گفت‌و‌گو با نخست وزیر بدون تخت و تاج

لیبی درگیر مشکلاتی جدی است. اکنون، دو دولت رقیب در دو شهر طرابلس و طبرق مشغول حکمرانی هستند، گرچه تنها این دولت طبرق است که در خارج از مرزها به رسمیت شناخته می‌شود. در کشمکشی دیگر، بتازگی دیوان عالی لیبی که در طرابلس مستقر است رای بر عدم مشروعیت قانونی دولت طبرق داد. اقدامی که بنابر حضور این دادگاه در شهر طرابلس تعجب‌برانگیز نیست و این در حالی است که شبه‌نظامیان اسلامگرا و نیروهای تحت رهبری ژنرال خلیفه حفتر برای کنترل بنغازی مشغول جنگ با یکدیگر هستند. در این میان، چند میدان نفتی مهم کشور در دستان افراد مسلح و ماموران رده بالای امنیتی است و حکومت از این درآمدها، در شرایطی که نیاز مبرمی به آنها دارد، محروم است.

الشرق‌الاوسط در مصاحبه با عبدالله الثنی، نخست‌وزیر دولت طبرق، درباره تلاش‌های دولتش برای انجام وظایف سنگینی که به عهده دارد، به گفت‌وگو نشسته است. وظایفی همچون؛ بازگرداندن امنیت و ثبات، بازسازی نیروهای مسلح و ترسیم مسیری جدید برای کشوری که از سایه یکی از طولانی‌ترین دیکتاتوری‌های جهان بیرون آمده است.

الثنی، که وزیر سابق دفاع در دولت انتقالی پیشین لیبی بود، در ماه مارس قدرت را به دست گرفت. این افسر سابق ارتش در دهه 1980، پس از سخنرانی برادرش به عنوان افسر نیروی هوایی علیه دخالت‌های نظامی قذافی در کشور همسایه چاد، مدتی را در زندان گذراند.

مشروح این گفت‌وگو را می‌خوانید:

شما جامعه بین‌الملل را متهم می‌کنید که حمایت کافی را از دولت‌تان ندارند. اساسا چرا این اتهامات را مطرح می‌کنید و دقیقا نیازمند چه نوع کمکی هستید؟

هنگامی که برخی از کشورها متوجه خطر گروه داعش بر منافع‌شان و کل منطقه شدند، بلافاصله در ائتلافی با یکدیگر برای جنگ با این سازمان تروریستی متحد شدند و به کشورهای منطقه برای مقابله با این گروه کمک کردند. اما، در مورد لیبی، همه در حال وقت تلف کردن هستند و تنها، نیروی خود را برای کمک به کشور، در جنگ علیه گروه‌های افراطی به کار می‌برند در حالی که تروریسم در لیبی در وحشیانه‌ترین شکل خود جریان دارد و امنیت کل منطقه را تهدید می‌کند.

مردم لیبی تصمیم گرفته‌اند خودشان وارد جنگ شوند و نمی‌خواهند که هیچ گروهی از طرف آنها بجنگد. اما ارتش لیبی برای مبارزه با تروریسم به سلاح و تجهیزات نیاز دارد. کمیته تحریم شورای امنیت سازمان ملل (درخصوص لیبی) در مورد درخواست‌های ما برای خرید سلاح برای ریشه‌کنی تروریسم و افراطی‌گری در لیبی، بسیار به کندی در حال اقدام است. به طوری که این درخواست‌ها در پیچ و خم کاغذبازی‌های معمول که باعث به تاخیر افتادن دستیابی ارتش لیبی به سلاح می‌شود، به آهستگی به فرجام می‌رسند.

جامعه بین‌الملل باید دریابد که مردم لیبی و دولت آنها (در طبرق) مصمم هستند با عزمی راسخ به مبارزه با تروریسم بپردازند. ما از هیچ اقدامی برای امنیتی که بدان محتاجیم، دریغ نخواهیم کرد و این را از طریق روابط خاص خود با کشورهای دوست و همه آنهایی که حذف تروریسم را خواسته خود می‌دانند، انجام خواهیم داد. زیرا این کار به نفع لیبی، همسایگانش و تمام جهان است.

به نظر شما چه کسانی بازسازی ارتش لیبی را به تاخیر می‌اندازند؟

پس از سرنگونی رژیم گذشته (معمر قذافی)، مردم لیبی تلاش کردند از طریق نهادهای منتخب خود، ارتش و نیروهای پلیس را برای محافظت از امنیت خودشان و حاکمیت ملی، بازسازی کنند. اما، برخی عناصر، بویژه کنگره ملی خلق (مجلس منتخب قبلی که اکثریت آن عضو اخوان المسلمین بودند و توسط ژنرال خلیفه حفتر منحل شد و پس از آن توسط شبه نظامیان اسلامگرا که اکنون طرابلس را تحت کنترل خود دارند، احیاء شد.) که در این نهادهای ملی نفوذ کرده بودند، به مخالفت با این تلاش‌ لیبیایی‌ها پرداختند. این گروه‌های افراطی از طریق انجام موجی از ترورِ اعضای نیروهای مسلح و امنیتی لیبی به منظور گسترش ترس در درون این نهادها، از ادامه کار این افراد در آن‌ نهادها جلوگیری کردند.

این تروریست‌ها و متحدان جنایتکار آنها بخوبی می‌دانند حضور یک ارتش و پلیس قوی می‌تواند از مردم محافظت کرده و پروژه سیاسی این گروه‌ها را که کنترل کشور به زور اسلحه و گسترش هرج و مرج در سراسر کشور است، پایان بخشد.

ارتش از چه کسانی دستور می‌گیرد؟

کل ارتش دستورات خود را از رئیس ستاد می‌گیرد و او نیز از وزیر دفاع فرمان می‌گیرد. اخیرا، ما از طرف پارلمان (طبرق) رئیس ستاد را منصوب کرده‌ایم و در حال حاضر، تمام عملیات، در همکاری بین مقامات سیاسی (به عنوان مثال دولت طبرق) و ارتش، با یکدیگر انجام می‌شود.

آیا شما گزارش‌های روزانه از عملیات ارتش دریافت می‌کنید؟

با استفاده از تمام منابع موجود، ما فرآیند تشکیل هسته ارتش ملی را شروع کرده‌ایم. اکنون می‌توان نتایج این تلاش‌ها را در مبارزه با گروه‌های افراطی مشاهده کرد که موفقیت‌هایی کسب کرده‌ایم؛ واحدهای ارتش در حال حاضر بیشتر از گذشته مسئولیت‌پذیر و منظم هستند.

در واقع، دولت گزارش‌های منظم و پیوسته‌ای را از ارتش دریافت می‌کند. دولت هر کمکی را که بتواند چه به لحاظ سیاسی یا از جهت تقویت روحیه یا تلاش برای برآورده کردن همه نیازهای ارتش، دریغ نمی‌کند. با این حال، نظارت بر عملیاتی که ارتش انجام می‌دهد و اهداف آن، در حوزه صلاحیت رئیس ستاد ارتش است؛ این عملیات در محدوده فعالیت آنهاست و ما به افسران و سربازان خود اعتقاد کامل داریم.

آیا شما از موضع اعراب در قبال مبارزه‌تان علیه تروریسم رضایت دارید؟

برخی کشورهای عرب و دوست وجود دارند که به لیبی برای مبارزه با افراطی‌گری و تروریسم کمک می‌کنند. اما، کشورهای دیگری نیز هستند که از این شرایط دشوار در لیبی سوء‌استفاده کرده‌اند و با کاشتن بذر بدخیم تروریسم در سرزمین ما، به دنبال بی‌ثبات کردن منطقه و گسترش هرج و مرج در سراسر آن هستند. ما در تماس مداوم با همه کشورهای عربی، بخصوص کشورهای همسایه‌مان که مستقیما تحت تاثیر آنچه در لیبی می‌گذرد، قرار گرفته‌اند هستیم و ما برای انجام یک کار جمعی موثر برای حل بحران کنونی، با آنها همکاری می‌کنیم.

همچنین با آن دسته از کشورهای عربی که از این گروه‌ها و سازمان‌های تروریستی حمایت می‌کنند نیز در تماس هستیم و در تلاشیم تا آنها را متقاعد کنیم که از حمایت خود دست بردارند یا دست‌کم موضعی بی‌طرفانه بگیرند. ما در این زمانه حساس که کشور ما در حال گذار از آن است، به دنبال هیچ دشمن یا دشمنانی نیستیم. آن کشورهایی که نمی‌خواهند از دولت مشروع طبرق حمایت کنند (آزادند که چنین کنند)، اما لااقل به حمایت خود از این تروریست‌ها پایان دهند. این موضعی است که شورای امنیت سازمان ملل در قطعنامه 2174 خود آن را به تصویب رسانده است.

شما گفته بودید می‌خواهید مجلس را به پایتخت (طرابلس) بازگردانید، چه زمان و چگونه این کار را انجام خواهید داد؟

دولت، زمانی به پایتخت باز خواهد گشت که ارتش اعلام کند طرابلس به طور کامل آزاد شده و تمام سازمان‌های دولتی امن شده‌اند و همه کارمندان دولتی بتوانند تحت حاکمیت دولت قانونی کار خود را شروع کنند.

آیا نیروهای ارتشی شما، قدرت کافی برای آزادی طرابلس از دست شبه‌نظامیان را دارند؟

همه چیز به طور کامل توسط رهبری ارتش مورد مطالعه قرار گرفته است و نباید فراموش کرد مهم‌ترین عاملی که ما در جنگ، همراه خود داریم، حضور مردم لیبی است که مبارزه با این کودتاگران (گروه‌های افراطی ـ تروریست) را ادامه مسیرشان برای رسیدن به جامعه مدنی می‌دانند که در سال 2011 نیز علیه حکومت قذافی بر آن مبنا قیام خود را آغاز کردند. نمونه‌ای از این را در بنغازی مشاهده کردیم، آنجا که ساکنان غیرنظامی با در دست گرفتن اسلحه به حمایت از ارتش برای دفع و دستگیری عناصر تروریستی و جنایتکار پرداختند. اراده مردم، آن هنگام که سمت و سوی برقراری امنیت و ثبات به خود می‌گیرد، قوی‌تر از هر اسلحه‌ای و مهم‌ترین عامل در پیروزی هر جنگی است.

ماه‌ها پیش که طرابلس را ترک کردید آیا به ذهنتان خطور کرد که برای بازگشت به آنجا باید بجنگید؟

این جنگی است که به ما تحمیل شد و ما آگاهانه آن را انتخاب نکردیم. ما اقدامات خود را ناشی از مشروعیتی می‌دانیم که از سوی مردم لیبی به ما اعطا شده است، مردمی که منبع هرگونه اقتدار سیاسی هستند، در حالی که دیگران، اقداماتشان را بر مبنای زور و سوء‌استفاده از شرایط کنونی قرار داده‌اند. ما از هر شانسی برای دسترسی به گفت‌وگوی صلح‌آمیز و دستیابی به صلح بین همه لیبیایی‌ها استقبال می‌کنیم، اما تلاش‌مان را برای اقتدار دولت و وحدت ملی متوقف نخواهیم کرد و به این دار و دسته کودتاگران اجازه نخواهیم داد اراده خود را به مردم لیبی تحمیل کنند یا کشور را به تجزیه بکشانند. ان‌شاء‌الله، بزودی به طرابلس باز خواهیم گشت و تمام کسانی را که در این توطئه (تجزیه لیبی) سهیم هستند به دست قانون خواهیم سپرد. ما تلاش خود را برای ایجاد نهادها و قوانین ملی انجام می‌دهیم و اجازه نخواهیم داد تا هرج و مرج و انتقام‌های شخصی در میان لیبیایی‌ها حکمفرما شود. این مسئولیتی تاریخی است که این دولت بر دوش خود احساس می‌کند و تا انجام این وظیفه از پای نخواهیم نشست.

چرا هنوز وزیر دفاع معرفی نشده است؟

اکنون در حال گزینش یکی، از میان چند نامزد وزارت دفاع هستیم و بهترین، حرفه‌ای‌ترین و آگاه‌ترین را انتخاب خواهیم کرد، همچنان‌که برای دیگر اعضای کابینه چنین کردیم.

در مورد وزارت نفت چطور؟

در موقعیت حساس کنونی در تاریخ لیبی، مجلس موافقت کرده است که اعضای کابینه از ده وزیر تشکیل شوند و دیگر وزرایی که در کابینه حضور ندارند به برخی از نهادهای دولتی، مانند شرکت ملی نفت، انتقال یابند.

شما واقعا بر تولیدات نفت لیبی تسلط دارید؟

تمام تولیدات و درآمدهای نفتی لیبی در حال حاضر تحت کنترل مقامات قانونی سیاسی کشور هستند (دولت و مجلس طبرق) و این درآمدها بر اساس قوانین کشوری و قراردادها، کنوانسیون‌ها و توافقات بین‌المللی اداره می‌شوند.

برای پایان بخشیدن به بحران کنونی، چه راه‌حلی را پیشنهاد می‌دهید؟

ما مستمرا همه طرف‌های درگیر در بحران را به گفت‌وگو دعوت می‌کنیم و مخالف استفاده از سلاح برای حل اختلافات بین لیبیایی‌ها هستیم. گفت‌وگو، مطمئن‌ترین مسیر برای تامین امنیت و ثبات برای کشور و ایجاد محیطی صلح‌آمیز برای کودکان این ملت است. محیطی که در آن زبان تکفیر، فتواهای غیرمسئولانه، اتهام خیانت و هر آنچه از اظهارات تحریک‌آمیز و ملتهب‌کننده استفاده می‌کند، باعث ایجاد مشکلات و سختی‌هایی در میان کودکان می‌شود. البته این همه، بسیار دور از روح دین اسلام است که مردم را به برادری بین یکدیگر و ساختن خصلت‌ها و ویژگی‌های شخصی دعوت می‌کند.

ما از همه تقاضا داریم در سایه مشروعیت دولتی، گرد هم جمع شوند و به خواسته مردم لیبی که در رای‌گیری‌‌ای تاریخی به مجلس خلق رای دادند، احترام بگذارند و نیز دعوت می‌کنیم به حفظ دستاوردهای انقلاب 17 فوریه و حفاظت از ملت‌مان.

منبع:‌الشرق الاوسط‌ / مترجم: امین پاکزاد