ایران؛ بحران انرژی و خورشید

تازه پس از آن بود که هنوز صدها میلیون سال دیگر زمان نیاز بود تا حیات پیشرفته‌ای مثل دایناسورها پا به عرصه وجود بگذارند و شاید برخوردی سهمگین عرصه را برای پستانداران آن قدر باز نمود تا نوع بشر بتواند حکومت خود بر زمین را پایه‌گذاری کند، اما از لحظه سیطره انسان بر این سیاره زنده و آبی، فقط چند ده هزار سال زمان لازم بوده تا هر آنچه طبیعت در چند میلیارد سال ساخته و پرداخته بود را ما به عنوان نوع بشر به قول معروف یکشبه نابود کنیم.

نوع بشر امروز در شرایطی به سر می‌برد که بهره‌برداری‌ها و زیاده‌خواهی‌های او سیاره زمین را به مرزهای نابودی نزدیک کرده است. در این میان وضعیت برای کشورهایی مثل ایران که با تمرکز جمعیت فراوان در شهرهای بزرگ و کم بارانی و خشکی مفرط و طبیعی اقلیم خود روبه‌رو هستند، بحرانی‌تر است، اما این شرایط بحرانی به این دلیل در ایران پیش آمده که ما به اشتباه برای پرسش‌های متداول زندگی، پاسخ‌های ملت‌های دیگر را بسادگی در مملکت خود کپی کرده‌ایم که یکی از آنها انرژی است.

کشور ایران به دلیل قرار گرفتن در مدار معتدل شمالی، کشوری چهار فصل محسوب می‌شود. در بیشتر شهرهای ما زمستان‌های سرد و تابستان‌های داغ مرسوم است؛ دو فصلی که برای معتدل کردنش چاره‌ای جز مصرف انرژی در شکل‌های مختلف وجود ندارد. در این میان اقلیم خشک کشورمان باعث شده ​ شهرها از هم فاصله طولانی داشته باشند. همه اینها به نوبه خود باعث افزایش مصرف انرژی در شکل‌های مختلف خود شده است.

ایران در میان کشورهای همسایه خود، یکی از پرجمعیت‌ترین‌ها محسوب می‌شود؛ جمعیتی که اگر فقط به چشم مصرف‌کننده به آن نگاه کنیم، می‌تواند تهدیدی فاجعه‌بار باشد، اما اگر به چشم بازار مصرف در نظر گرفته شود، یک فرصت بی‌نظیر به نظر می‌آید. در علم اقتصاد، بازار مصرف هر چقدر بزرگ‌تر و بکرتر باشد، شرایط برای ظهور و ثبوت کالاها و خدمات جدیدتر فراهم‌تر می‌شود.

به همین دلیل به نظر می‌رسد ما در ایران برای بسیاری از پرسش‌های زندگی روزمره خود می‌توانیم پاسخ‌هایی بومی ایجاد کنیم. پاسخ‌هایی که قطعا مشتریان بیشتری در کشورهایی با شرایط محیطی و فرهنگی مشابه ما، انتظار آنها را می‌کشند.

انرژی یکی از این نیازها و پرسش‌هاست که متاسفانه همه راه‌حل‌های امروزی ما برای آنها از سرزمین‌هایی نشات گرفته که کمترین سنخیتی با شرایط اقلیمی و بومی ما ندارند.

حدود 25 میلیون خانه ایرانی هر زمستان با سوزاندن نفت، گازوئیل یا گاز لوله‌کشی گرم و تابستان‌ها با مصرف برق خنک می‌شوند. این در حالی است که انرژی خورشیدی تابیده شده بر این کشور نه‌تنها برای تامین انرژی کل کشور کافی است که حتی می‌تواند به دنیا صادر شود.

آنچه در این میان باعث رکود و غفلت از این منبع انرژی پاک، رایگان و ابدی است، کمبود قانون و نبود اهرم فشار برای چرخاندن مسیر مملکت به آن سمت است. انتظار می‌رود قانونگذاران با توجه ویژه به این موضوع که می‌تواند در آینده نزدیک پاشنه آشیل کشور عزیزمان باشد، زمینه را برای تصویب قانون و ایجاد انگیزه جهت راه‌اندازی صنایع مرتبط فراهم آورند تا بتوانیم الگوی کشورهای هم رده و هم اقلیم خود باشیم.

شهرام یزدان‌پناه / گروه دانش