مذاکرات 3 جانبه به نتیجه می‌رسد؟

به گزارش جام‌جم، هیات‌های دیپلماتیک تهران و واشنگتن که دوشنبه و سه‌شنبه هفته گذشته با حضور هلگا اشمید، معاون کاترین اشتون در ژنو با یکدیگر دیدار کرده بودند، دیروز بار دیگر و این بار با حضور اشتون به مذاکره پرداختند با این تفاوت که در نشست دیروز محمدجواد ظریف، وزیر خارجه کشورمان هم حضور داشت.

جمهوری اسلامی ایران در مذاکرات، همواره با حسن نیت وارد شده و نشان داده است از هیچ‌گونه همکاری برای رفع دغدغه‌های منطقی طرف مقابل، کوتاهی نمی‌کند اما در عین حال مقابل زیاده‌خواهی‌ها می‌ایستد و اکنون سوال اینجاست که آیا طرف مقابل و بخصوص آمریکا حاضر است با پذیرش واقعیت ها راه را برای توافق نهایی باز کند.

در همین ارتباط وزیر خارجه کشورمان پیش از آغاز مذاکرات وین5، تاکیدکرد: ما بحث‌های متعددی در چندماه گذشته داشتیم و فکر می‌کنیم که کم‌کم باید نگارش متن توافق‌نامه را شروع کرد، البته هنوز اختلافات جدی در مورد موضوعات مختلف وجود دارد و اعتقاد داریم اگر طرف مقابل با واقع‌بینی وارد بحث شود امکان رسیدن به توافق وجود دارد اما اگر بخواهند روی بعضی از مواضع غیرمنطقی پافشاری کنند آن وقت براساس حقوق مردم اصرار خواهیم کرد که دیدگاه‌های ما مورد توجه قرار بگیرد.

احتمال تداوم وین 5 تا روز جمعه

وی ادامه داد: باید دید که کشورهای 1+5 با چه میزان از اراده برای رسیدن به تفاهم به وین می‌آیند؛ اگر این اراده وجود داشته باشد به نظر ما حتما رسیدن به راه‌حل امکان‌پذیر است و ما هنوز از زمان پایان این دور از مذاکرات - که روز پنجشنبه یا جمعه است - تا پایان ضرب‌الاجل اولیه یک ماه فرصت داریم. او تاکید کرد: قرار نیست در این جلسه توافق نهایی صورت بگیرد. اما آنچه ما از بازیگران مختلف غربی به اشکال مختلف شنیدیم چه از آمریکایی‌ها و چه اروپایی‌ها نشان‌دهنده آن است که آنها هم ابراز علاقه کردند این دفعه به نتیجه برسند و ما آمادگی داریم که ببینیم. وی همچنین بیان کرد که در پنجمین دور از مذاکرات هسته‌ای به میزبانی اتریش، کم‌کم باید نگارش متن توافق جامع هسته‌ای با گروه 1+5 را آغاز کنیم.

فتوای رهبری، عینی‌ترین تضمین است

ظریف هنگام پرواز به سوی وین نیز ضمن مطالعه مقاله‌ای درباره فتوای رهبر معظم انقلاب درباره حرام بودن استفاده از سلاح هسته‌ای، در گفت‌وگویی با فارس، گفت: یکسری از علمای قم مقاله‌ای را نوشته‌اند در خصوص این‌که مبنای فقهی فتوای رهبر معظم انقلاب به فتاوای شیخ طوسی در هزار سال پیش مبنی بر حرمت استفاده از سلاح برمی‌گردد که یکی از دوستان این مقاله را ترجمه کرده و مشغول مطالعه آن هستم. وی در پاسخ به پرسشی مبنی بر این‌که آمریکایی‌ها درباره فتوا تضمین عینی می‌خواهند، پاسخ داد: تضمین عینی هر کسی مربوط به خودش است. برای ما فتوای رهبر معظم انقلاب در ممنوعیت استفاده، تولید و به کارگیری سلاح هسته‌ای از همه چیز عینی‌تر است.

اولین ناهار کاری ظریف و اشتون

اما تازه‌ترین دور از گفت‌وگوهای هسته‌ای ایران و 1+5 دیروز با ناهار کاری ظریف و اشتون آغاز شد. این نخستین بار بود که این دو، با یکدیگر در وین «ناهار کاری» خورده و علاوه بر جمع‌بندی آخرین دیدگاه‌ها و نظرات، درباره زمان و نحوه آغاز مذاکرات تصمیم‌گیری کردند؛ پیش از این طرفین در تمام دوره‌ها با یکدیگر شام کاری داشتند.

پس از این ناهار کاری، مذاکره سه‌جانبه ای با حضور وزیر امور خارجه کشورمان، مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا و ویلیام برنز، نماینده آمریکا برگزار شد و وزیر امورخارجه نیز گفت که دیدارهای دوجانبه دیگری با سایر هیات‌های مذاکره‌کننده برگزار می‌شود.

همزمان با آغاز این دور از گفت‌وگوها سخنگوی وزارت امورخارجه چین نیز از اعزام یک هیات بلندپایه این کشور به وین برای شرکت در دور جدید مذاکرات هسته‌ای 1+5 خبر داد و گفت که مذاکرات در مورد برنامه هسته‌ای ایران وارد مرحله عمیق و حساسی شده است. به گزارش ایرنا، خوا چون اینگ در نشست خبری هفتگی خود در پکن، همه طرف‌های مذاکره را به داشتن نگرش انعطاف‌پذیر و سازنده در راستای تلاش مشترک برای حل برنامه هسته‌ای ایران دعوت کرد تا در این مذاکرات پیشرفت قابل توجهی به دست آید.

اعلام آمادگی کری برای گفت وگو با ایران درباره بحران عراق

این مذاکرات در حالی انجام شد که دیروز جان کری وزیر امور خارجه آمریکا رسما اعلام کرد: آمریکا آماده گفت‌وگو با ایران درباره بحران عراق است.

این در حالی است که عباس عراقچی مذاکره‌کننده ارشد کشورمان با بیان این که قرار نیست هیچ موضوع دیگری در دستور کار مذاکرات وین باشد برخی اخبار مبنی بر حضور ویلیام برنز در این مذاکرات برای گفت‌وگو درباره تحولات عراق را رد کرد.

اما در عین حال دستگاه دیپلماسی کشورمان، رایزنی های خود را برای بازگرداندن ثبات به عراق نیز تلاش می‌کنند. در همین راستا محمدجواد ظریف و ویلیام هیگ وزیران امور خارجه ایران و انگلیس در تماسی تلفنی درباره بحران عراق گفت‌وگو کردند. دیلی تلگراف نوشته است که سخنگوی رسمی نخست‌وزیر انگلیس در همین راستا برنقش قدرت‌های منطقه‌ای از جمله ایران برای حمایت از دولت عراق در مقابله با تروریست‌ها تاکید کرده است. این گفت‌وگو در اولین روز مذاکرات باعث شد تا گمانه‌زنی‌ها درباره طرح راهکارهای مقابله با بحران عراق در مذاکرات بیشتر شود. چنین بود که رویترز با اشاره به درخواست سناتور لیندسی گراهام از اوباما برای همکاری با تهران به‌منظور مقابله با سقوط بغداد، نوشت: یکی از کانال‌های دیپلماتیک دولت اوباما می‌تواند از طریق وین باشد و مقامات ایران و آمریکا آنجا ممکن است درباره عراق دیداری با یکدیگر داشته باشند.

امیرعبداللهیان: نیازی به مذاکره با آمریکا درباره عراق احساس نمی‌کنیم

این درحالی است که امیر عبداللهیان معاون وزیر امورخارجه کشورمان در واکنش به اخبار منتشر شده در این خصوص تاکید کرد: ما هیچ‌گونه مذاکره‌ای با آمریکا در مورد مسائل عراق نداشته و نیازی هم به همکاری و مذاکره با آمریکا در این موضوع احساس نمی‌کنیم. او گفته است که مذاکرات وین5 صرفا به موضوعات هسته‌ای اختصاص دارد. وی درباره سفر نخست‌وزیر اقلیم کردستان عراق به ایران هم گفته که «نیچروان بارزانی برای ارائه توضیحاتی در زمینه برخی ابهامات موجود نسبت به رفتار برخی گروه‌های تروریستی در اقلیم کردستان عراق به تهران سفر کرده است.»

اما با وجود پافشاری تهران بر بی‌نیازی به گفت‌وگو با واشنگتن درباره بحران عراق، وزیر امورخارجه آمریکا دیروز گفت که این کشور آماده گفت‌وگو با ایران در این رابطه است. او پیش از این گفته بود که اگر قرار بر انجام مذاکره در مورد عراق با ایران باشد، این کار در وین و در حاشیه مذاکرات هسته‌ای انجام می‌شود.

هرچند کری دیروز نگفت که مذاکرات وین، بستری برای این گفت‌وگوهاست اما آنگونه که تسنیم گزارش کرده، وی گزینه همکاری نظامی با ایران را رد نکرده و گفته است: پیش از هرگونه اظهارنظری اجازه دهید ببینیم ایران تمایلی برای انجام کاری در این زمینه دارد یا خیر.او افزوده است: هرگونه ارتباط با ایران باید گام به گام باشد. کری درباره مذاکرات هسته‌ای ایران و 1+5 نیز گفت: زمان کمی برای توافق باقی‌مانده است.

هرچند هنوز روشن نیست پاسخ ایران به اصرار واشنگتن برای گفت‌وگو با تهران درباره مقابله با داعش در عراق چیست، اما تهران همواره تاکید کرده که مذاکرات هسته‌ای، هسته‌ای می‌ماند و تلاش‌ها برای قرار گرفتن دیگر موضوعات روی میز مذاکره به نتیجه نخواهد رسید. برهمین اساس می‌توان پیش‌بینی کرد حتی اگر ایران مانند سال 1386 که گفت‌وگوهایی در سطح سفرای دو کشور در عراق صورت گرفت، حاضر به مذاکره با واشنگتن درباره مقابله با داعش و مهار متحدان منطقه‌ای آن باشد، بعید است که این موضوع در جریان مذاکرات وین5 صورت گیرد و باید منتظر بود تا زمان و مکانی دیگر برای این گفت‌وگو در نظر گرفته شود.

مصطفی انتظاری‌هروی ‌/‌ گروه سیاسی