میلیونها نفر از مردم آفریقای جنوبی از تهاجم هولناک اسرائیل به مردم غزه در طول 51 روز «عملیات تیغه حفاظتی» و وحشیگری در کرانه باختری یکه خوردند. دیدن تخریب و ویرانی خوزا، شجاعیه و بیتحانون و بیخانمان شدن 1.8 میلیون نفر همه را در شوکی غیرقابل باور فروبرد. طبق اعلام سازمان ملل، در طول تهاجم 51 روزه اسرائیل، 2131 فلسطینی کشته شدند که 501 نفر آنها کودک و 70 نفر آنها زیر 12 سال بودند.
وزارت بهداشت غزه نام ده هزار و 918 مجروح، از جمله 3312 کودک و 2120 زن را ثبت کرده است. طبق اعلام سازمان ملل، 244 مدرسه گلوله باران شد و از یکی از آنها به عنوان پایگاه نظامی سربازان اسرائیلی استفاده شد.
سازمان حقوق بشر المیزان، اسناد مربوط به دستکم ده هزار و 920 خانه آسیبدیده یا ویران شده را در اختیار دارد. 2853 باب از این منازل کاملا با خاک یکسان شده است. به هشت بیمارستان، 46 سازمان مردم نهاد، 50 قایق ماهیگیری، 161 مسجد و 244 خودرو نیز خسارت وارد شد.
80 درصد خانوادههای غزه هیچ راهی برای تهیه و تامین نیازهای غذایی خود ندارند و نیازمند کمک هستند. اراضی کشاورزی واقع در مناطق مرزی به عنوان منطقه حایل اعلام شده است، منطقهای که اسرائیل از طریق آتش گشودن به سوی کشاورزان، به طور یکجانبه آن را توسعه و بسط میدهد. نام پروژه محروم کردن مردم از وسایل مورد نیاز زندگی و رفت و آمدشان، عدم امکان دسترسی مجروحان به مراکز بهداشت، حمله وحشیانه زمینی، دریایی و هوایی و نظارت بیحرکت جامعه بینالمللی را چه باید گذاشت؟
بزرگترین جنایت
پروفسور جان دوگارد، یکی از اعضای دادگاه راسل که برای اولین بار به بررسی جنایت نسل کشی اسرائیل و اقداماتش در غزه پرداخت میگوید: «جنایت نسلکشی، بزرگترین جنایت است (جنایت جنایتها) و باید با توجه و هوشیاری زیاد به بررسی آن پرداخت. با این همه، عملیات تیغه حفاظتی آنچنان حایز اهمیت است که دادگاه راسل بر این اعتقاد است که بررسی ارتکاب یا عدم ارتکاب این جنایت لازم و ضروری است.»
کشتار، وارد آوردن صدمات جدی جسمانی یا تحمیل شرایطی برای زندگی به منظور حذف و نابودی فیزیکی کل یا بخشی از گروههای ملی، قومی، طایفهای یا مذهبی، مشخصهها و ویژگیهای این جنایت است. برخلاف جنایت علیه بشریت، این جنایت باید با قصد و هدف نابودی کل یک گروه یا بخشی از آن صورت گیرد. دوگارد میگوید: آنچه ما در نشست دادگاه راسل نتیجه گرفتیم این است که ما در آستانه آپارتاید و پاکسازی نژادی (نسلکشی) قرار داریم که آشکارا در بسیاری از سطوح جامعه اسرائیل، اعم از رسانههای جمعی و سنتی از طرفداران فوتبال و افسران پلیس گرفته تا تحلیلگران رسانهای، سران مذهبی، قانونگذاران و مقامات دولت رسوخ کرده است.
مردم آفریقای جنوبی از اقلیتی از صهیونیستها و دستاندرکارانشان هراس دارند. آنها میگویند ما میدانیم آپارتاید چیست. پیکارگران آزادیخواه ما که به اراضی اشغال شده فلسطین سفر میکنند، یکصدا میگویند «ما آپارتاید را به یاد داریم اما، آنچه شاهد آن هستیم، بدتر است.»
نظام آپارتاید در آفریقای جنوبی نیازمند نیروی کار ارزان سیاه برای استفاده در اقتصاد بود و در نتیجه، دولت آنها را زنده نگه میداشت؛ اما مشابهتهای زیادی با آپارتاید اسرائیلی داشت. همانند اسرائیل، غیرسفیدپوستها یا غیر اروپاییها (اصطلاح آپارتاید) از حقوق برابر و آزادی محروم میشدند، خانههای آنها در شهرهای سفیدپوستنشین تخریب میشد و آنها به مناطق حاشیهای منتقل میشدند. ایست بازرسیها برای آنها مستقر میشد، به طرز سخیفی مورد بازرسی قرار میگرفتند، در معرض آزار و اذیت همیشگی قرار داشتند و برای دریافت مجوز کار با الزامات سخت و شدید مواجه بودند. اگر فردی اشتباه میکرد و وارد یک شهر سفیدپوستنشین میشد، مستقیم به زندان برده میشد. هرگونه مقاومت و مخالفتی با سرکوب پلیس، زندان، شکنجه و گاهی اوقات نیز با قتل عام و کشتار مواجه میشد. کشتار 69 معترض آرام در سال 1960 در شارپویل نمونهای از این موارد است. با این حال، ساکنان سیاه پوست شهرهای حاشیه و نه شهرکهای بتوستان هیچگاه از آسمان بمباران نشدند و هدف گلولههای تانک و توپ قرار نگرفتند.
مردم آفریقای جنوبی در طول دوران بد گذشته، درسهای مبارزه را یاد گرفتند. بیشتر آنها در برابر سرکوب تسلیم نشدند، بلکه به مقاومت ادامه دادند. تسلیم به معنای مشروعیت دادن و اعلام بیگناهی نظام سرکوبگر است. تسلیم در برابر آزار و اذیتهای سرکوبگرانه به معنای دادن فرصت این ادعا به ستمگر است که سرکوبشدگان خود از وضعیت و سرنوشتشان راضی بودند. تسلیم شدن این امکان را به سرکوبگران میداد تا بعدها ادعا کنند سیاهان در دوره آنها راحتتر و خوشحالتر از دوره پس از استقلال بودند.
مردم آفریقای جنوبی میگویند ما که این مبارزه را پشت سر گذاشتیم، بخوبی حق مردمی را که مقابل ستمگری و اشغالگری مقاومت میکنند، درک میکنیم. حتی حقوق بینالملل نیز حق مقاومت مسلحانه را به رسمیت میشناسد. ما در دوران مبارزه با آپارتاید، طعنههای افرادی مانند ریگان و تاچر مبنی بر تروریست بودنمان را نادیده گرفتیم و درک و حمایت جامعه بینالمللی از مبارزه ما الهامبخش بود.
وظیفه اخلاقی و وجدانی
مردم آفریقای جنوبی با چنین میراثی، از همبستگی در برابر تحریمهای بینالمللی سود بردند. آنها اکنون میگویند نمیتوانند منتقدی را تحمل کنند که حق مردم فلسطین را برای مقاومت با استفاده از هر وسیله لازم زیرسوال ببرد. با توجه به تروریسم دولتی اسرائیل در مقابل مقاومت فلسطین آنها میگویند مخالف تلاشهایی هستند که میکوشند خشونت دو طرف را برابر معرفی کنند. آنها میگویند ما با یاوهسراییها درباره انگیزه خرابکارانه مقاومت از حفر تونل مخالفیم. همانگونه که ما در طول مبارزه مسلحانه خود و یهودیان گتوی ورشو در قیام سال 1943 علیه نازیها عمل کردیم، فلسطینیها نیز از حق انجام این کار برخوردارند. ما بخوبی میدانیم این تونلهای حفر شده در مرزهای غزه بودند که مانع پیشروی نیروهای زمینی اسرائیل و قتل عامهای بیشتر شد.
همایشهای همبستگی در شهرهای آفریقای جنوبی از دولت ما و همه دولتهای دیگر کشورها میخواهد از بازی دعوت طرفین به توقف خشونت به عنوان پیششرط آتشبس و مذاکره دست بردارند. دولت ما با فراخواندن همه دولتها به خروج سرمایه و تحریم علیه آپارتاید اسرائیل و اعلام این کار به عنوان وظیفه جامعه مدنی، در اجرای خروج سرمایه و تحریم اسرائیل پیشقدم شد. دولتها باید تحریم کنند و تضمین دهند بخشهای خصوصی و دولتی این تحریمها را اجرا میکنند.
یافتههای دادگاه راسل به بسیج دولتها، موسسات، جنبشهای جامعه مدنی و همبستگی برای اجرای تاکتیکها و سیاستهای تحریمها و خروج سرمایه کمک کرد. تحقیق درباره اقدامات اسرائیل در زمینه پاکسازی نژادی و انتشار اخبار مربوط به قتل، بازخواست و نابودی افراد، مهمترین اقدام دادگاه راسل بود.
پاسخگویی اسرائیل و نیز کشورهای ثالث درباره کشتار وحشیانه جولای تا آگوست 2014 در غزه، محور اصلی تلاش این دادگاه است. نباید اجازه داد اسرائیل و همدستانش از پیامدهای نابودی مردم جان سالم به در برند. ما باید از وقوع جنایت نسلکشی جلوگیری کنیم. در صورت ادامه سکوت جهان، آنچه ما سال 2014 در غزه شاهد آن بودیم، میتواند دوباره اتفاق افتد. جهان به خاطر برقراری صلح و عدالت برای همه ساکنان اسرائیل و فلسطین باید در کنار مردم غزه، کرانه باختری و آوارگان فلسطینی بایستد و از آنها حمایت کند.
الجزیره انگلیسی / مترجم: صفا فقیه
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد