گوشی که سپید بخت تان می کند

گوش دادن فعال یکی از مهارت هایی است که اگر آن را پیش از ازدواج یاد بگیرید نه تنها در دوران سنجش طرف مقابل تان موفق تر عمل می کنید و ویژگی های او را با دقت بیشتری ارزیابی می‌کنید بلکه یکی از راه های داشتن یک زندگی پر از تفاهم پس از ازدواج است .

اول باید مطمئن شویم که شما هم میان معنای گوش دادن و شنیدن ، تفاوتی قائل هستید. فرق شنیدن و گوش کردن این است که شنیدن یک عمل خودکار است و هرکس دستگاه شنیداری اش کامل باشد و مغزش هم مشکلی نداشته باشد می تواند صداهای اطراف را بشنود. برای مثال وقتی در خیابان شلوغ در حال حرکت هستید صدای مردمی را که با یکدیگر گفتگو می کنند یا بوق خودروهای عبوری را می شنوید ، اما اگر همزمان دوستی به شما تلفن بزند و برای تان درباره افزایش حقوق خبرهای خوشی داشته باشد شما یک گام از شنیدن صدای او جلوتر می روید و به حرف های او با دقت گوش می کنید.

گوش دادن یک مهارت ذهنی است که ما آن را در طول زندگی یاد می گیریم و هر چه سن انسانی کمتر باشد ممکن است کمتر از این مهارت برخوردار باشد برای نمونه اگر به رفتار کودکان کمتر از 6 سال دقت کنید ، متوجه می شوید که نمی توانند برای مدت طولانی به حرف های تان گوش کنند و دائماً حواس شان پرت می شود چون هنوز این مهارت را یاد نگرفته اند اما آنها شنیدن را یاد گرفته‌اند مثلا می توانند مدت ها با آهنگی که می شنوند دست بزنند و برقصند.

گوش کردن فعال، شیوه حرفه ای تر گوش کردن است و ما را قادر می کند علاوه بر آن که از گفته‌های مخاطب مان بیشترین بهره را می بریم بلکه به او می فهمانیم گفته هایش برای ما ارزش دارد و به او و حقوق انسانی اش در یک ارتباط دو طرفه احترام می گذاریم و به این ترتیب باعث قوی تر شدن ارتباط و کاهش سوء تفاهم ها و مشاجره ها می شود.

ما با گوش کردن فعال ، تمرکز و توانایی یادگیری مان را هم افزایش می دهیم و قادر می شویم با سرعتی بیشتر ، اطلاعات بیشتری را از یک مکالمه به دست بیاوریم.

گوش کردن فعال چند تخصص اصلی لازم دارد که به دست آوردن شان چندان سخت نیست. نخستین نکته این که وقتی طرف مقابل ، در حال صحبت با شماست شش دنگ حواس تان پیش او باشد به عبارت دیگر همه توجه تان را معطوف به او کنید. وقتی نیاز است که همه حواس تان پیش کسی باشد دیگر پیامک بازی با موبایل ، چت کردن با تبلت، یواشکی اخبار تماشا کردن از تلویزیون، بازی با فنجانی که مقابل تان است، گرگم به هوا با انگشت های تان یا باز و بسته کردن دگمه های آستین تان ممنوع است و بنابر این همه لوازم و اشیای حواس پرت کن را باید متوقف کنید یعنی کف دست های تان را بگذارید روی میز، دست از سر دگمه ها و فنجان و موهای تان بردارید، تلویزیون و رایانه را خاموش کنید، تلفن همراه تان را بگذارید توی جیب تان، تبلت را از خودتان دور کنید و وقتی سکوت و آرامش برقرار شد، مکالمه را آغاز کنید.

برای نشان دادن توجه بیشتر لازم است اگر پشت میز نشسته اید کمی بدن تان را به سمت جلو خم کنید که تمایل تان را به حرف های او در ظاهر هم نشان دهید. یکی از اصول جالب روانشناسی این است که وقتی فردی با شما قصد گفتگوی رو در رو دارد برای جلب اعتماد بیشتر، در حالی که به اندازه مناسبی از او فاصله دارید، اشیاء میان خودتان و او را بردارید مثلا اگر بین شما دو نفر، یک سینی چای یا مشتی کاغذ ریخته است می توانید پیش از شروع صحبت ها، سینی را کنار بکشید.

شما باید به او نگاه کنید اما طوری در چشم هایش براق نشوید که احساس ناامنی کند و یادتان باشد که نه خیلی نزدیک و نه خیلی دور از او قرار بگیرید.

نکته دیگر اثبات گوش کردن تان به مخاطب است. لازم است هر از گاه به طرف مقابل تان نشان دهید که متوجه حرف هایش هستید. برای مثال بد نیست گاهی یا با گفتن اصطلاحاتی مانند « که این طور » یا « درسته » یا « اوهوم » یا « خب ، بعد چی شد ؟ » یا « چه جالب ! بعد ؟» یا « ایول ... چه با حال ...» به او نشان دهید که حرف هایش برای شما اهمیت و جذابیت دارد و مایلید بقیه‌اش را بشنوید.

البته طبعا خودتان با خبرید که این اصطلاحات بسته به میزان شناخت شما از فرد و سطح ارتباط تان انتخاب می شوند.

حتی می توانید گاهی در وقفه های میان حرف های طرف مقابل، از او جزئیاتی را سوال کنید مثلاً اگر خاطره خوش کوه پیمایی اش را تعریف می کند بپرسید « چه سالی بود ؟» یا « چه فصلی رفتید؟»

گفتن کلمات البته کافی نیست باید با زبان بدن هم این توجه را ثابت کنید مثلا در حالی که به او خیره شده اید سرتان را گاهی به نشانه تایید تکان بدهید.

یکی از فنونی که روانشناس ها برای گوش کردن فعال از آن استفاده می کنند انعکاس دادن احساسات و گفته های مخاطب است. برای مثال طرف مقابل تان می گوید « فهمیدم که دوست صمیمی ام فوت شده . دنیا روی سرم خراب شد . » معنی حرف او این است که پس از با خبر شدن از مرگ دوستش ، او به شدت متأثر شده است. بنابر این در سکوتی که او ایجاد می کند تا شما پاسخی به حرف هایش بدهید سرتان را به نشانه تاسف تکان می دهید و در حالی که سعی می‌کنید تا حدی اندوه قلبی تان را بابت ناراحتی طرف مقابل تان در چهره نشان دهید می‌گویید « می‌فهمم، آدم با همچین خبرهایی غمگین می شود ....» یا « درک می‌کنم. تو خیلی متاثر شدی بعد از شنیدن ماجرا . »

در رفتار انعکاسی شما نباید احساساتی متضاد با حرف های طرف مقابل داشته باشید چون او را وادار به موضع گیری می‌کنید. برای مثال در حالی که او از مساله مرگ دوستش حرف می‌زند شما چهره ای بی تفاوت به خود بگیرید یا بگویید « بی خیال ... خودت را ناراحت نکن !» یا لبخند بزنید یا پرسشی بی ربط مطرح کنید یا سعی کنید به سرعت و پیش از آن که نشان دهید احساسات او را درک کرده‌ اید بحث را عوض کنید.

دائم به جواب دادن فکر نکنید. اگر تمام مدتی که طرف مقابل مشغول صحبت کردن است شما هم به گفتگوی درونی با خودتان بپردازید و حساب و کتاب کنید که چه طور به او پاسخ بدهید ، نمی‌توانید به حرف های او گوش کنید.

در یک گفتگوی فعال ، به سکوت های گاه به گاه احترام بگذارید و آنها را فرصتی مناسب برای پردازش اطلاعات در مغزتان بدانید و مطمئن باشید اصلا بد نیست اگر گاهی در پاسخ به طرف مقابل بگویید « فرصت می دهی درباره این موضوع، فکر کنم و بعد نظرم را بگویم ؟»

مریم یوشی زاده/ خبرنگار جام جم آنلاین/

دانشجوی کارشناسی ارشد مشاوره