یک میلیون و ۴۰۰ هزار بی‌سواد ۱۰ تا ۴۹ ساله

علی باقرزاده، معاون وزیر آموزش و پرورش و رئیس سازمان نهضت سوادآموزی اشاره به وضعیت بیسوادی در کشور، اظهار داشت: حدود 15 درصد از جمعیت بالای 15 سال کشور ادعا کردند و خودشان را به عنوان فاقد مهارت‌های سواد و یا بیسواد ثبت کرده‌اند که عدد قابل توجهی است.

وی ادامه داد: ما یک کشور در حال توسعه هستیم و به هر حال نمی‌توانیم از این جمعیت در فرآیند آموزش سواد چشم‌پوشی کنیم؛ یک وقتی این آمار یک درصد یا دو درصد است و می‌گوییم آن 98 درصد با تلاش بیشتر جبران عدم حضور این درصد ناچیز را انجام می‌دهد؛ ضمن اینکه ما هیچ کسی را در نظام نمی‌توانیم از چرخه توسعه و تحول در زمینه‌های مختلف حذف کنیم.

وجود 14.5 درصد بیسواد بالای 6 سال در کشور

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی کشور با بیان اینکه حدود 14.5 درصد بیسواد کشور بالای 6 سال در کشور هستند، خاطرنشان کرد: تقریباً همین عدد هم افراد کم سواد در کشور داریم و جمعیت زیادی را شامل می‌شود؛ اگر بخواهیم در کشور برنامه‌ریزی کنیم بدون توجه به مهارت‌های این تعداد از افراد، یک برنامه‌ریزی دقیق نخواهد بود.

آماده‌سازی برنامه ریشه‌کنی بیسوادی

وی با اشاره به اینکه بر اساس دستورات رهبر معظم انقلاب و در ابتدای سال گذشته موفق شدیم برنامه ریشه‌کنی بیسوادی را در گروه سنی 10 تا 49 سال آماده کنیم، تصریح کرد: بیش از یکسال کار مطالعاتی روی برنامه ریشه‌کنی بیسوادی انجام شد و آنهایی که در کشور در آموزش بزرگسالان و بیسوادی صاحب نظر بودند، دعوت شدند و تقریباً 15 مطالعه پژوهشی و کارشناسی انجام شد تا بخشی از مسائل مبهم و زوایای پنهان آن را روشن کنیم؛ برنامه در سال گذشته تدوین و رونمایی شد و الان هم مبنای کار است.

اصرار داریم سوادآموزی را غیردولتی اداره کنیم

معاون وزیر آموزش و پرورش افزود: در این برنامه به صورت هم‌زمان به چند موضوع توجه جدی شده است؛ نخست اینکه اصرار داریم که سواد‌آموزی را به صورت غیر دولتی اداره کنیم؛ بالاخره ما 30 سال تجربه سوادآموزی دولتی را داشتیم، به جز آن چهار یا پنج سال اول که سوادآموزی مردمی بود.

وی اضافه کرد: آسیب‌شناسی که می‌کنیم، می‌بینیم آن زمانی که مردم حضور داشتند و افراد بر اساس انگیزه‌های درونی خودشان در کلاس‌ها حضور پیدا کردند، نتیجه پایدارتر بود و موفق‌تر بوده است.

آمار بیسواد در 15 سال گذشته در کشور ثابت بود

باقرزاده با بیان اینکه حداقل در 15 سال اخیر به دلایلی که قابل طرح است آمار بیسواد در کشور ثابت بوده است، اظهار داشت: یکی از دلایل ثابت بودن آمار بیسواد در کشور دولتی اداره کردن و شیوه جذب و به‌کارگیری نیروی انسانی و تعریفی که جامعه از سطح و حداقل سواد داشته است، بود.

وی اضافه کرد: نکته مهم دیگر این است که می‌خواهیم سوادآموزی را مخاطب محور دنبال کنیم؛ یعنی نیازهای جامعه هدف برای ما اصل باشد و بر پایه اصولی که برای انجام کار داریم بتوانیم نیازها را در معرض پاسخگویی به افراد قرار دهیم.

رئیس سازمان نهضت سوادآموزی ادامه داد: بر همین اساس مطالعاتی زیادی در حوزه نیازسنجی انجام شده است و مخاطبان را در گروه‌های مختلف تقسیم کرده‌ایم؛ مثلاً کارگران و اصناف یک گروه هستند که برنامه جداگانه برای آنها انجام می‌شود و کشاورزان، زنان، سربازان و زندانیان آموزش‌های خاص خواهند دید.

وی با بیان اینکه برخلاف جنبه‌های دیگر آموزش، سوادآموزی یک مسئله آموزشی نیست و یک مسئله فرهنگی، اجتماعی و اقتصادی است، گفت: این موضوع ابعاد متعددی دارد که باید هم زمان به همه آنها با هم توجه شود؛ اگر صرفاً به عنوان یک مقوله آموزشی صرف در نظر بگیریم، توفیق چندانی پیدا نمی‌کنیم.

مدرسه کانون اصلی برنامه‌های سوادآموزی

معاون وزیر آموزش و پرورش اضافه کرد: به نتیجه رسیدیم باید مدرسه را کانون اصلی اجرای فعالیت‌ها و برنامه‌های سوادآموزی قرار دهیم؛ بیش از 110 هزار نقطه در کشور به نام مدرسه داریم که کوچک و بزرگ آن مهم نیست، بالاخره فردی از طرف آموزش و پرورش به عنوان معلم، مربی، معاون یا مدیر در آنجا حضور دارد و این می‌تواند دایره تماس با مردم و ارتباط با مردم و نظارت و اجرای برنامه‌های سوادآموزی را تقویت کند.

40 میلیون نفر در کشور تحصیلات بالای پنجم ابتدایی دارند

باقرزاده با بیان اینکه موضوع سوادآموزی متفاوت با سال‌های گذشته انجام می‌شود، گفت: تهیه شناسنامه تحصیلی شهروندان یک موضوع جدید است و یکی از دلایلی که باعث می‌شود در 15 سال گذشته آمار افراد بیسواد در کشور ثابت مانده باشد همین عدم دسترسی به اطلاعات ثبتی افراد و خوداظهاری بودن سرشماری است که متأثر از شرایط فرهنگی و سیاسی و اجتماعی مختلف است.

وی افزود: تلاش کردیم و با همکاری دستگاه‌های مختلف یک بانک اطلاعات سوابق ثبتی شهروندان زیر 50 سال را تهیه کردیم؛ یعنی هر مرجع رسمی که عمدتاً آموزش و پرورش یا آموزش عالی است یا دستگاه‌هایی که برای کارکنان گواهی‌های قابل اعتماد صادر کردند را مبنا قرار دادیم و از حدود 67 میلیون نفر جمعیت زیر 50 سال کشور تقریباً وضعیت تحصیلی 40 میلیون نفر را تعیین کردیم و با اطمینان می‌توانیم بگوییم صرف نظر از نتایج سرشماری اینها تحصیلات بالای پنجم ابتدایی دارند و نمی‌توانند خودشان را فاقد سواد اعلام کنند.

وی ادامه داد: امیدواریم وضعیت 17 میلیون باقیمانده را تا پایان شهریورماه بتوانیم روشن کنیم و به تعبیری دیگر به یک تصویر قابل قبول و قابل اعتمادی از وضعیت بیسوادی در کشور بر اساس آمارهای ثبتی برسیم.

معاون وزیر آموزش و پرورش با بیان اینکه برای ما امروز محرز شده است که سرشماری هر قدر بتواند نیازهای دستگاه‌های مختلف را پاسخ دهد اما نمی‌تواند به صورت مطلق نیاز سوادآموزی را در برنامه‌ریزی برطرف کند، اظهار داشت: در بررسی مصداق‌ها به نتیجه رسیدیم عده زیادی هستند که با تعریف سازمان و با تعریف مرکز آمار باسواد هستند و تحصیلات بالای پنجم ابتدایی دارند اما یا به دلیل اشتباه در ثبت یا به دلیل اشتباه در سطح سواد یا دلایل متعدد دیگر خودشان را بیسواد ثبت کردند و این باعث شده است ما در رنکینگ جهانی متأسفانه جایگاه بدی داشته باشیم و هم در کشور درگیر مسئله‌ای بشویم که باید 20 سال گذشته یا زودتر می‌توانستیم برطرفش کنیم.

430 هزار بیسواد اتباع خارجی در ایران

وی افزود: در سال‌های 90 تا 93 که چیزی حدود 3 میلیون و 456 هزار بیسواد در گروه سنی 10 تا 49 سال داشتیم موفق شدیم در طول این سال‌ها این عدد را به یک میلیون و چهارصد هزار نفر کاهش دهیم؛ البته بخشی از گروه سنی خارج می‌شوند و بخشی در این بانک‌های اطلاعاتی باسواد شناسایی و خارج شدند؛ بخشی هم که حدود 430 هزار نفر هستند از اتباع خارجی هستند و باقیمانده هم در طول این 3 سال آموزش داده شده است.

وی ادامه داد: امسال هم دو طرح خیلی مهم داریم و امیدواریم حداقل این عدد را بتوانیم به کمتر از یک میلیون برسانیم و چیزی نزدیک به 364 هزار نفر از اولیای دانش‌آموزان شناسایی شدند که اینها سال 93 آموزش خواهند دید و چیزی نزدیک به 75 هزار کودک یا نوجوان 10 تا 20 ساله شناسایی شدند و طرح آن هم ابلاغ شده است و در استان‌ها در حال اجراست.

باقرزاده تصریح کرد: امیدواریم با این دو طرح چیزی نزدیک به 440 تا 450 هزار نفر تحت پوشش خدمات سوادآموزی قرار بگیرند و آن یک میلیون و 400 هزار نفر را به کمتر از یک میلیون نفر کاهش دهیم و البته امیدواریم با اطلاعاتی که از جاهای مختلف و بانک‌های مختلف به دست می‌آوریم و خالص‌سازی اطلاعات، آن جمعیت بیسواد باقیمانده به حداقل برسد و از فرصت سال 94 استفاده کنیم و این عدد را به حداقل ممکن در پایان سال 94 برسانیم. (فارس)