هیات رادیویی در شبستان برپا می‌شود

السلام علیک یا اباعبدالله. الان وقت راه افتادنه، قافله منتظرهِ، این قافله از هر جا رد بشه صداش باقی می‌مونه، گوشتو تیز کن، چشماتو ببند، بسم‌الله بگو و برو... اینها بخشی از صحبت‌های محمد نصرآبادی کارشناس مجری برنامه شبستان است. برنامه با این جملات شروع می‌شود. بعد موسیقی ملایمی پخش می‌شود.

در ادامه شماره تلفن‌های برنامه اعلام می‌شود تا شنوندگان با برنامه تماس بگیرند. شبی که مهمان برنامه هستیم دکتر علی مردانی، محقق تاریخ اسلام هم در برنامه حضور دارد تا با شنونده‌ها درباره تاریخ اسلام، شبهات مربوط به عزاداری و قیام امام حسین(ع) صحبت کند.

رضا قربانی، تهیه‌کننده پیشکسوت رادیو درباره برنامه‌اش می‌گوید: برنامه «شبستان» کاری از گروه معارف و تربیت رادیو تهران است که در ایام ماه محرم به صورت زنده هر شب از 30 دقیقه بامداد به مدت 150 دقیقه روی آنتن می‌رود.

تدارک بخش‌های کوتاه و موجز کارشناسی، ارتباط‌های خارج از استودیو، پخش موسیقی، مداحی و سرودهای محرمی از بخش‌های مختلف این برنامه است.

محمد عینی‌زاده موحد مدیر گروه برنامه معارف و تربیت رادیو تهران نیز در استودیو حضور دارد. موحد می‌گوید: طرح اولیه برنامه شبستان از طرف دکتر شهریار ضیاءآذری، مدیر شبکه رادیویی تهران مطرح شد تا با برپایی یک هیات رادیویی همراه عزاداران سالار شهیدان باشیم. بخش‌های سخنرانی کوتاه با موضوع محرم و قیام عاشورا، پخش مداحی و مرثیه سرایی، گفت‌وگو با عزادارانی که به هیات‌ها و مساجد می‌روند و انتقال این حس و حال جزئی از بخش‌های این برنامه است.

شنوندگان همراه و همدل

او مهم‌ترین هدف این برنامه را ترویج و تبیین فرهنگ عاشورایی می‌داند و می‌افزاید: تمرکز این برنامه بر موضوع و ماهیت قیام و شبهاتی است که در این زمینه و زمینه پیدایش قیام وجود دارد. در این برنامه کارشناسانی از حوزه‌های دینی، معارف، مداحی و.. حضور می‌یابند و درباره تاریخ اسلام و قیام امام حسین(ع) صحبت می‌کنند.

وی درباره وجه تمایز ویژه‌برنامه‌های ماه محرم می‌گوید: با توجه به این که خیابان‌ها و کوچه‌ها سیاهپوش شده و حال و هوای همه مردم با روزهای دیگر خیلی متفاوت است، برنامه‌های این ماه نیز متفاوت از روزها و ماه‌های دیگر روی آنتن می‌رود، موضوع محرم و آماده کردن مردم برای عزاداری از وظایفی است که بر عهده برنامه‌سازان رادیو و تلویزیون است. یکی دیگر از ویژگی‌های این برنامه اجرای زنده آن است، به طوری که بدون هیچ تکلف با کارشناسان و مهمانان پیرامون ماه محرم و زمینه‌های پیدایش قیام، گفت‌وگو می‌شود.

موحد در پاسخ به این پرسش که مخاطبان شامگاهی چه انتظاری از برنامه‌های رادیویی دارند، می‌گوید: به نظرم شنوندگان این ساعت از شب بیشتر تمایل دارند تا با برنامه همدل، همراه و همزبان شوند. تیم گزارشگری رادیو از هیات‌ها و مساجد گزارش‌هایی را پخش می‌کند. هر شب به یک تکیه و حسینیه‌های مختلف سر می‌زنند و با عزاداران گفت‌وگو می‌کنند و آنها درباره آداب و رسوم، نحوه عزاداری و سینه‌زنی‌ها، آیین و مراسم هیات‌های خودشان می‌گویند.

روایت لحظه‌های عاشقی

هادی ماهر مدیر طرح و برنامه شبکه رادیویی تهران نیز در استودیو حضور دارد، او مهم‌ترین محور و اهداف برنامه را معرفی ابعاد شخصیتی امام حسین(ع) می‌داند و می‌گوید: این برنامه به تبیین فرهنگ عاشورا و زندگی امام حسین(ع) اختصاص یافته است و با هدف تبیین ابعاد مختلف حماسه عاشورا روی آنتن می‌رود. در برنامه کارشناس ‌‌محور شبستان به تبیین فلسفه نهضت امام حسین(ع) براساس آیات قرآنی و جایگاه قرآن در زندگی عملی آن حضرت پرداخته می‌شود.

ماهر ادامه می‌دهد: در بخش روایت و حکایات به مساجد، تکایا و حسینیه‌های قدیمی که افراد سرشناس تهران قدیم در این مکان‌ها سخنرانی و مدیحه سرایی می‌کردند، اشاره می‌شود که محدودیت‌های حکومتی و شرایط آن زمان برای سخنرانی و مداحی واکاوی می‌شود. پخش سرودها و آهنگ‌های ماه محرم حس و حال غریبی را القا می‌کند، با این که پاسی از شب گذشته، شنونده‌ها با برنامه تماس می‌گیرند و شعرهای محرمی خودشان را می‌خوانند.

حالا فرصتی دست می‌دهد تا با محمد نصرآبادی مجری برنامه گفت‌وگو کنم؛ او از سال 75 همکاری خود را با رادیو قرآن آغاز کرده و پس از سال‌ها به عنوان کارشناس مجری شنوندگان رادیو تهران را در برنامه شبستان همراهی می‌کند.

کارشناس مجری برنامه شبستان درباره اجرایش می‌گوید: ما تلاش می‌کنیم گفت‌وگوها راحت و بدون تکلف باشد، جنس ادبیاتی که کارشناس استفاده می‌کند به زبان توده مردم نزدیک است و تلاش می‌شود معارف عمیق به زبان ساده بیان شود، همچنین مثال‌هایی که مطرح می‌شود در مسائل روزمره زندگی قابل لمس باشد.

وی در پاسخ به این پرسش که مخاطبان شامگاهی چه انتظاری از برنامه‌های رادیویی دارند؟ می‌گوید: اختلاف نظرهای زیادی وجود دارد، عده‌ای از مخاطبان و برنامه‌سازان معتقدند این ساعات شب، مخاطبان به آرامش نیاز دارند و برنامه‌ها باید آرامش‌بخش باشد. بخش دیگر معتقدند باید فضای فعالی را ایجاد کرد؛ اما ما در این برنامه در عین‌حال که گوشه خلوت مخاطب را بر هم نمی‌زنیم، ذهن مخاطب را برای همراهی و همفکری تحریک می‌کنیم، این برنامه یک تلنگر به مخاطبان است تا به مباحث مطرح شده فکر کنند. (ضمیمه قاب کوچک)

مریم کریمی