونه بروسیا دورتموند نشان می‌دهد در این شرایط، نمی‌توان برای مدتی طولانی یک مدعی باقی ماند. در نهایت این پول است که پیروز می‌شود و قانون فیرپلی مالی هم به تقویت ساختار موجود کمک می‌کند.

بایرن این فصل هم با اختلاف قهرمان بوندس‌لیگا خواهد شد؛ رئال مادرید هم احتمالا در اسپانیا جام را بالای سر می‌برد و فرم چلسی در همین نیم‌فصل اول نشان می‌دهد آنها کار سختی برای قهرمانی در لیگ برتر ندارند (شاید فقط در آینده منچسترسیتی و منچستریونایتد بتوانند با آنها رقابت کنند).

شاید پاری سن ژرمن این فصل با چالشی به نام المپیک مارسی روبه‌رو باشد، اما مطمئنا کوتاه‌مدت خواهد بود و یوونتوس هم احتمالا بار دیگر در رقابت فتح اسکودتو، رم را پشت سر می‌گذارد. باشگاه‌های بزرگ به راهشان ادامه می‌دهند و ساختار فعلی، الگویی را که از قبل وجود داشت، همیشگی خواهد کرد.

اما نکته جالب از نظر تاکتیک این است که وقتی این تیم‌ها مقابل هم قرار می‌گیرند، نمایش متفاوتی ارائه می‌دهند؛ نمایشی که به آن عادت ندارند و برای آن آماده نیستند. این قانون بیشکان است که احتمالا تیم‌های پیروز در مراحل بالاتر لیگ قهرمانان را مشخص می‌کند و پیش‌بینی این‌که این اتفاق، چه تاثیری روی تاکتیک‌های فوتبال در آینده می‌گذارد، دشوار است.