تشت های لباسشویی سر کلاس درس

دانش آموزان در مقدمه کتاب کار و فناوری پایه اول (هفتم) دوره اول متوسطه درباره ضرورت آموزش محتویات این کتاب در پایه های مختلف می خوانند "درس کار و فناوری به شما کمک می کند مهارت‌هایی را درباره کار و فناوری، یاد بگیرید تا در کنار مهارت های یادگرفته شده در درس های دیگر، بتوانید به عنوان یک شهروند کارهای شخصی خود را سامان دهید و در آینده شغل مناسبی را برای خود انتخاب نمایید. با یادگیری درست این درس می توانید برخی از کارهای فنی و رومزه را با چیرگی انجام دهید و از این راه درآمدی برای خود داشته باشید."

این که محتویات این کتاب تا چه اندازه کاربردیست و قابلیت اجرا دارد، نکته ایست که بی شک مدرسان فعال این درس بهترین کارشناسانی هستند که میتوانند درباره نقاط قوت وضعف این کتاب ها اظهار نظر کنند.

یکی از دبیران پایه هفتم با ارسال یادداشتی به جام جم آنلاین درباره کتاب های کار و فناوری پایه هفتم و هشتم چنین می نویسد:

با سلام خدمت جام جم عزیز

بنده یکی از دبیران درس کار و فناوری پایه هفتم و یکی از مدرسان ضمن خدمت این درس در سال گذشته هستم .

تغییرات در کتاب های درسی دوره راهنمایی ( متوسطه اول ) که از سال گذشته شروع شد ، از همان ابتدا مورد نقد های فراوان قرار گرفت. از کاهش ساعت آموزشی برای بعضی دروس گرفته تا مشکلات محتوایی .

برخی از مشکلات آنقدر بدیهی بودند که حتی نیاز به آزمایش کردن محتویات کتاب نبود اما جای تعجب اینجا بود که چرا به رفع مشکلاتی که کاملا بدیهی بودند ، توجهی نشد و کتاب ها چاپ شدند.هنوز چند ماه از آغاز سال تحصیلی 92-93 نگذشته بود که خبر ضرورت اصلاح کتاب های مذکور به گوش رسید !!!!

یکی از این کتاب ها ، کتاب کار و فناوری پایه هفتم است . مطمئنا هدف هایی که برای این درس در نظر گرفته شده است، هدف های والایی هستند که رسیدن به آن نقش زیادی در آینده فرزندان ما دارد و نمی توان هدف های خوب این کتاب و درس را انکار کرد. کار و کار آفرینی ، تفکر خلاق، کسب مهارت های کار و فناوری های نوین بویژه فناوری اطلاعات و ارتباطات از جمله اهداف این کتاب هستند اما تحقق این اهداف بدون ابزار و وسیله نه تنها سخت، چه بسا امکانپذیر نیست .

مشکل بزرگی که با این کتاب در سال گذشته مواجه بودیم، کاهش ساعت تدریس از 3 ساعت به 2 ساعت، آن هم برای درسی که بشدت نیاز به کارگاه و کار های عملی دارد. مشکلات این کتاب فقط به ساعت تدریس خلاصه نمی شود.مشکل بزرگ تر در نظر نگرفتن شرایط واقعی امکانات موجود در مدارس ایران است .

محتویات کتاب به گونه ای طراحی شده است که تنها تعداد اندکی از مدارس توانایی اجرای کامل این کتاب را داشتند چرا که تعداد قابل توجهی از مدارس فاقد امکانات لازم برای اجرای برنامه های کتاب هستند. برای نمونه ، یکی از کارهای کلاسی تعیین شده در کتاب مربوط به بخش واحد پوشاک است که بر اساس آن دانش آموزان باید در تشت لباس بشورند آن هم در یک کلاس 40 نفره .واقعا انجام چنین تمرینی در سرکلاس چگونه امکانپذیر است؟!

آموزش گرم کردن شیر در کلاس ،دوخت ساده با ماشین دوخت، برگزاری کارگاه چوب (در حالی که برخی مدارس حتی از داشتن حداقل های یک گارگاه هم محروم هستند)، آموزش 4 واحد رایانه ، آموزش نقاشی ، آموزش جست و جو در اینترنت ، آموزش کار با Word ، آموزش Powerpoint از دیگر مضامین این کتاب هستند.

تدریس 4 واحد رایانه و مباحث مرتبط با آن در مدارس پرجمعیت در صورتی مورد تأکید است که بسیاری از مدارس رایانه ندارند و در صورت برخورداری از آن، برای هر کلاس فقط یک رایانه و چه بسا بدون اینترنت وجود دارد.

باید از مسئولان و طراحان کتاب پرسید؛ با چنین وضعیتی، چگونه میتوان اهداف کتاب را در کلاس های پرجمعیت محقق کرد ؟ سوالی که شاید کسی دلش نخواهد جواب دهد و جالب تر از آن پاسخ هایی است که به هنگام بیان این مشکلات، ارائه می شود.

" معلم باید از مدیر خواهان امکانات باشد " و یا "نمی توان برنامه آموزشی را بخاطر کمبود امکانات به تأخیر انداخت " از جمله پاسخ های دریافتی معلمان به هنگام تذکر نواقص موجود است.

در صورتی که دروس کارگاهی بدون ابزار آموزشی لازم عملا بی حاصل خواهند بود اما متاسفانه این کتاب فقط بر روی کاغذ، کتابی زیبا و جالب است ولی در عمل بسیاری از مدارس را با چالش بزرگی مواجه می کند .

البته، با توجه به گزارش های موجود بر روی پایگاه کیفیت بخشی کتاب کار و فناوری پایه هفتم و پایگاه گروه مولفین کتاب ، بعضی از همکاران و مدارس موفق به اجرای بخش هایی از کتاب شده اند.با این وجود این سوال همچنان باقی است که آیا نباید محتویات یک کتاب نباید به گونه ای باشد که برای بخش زیادی از مدارس قابل اجرا باشد ؟

متاسفانه همه مشکلات به کتاب بر نمی گردد.بلکه به میزان دانش برخی از همکاران در زمینه رایانه و اطلاعات مربوط به آن نیز برمی گردد.اکثر معلمان حرفه و فن ( کارو فناوری ) دانش آموخته رشته های فنی قدیم هستند که اطلاعات فنی بالایی دارند اما در زمینه رایانه از مهارت لازم برخوردار نیستند.همین باعث شده تا برخی از همکاران، واحد رایانه را آن طور که باید و شاید تدریس نکنند چون نه ابزار لازم را داشتند و نه اطلاعات کافی که حق هم دارند .

از سوی دیگر، مگر می شود معلمی یا اصلا هر انسانی به طور همزمان در زمینه های کار با برق ، کار با چوب ، کار با فلز ، کشاورزی ، آشپزی ، خیاطی ، بهداشت ، و رایانه از اطلاعات لازم و کافی برای تدریس برخوردار باشد ؟ درست است که این واحد ها در حد اطلاعات عمومی هستند اما مگر معلم باید برای تدریس سطح اطلاعاتش در حد عمومی باشد ؟

با توجه به اینکه نسخه پیش نویس کتاب پایه هشتم بر روی اینترنت قرار گرفته است که البته طبیعتا تغییراتی در نسخه نهایی خواهد داشت اما از همین الان می توان حدس زد که کتاب پایه هشتم هم، معلمان را با مشکلاتی مشابه کتاب پایه هفتم مواجه خواهد کرد . البته مطمئنا درست نیست که همه این مشکلات را به مولفین نسبت داد .بخشی از مشکلات به نحوه برنامه ریزی درسی نیز مربوط است.به همین دلیل بسیار بهتر بود در ابتدای امر حداقل امکانات مورد نیاز را آماده می ساختیم سپس به صورت تدریجی این کتاب را مورد تغییر قرار می دادیم .

هدف من و همکاران من از نقد کردن ها، حمله به گروه مولفین نیست بلکه فقط دلسوزی است و بس . می توان همه این مشکلات را با برنامه ریزی درست و حساب شده ، به خوبی به سرانجام رساند.

مشکل اول و آخر ما بر می گردد به امکانات ، اگر امکانات این کتاب تهیه شود به راحتی می توان به هدف های این کتاب دست یافت اما متاسفانه از قدیم به یاد داریم که برای حرفه و فن از همان ابتدا امکانات لازم وجود نداشت. ترس ما دبیران از این است که برای کار و فناوری هم امکانات نداشته باشیم و این درس صرفا تبدیل شود به درسی برای پر کردن ساعت آموزشی.(امضا محفوظ)