راه مبارزه با توطئه های استکبار در زمینه اقتصادی

واقعیتی که در این زمینه وجود دارد، این است که این گونه کارها ازاول انقلاب با اعمال تحریم ها، تحمیل جنگ و وارد کردن انواع خسارت ها شروع شده است و تا زمانی که اهداف استکبار محقق نشود، این روند ادامه خواهد داشت فقط با این تفاوت که متناسب با پیشرفت ایران و با توجه به شرایط جامعه جهانی، شیوه های آن تغییر می کند تا به اصطلاح غربی ها وضعیت ایران قابل کنترل باشد. به عنوان مثال نسبت به گذشته، جنگ سخت به جنگ نرم تبدیل شده و جبهه های جنگ رو در رو تبدیل به جنگ نامحسوس فرهنگی شده است، یا مثال دیگر اینکه در چند سال گذشته واردات بنزین تحریم شد تا کشور مجبور به توسعه طرح های پالایشگاهی شده یا با هزینه زیاد یک واحد پالایشگاهی و پتروشیمی تحت لیسانس کشورهای غربی احداث شود ولی تعهدات در قبال راه اندازی و تامین لوازم جانبی عملی نشد تا کشور با توجه به شرایط، هم متحمل صرف هزینه برای ساخت پالایشگاه شود و هم نتواند بهره برداری مناسبی از این زیر ساخت داشته باشد.

مثال ها از این قبیل بسیار زیاد است که به دلیل آشنا بودن مردم با آنها ضرورتی برای نوشتن شان احساس نمی شود. ولی با این تفاسیر برای مرتفع شدن این مشکلات چه باید کرد؟ آیا راه حلی برای پیروزی در این جنگ نامحسوس و نابرابر وجود دارد؟!

در پاسخ به این سوال ها باید گفت مرتفع کردن برخی از مشکلات و پاسخ دادن به بعضی از سوالات به شرط قبول داشتن اصل مشکل یا مطرح بودن مساله، درک کامل از صورت مساله، و توجه به امکانات موجود برای پاسخ به آن ، به راحتی و به سادگی انجام می شود. در موضوع مورد بحث نیز توجه به نکات زیر سودمند خواهد بود:

• به گفته برخی از متخصصین اقتصادی، مبنای اقتصاد جاری در بسیاری از کشورهای دنیا در غرب پایه ریزی شده و سر فصل و محتویات بسیاری از دروس دانشگاهی رشته اقتصاد و رشته های مرتبط با این حوزه توسط غرب تدوین شده است، لذا جهت رفع مشکلات اقتصادی، تاسی و استناد به مطالب تخصصی، که توسط بوجود آورندگان مشکل تدوین شده است، کار منطقی به نظر نمی رسد. پس، برای رفع مشکلات باید روش دیگری اتخاذ شود و مبنای دیگری مرجع رفع آنها باشد.
• مناسب است سیاست های اقتصادی کشور متناسب با وضعیت و فاکتورهای موجود و موثر در اقتصاد تدوین شود نه متناسب با نسخه های پیچیده شده توسط غرب، در صورتی که نسخه های غربی مبنا باشد آنها تمام نقاط قوت و ضعف اقتصاد ما را می دانند و با توجه به مقتضیات زمانی از طرق مختلف به ما ضربه خواهند زد.
• لازم است نگاه از حالت کمی گرایی به کیفی نگری تغییر کند. متاسفانه در حال حاضر، در بسیاری از زمینه ها (مدیریت، خدمات، تجارت و...) کیفیت، فدای کمیت می شود و نگاه کمی نگری سرلوحه و شعار بسیاری از مسوولین شده است به گونه ای که بارها از مقدار تولید، تعداد تولید، مقدار صادرات، بالاتر کار کردن فلان واحد تولیدی بیشتر از ظرفیت اسمی و... صحبت به میان آمده ولی معمولا بحثی در مورد کیفیت نشده است، در حالیکه راه پیشرفت از مسیر ارتقای کیفیت در همه زمینه ها می گذرد.
• شایسته است متغیرهای مستقل و وابسته اقتصادی به خوبی شناسایی شود و با توجه به اهمیت هر کدام برنامه ریزی لازم مبذول شود. به عنوان مثال، در حال حاضر به علت رابطه مستقیم بین اشتغال جوانان (خصوصا مردان) با سلامتی شخص و جامعه، توسعه اقتصادی، جلوگیری از بروز آسیب های فرهنگی، رغبت جوانان به تشکیل خانواده، ازدیاد نسل و... با مرتفع شدن مشکل عدم اشتغال جوانان، بسیاری از مشکلات اجتماعی، فرهنگی، اقتصادی و حتی سیاسی حل خواهد شد، لذا مناسب است در برنامه ریزی و انجام کارهای راهبردی و عملی این چنین موضوعاتی در اولویت قرار گیرند.
• بهتر است آینده نگری جایگزین سطحی نگری در برنامه ریزی و قانون گذاری باشد. یکی از مبانی ثبات و پیشرفت در جوامع وجود و رعایت قانون در آنها است. معمولا قوانین چارچوب ها و مرزها را تعیین می کند. در جامعه ای که قانون حاکم نباشد هرج و مرج موجب تضعیف و در نهایت از هم پاشیدن آن خواهد شد. موارد ذکر شده در مورد هر قانونی صادق نیست و اگر قانون جامعیت لازم را نداشته باشد ممکن است رعایت قانون مشکل ساز شود، بنابراین مجاری قانون گذاری باید همه جنبه ها و آثار وضع یک قانون را بسنجند و با آینده نگری قوانین را وضع کنند. برنامه ریزی در سطوح مختلف نیز باعث به سامان انجام شدن کارها و جلوگیری از سردرگمی می شود و شایسته است در برنامه ریزی ها آینده نگری محور تصمیم سازی باشد.
• پایه اقتصاد بر اساس فروش نفت خام و سایر خام فروشی ها نباشد زیرا خام فروشی علاوه بر اینکه کشور را در مقابل تهدیدهایی همچون بالا و پایین رفتن قیمت ها و کم و زیاد شدن صادرات آسیب پذیر می کند، در آمد کشور به ازای منابع موجود را کم کرده و مشکلاتی از جمله بیکاری و سردرگمی جوانان را به ارمغان خواهد آورد.

با دقت در نکات فوق مشخص می شود که همه موارد ذکر شده مصادیقی از «اقتصاد مقاومتی» است که رعایت تمامی جنبه های آن، در کوتاه مدت می تواند آسیب پذیری کشور را در مقابل تهدیدات خارجی کم و در دراز مدت ایران سربلند را در مقابل تمام تهدیدها مصون کند.

سیدمرتضی اشرفی شهری - کارشناس مسائل نفتی