دین فقط متعلق به مناسبت‌ها نیست

او سال 1358 فعالیت خود را در رادیو و تلویزیون شروع کرده و از همان ابتدا همزمان با گویندگی خبر ، اجرای برنامه‌های معارفی را نیز برعهده داشته است.

گویندگی خبر از سال 1385 و اجرای برنامه‌های گفت‌وگومحور سیاسی 45 دقیقه، تا انتها، دو نیم ساعت (شبکه خبر)‌، گویندگی اخبار شبکه‌های دو، خبر و جام‌جم، مدیر گویندگان شبکه خبر، گویندگی برنامه‌های رادیویی در انتهای شب، تا سرچشمه نور (دهه 60)‌ و اجرای برنامه‌های معارفی از سوابق کاری سلطانی است.

او هم‌اکنون نیز اجرای برنامه‌های معارفی و زنده مصباح (شبکه 3)‌ و برنامه ماه خدا (شبکه یک)‌ را به‌عهده دارد. با او درباره اجرای برنامه‌های معارفی و علاقه او به این برنامه‌ها به گفت‌وگو نشستیم.

اولین اجرای برنامه معارفی در چه سالی به شما سپرده شد؟

سال 58 وقتی در صدا و سیمای مرکز همدان به‌عنوان گوینده خبر فعالیتم را شروع کردم، به‌طور همزمان در طول ماه مبارک رمضان گویندگی برنامه سحر رادیو همدان را تجربه کردم و حتی سال 59 که به اهواز رفتم باز علاوه بر گویندگی خبر، اجرای برنامه سحرگاهی ماه مبارک رمضان نیز به من سپرده شد. بعد از یک سال که به تهران آمدم برنامه‌های مناسبتی رادیو را گویندگی می‌کردم و ماه‌های محرم نیز با این‌که گوینده خبر فقط باید در حوزه خودش فعالیت می‌کرد به لطف و محبت و همکاری دوستان این امکان برایم فراهم بود تا در کنار گویندگی خبر، برنامه‌های مناسبتی را هم اجرا کنم. همچنین اجرای مسابقات بین‌المللی قرآن‌کریم در حسینیه ارشاد که سال‌های 69 و 70 برگزار می‌شد، به من سپرده شد.

پس از همان ابتدای فعالیتتان به اجرای برنامه‌های معارفی علاقه داشتید؟

نه تنها علاقه، بلکه تعلق خاطر به حوزه معارف داشته و دارم. از نوجوانی در جلسات مذهبی شرکت می‌کردم و توجه خاصی به قرآن کریم و روایات ائمه معصومین(ع) داشتم.

معمولا گویندگان خبر، در اجرای برنامه‌های ترکیبی تسلط ندارند. برای این‌که بتوانید توانایی خود را در این حوزه تقویت کنید از چه راهکارهایی استفاده کردید؟

در گویندگی خبر، همه تلاشم این است که متن اخباری را که در اختیارم گذاشته می‌شود خوب و درست بخوانم. اما اجرا، مهارت‌های دیگری نیز لازم دارد. مجری باید از توان برقراری ارتباط صمیمانه، بداهه‌گویی، اطلاعات تخصصی و عمومی و دایره واژگانی گسترده برخوردار باشد. ورود به حوزه اجرا علاوه بر علاقه‌مندی، توانمندی، ذوق و استعداد هم می‌خواهد. حساسیت اجرای کسی که گوینده خبر هم هست بیشتر و مسئولیتش به مراتب سخت‌تر است. گوینده‌ای که می‌خواهد مجری شود باید به‌گونه‌ای قالب‌شکنی کند تا مخاطب فکر نکند که همچنان خبر می‌بیند و می‌شنود. معتقدم مخاطب باید تفاوت اجرا را ببیند و درک کند. حتی اجرای برنامه‌های معارفی هم با توجه به نوع مخاطب و موضوعی که مطرح است باید متفاوت و برای مخاطب جذاب باشد. من خودم همیشه سعی کرده‌ام براحتی با مخاطب و مهمان برنامه ارتباط برقرار کنم و درباره موضوع برنامه تسلط و مطالعه کافی داشته باشم.

با توجه به سابقه‌تان، همچنان برای اجرای برنامه‌های معارفی مطالعه می‌کنید؟

برای یک برنامه 45 دقیقه‌ای حداقل شش ساعت مطالعه می‌کنم. بدون مطالعه در هیچ برنامه‌ای حضور پیدا نمی‌کنم. اگر مشکلی داشته باشم و فرصت نباشد اجرای برنامه را نمی‌پذیرم. من به‌گونه‌ای در برنامه حاضر می‌شوم که اگر کارشناس نیامد یا پخش میان‌برنامه‌ها با مشکل روبه‌رو شد حرفی برای گفتن داشته باشم و گفته‌های تکراری تحویل مخاطب ندهم. مخاطب از من می‌خواهد به‌روز باشم، پس باید نیاز مخاطبم را بشناسم و برای آن و خواسته‌های آن در برنامه حاضر شوم.

امامعمولا مجریان برنامه‌های معارفی بیشتر پرسش‌هایی را که از قبل آماده کرده‌اند در برنامه مطرح می‌کنند و حتی گاهی حواسشان به کلام کارشناس هم نیست، در صورتی که با مطرح کردن نیازهای معارفی مخاطب می‌توانند برنامه‌ای جریان‌ساز و موثر را تهیه و تولید کنند.

من هم با نظر شما موافقم. مجریان برنامه‌های معارفی باید شناخت کافی نسبت به این حوزه داشته باشند و همیشه با آگاهی در برنامه حاضر شوند. خیلی وقت‌ها درست سوال کردن، می‌تواند بحث را جریان‌ساز کند. هدایت صحبت‌های کارشناس و مدیریت برنامه بسیار تاثیرگذار است. شناخت دغدغه‌های دینی مردم و مطرح کردن آنها نیز جسارت می‌خواهد. اتفاقا ما امروز نیاز به برنامه‌های جریان‌ساز دینی داریم. شبهات زیادی که میان جوانان و خانواده‌ها مطرح است نیاز به بررسی دارد. باید رسانه برای پاسخ به این شبهات برنامه‌های موثر تولید کند. ما باید برنامه‌های هدفمند تولید کنیم. دین فقط متعلق به مناسبت‌ها نیست و باید در همه ابعاد زندگی و برنامه‌سازی بروز و ظهور داشته باشد. علاوه بر برنامه‌های مستقل معارفی، دیگر گروه‌های برنامه‌ساز در حوزه‌های مختلف سیاسی، اجتماعی، اقتصادی و... نیز باید پیام و محتوای دینی را در لایه‌های میانی تولیداتشان داشته باشند.

به نظر شما مجریان برنامه‌های معارفی هم می‌توانند ستاره شوند؟

باید ستاره شدن را تعریف کنیم و ببینیم برای چه کسی می‌خواهیم ماندگار شویم. اگر حضورمان در یک برنامه برای دیده شدن و کسب شهرت باشد بدون شک گذرا خواهد بود، همان‌طور که خیلی‌ها آمده‌اند و رفته‌اند. معتقدم باید از این فضا برای خدمت به دین و مردم استفاده کرد. ستاره شدن‌های امروزی مقطعی است، اما اگر بتوانیم کمکی به مردم کنیم و به آنها خدمت کنیم در دل آنها جای خواهیم گرفت و خداوند متعال هم از ما این خدمت را خواهد پذیرفت. من و همکارانم در مقام مجری باید تلاش کنیم دین را به زبان دین منتشر کنیم به‌گونه‌ای که فهم راحت و آسانی داشته باشد و قبل از هرکس، خودمان به آنچه می‌گوییم از صمیم قلب باور داشته باشیم و به آن عمل کنیم. مجری برنامه مذهبی باید عملگرا و به صفات دینی مزین باشد تا حرفش مخاطب را تحت تاثیر قرار دهد.

چه راهکاری را برای تربیت مجریان معارفی پیشنهاد می‌کنید؟

مهم‌ترین نکته آموزش و مطالعه است. من بعد از 35 سال فعالیت در تلویزیون همواره خودم را نیازمند به آموزش و مطالعه می‌دانم. رسانه باید به فکر تربیت مجری برنامه‌های معارفی باشد. مجری پیدا کردن کار آسانی است، اما حفظ و نگهداری، تربیت و آموزش او مشکل است. سرمایه‌گذاری در این حوزه باید بیش از پیش باشد تا شاهد حضور مجریان برجسته و موثر در رسانه بود.

امسال هم برنامه ماه خدا را در ماه رمضان اجرا خواهید کرد؟

بله، به لطف خدا از ابتدای ماه رجب برنامه ماه خدا سحرهای جمعه از شبکه یک در حال پخش است که این روند تا چند روز مانده به ماه مبارک رمضان ادامه خواهد داشت و اگر توفیق شود، امسال چند شب زودتر مهمان سحرگاهی روزه‌داران خواهیم بود. (فرشید شکیبا - جام‌جم)