خشکسالی دامن باغ​های پسته را هم گرفت

محسن جلال‌پور با اشاره به این‌که پسته ایران تا سال 2011 رتبه اول تولید و صادرات در جهان را به خود اختصاص داده بود، در گفت‌وگو با جام‌جم می‌افزاید: ازسال 2011 به بعد، آمریکا به دلیل توسعه کشت پسته و بهره‌وری بهتر و بالاتر از اراضی پسته، جایگاه نخست این محصول را از آن خود کرد و ایران به رتبه دوم سقوط کرد.

وی با اشاره به این‌که از سال 88 تاکنون تولید پسته در داخل کشور به زیر 200 هزار تن کاهش یافته است، تصریح می‌کند: پیش‌بینی ما برای تولید امسال نیز بین 200 تا 220 هزار تن است که البته ممکن است تغییراتی در این آمار روی دهد و این میزان به دلیل شرایط جوی و کمبود آب با کاهش مواجه شود.

جلال‌پور خاطرنشان می‌کند: در حالی که عوامل جوی و همچنین برخی محدودیت‌ها در سیاست‌گذاری‌ها عملا تولید پسته ایران را از 250 هزار تن در سال به کمتر از 200 هزار تن رسانده است، تولید پسته در کالیفرنیا افزایش یافته، به طوری که طبق آمار موجود در همین زمان تولید پسته در آمریکا به 270 هزار تن رسیده است که این میزان با توجه به شرایط مطلوب کشت و حمایت‌های دولت آمریکا در حال افزایش است.

رئیس انجمن پسته ایران ضمن اظهار نگرانی از وضع کنونی بازار پسته و با بیان این‌که سال گذشته، سال خوبی برای این محصول نبود، می‌گوید: باید در زمینه تولید، صادرات و فروش پسته، برنامه منسجم و مدون داشته باشیم، در حالی که با توجه به شرایط موجود به نظر می‌رسد امسال نیز شرایط نامطلوب سال گذشته بار دیگر تکرار شود.

جلال‌پور با اشاره به وجود حدود 60 هزار تن پسته از سال گذشته در انبارها که باید امسال به بازار جهانی عرضه شود، می‌گوید: پسته آمریکا هم‌اکنون رقیب اصلی پسته داخلی است و باید با سیاست‌گذاری‌های مناسب و مدیریت عرضه، سهم زیادی از این ظرفیت را از آن پسته ایران کنیم.

وی مجموع صادرات پسته ایران به اتحادیه اروپا در سال گذشته میلادی را ده هزار تن اعلام می‌کند و می‌گوید: در گذشته این آمار 90 هزار تن بوده که عملا 80 هزار تن بازار را از دست داده‌ایم.

وی تاکید می‌کند: با این حال با توجه به افزایش تولید پسته در آمریکا و کاهش تولید در ایران، نگران از دست دادن بازارهای جهانی طی چند سال آینده هستیم.

کانتینرهای فروش نرفته پسته ایران در چین

رئیس اتاق بازرگانی کرمان اتکای اصلی بازار پسته ایران را به بازارهای خاور دور می‌داند و می‌افزاید: با وجود این نزدیک صد کانتینر پسته ایران همچنان در چین فروش نرفته و این در حالی است که تجار پسته آمریکا در حال برنامه‌ریزی برای تصاحب این بازار نیز هستند و به رقیب پسته ایران در چین تبدیل شده‌اند. جلال‌پور به مشکلات پسته ایران اشاره و تصریح می‌کند: یکی از مهم‌ترین مشکلات پسته ایران، خشکسالی و کمبود آب است و درواقع پیش‌بینی نکردن برای تامین آب باغ‌های پسته موجب شده پسته‌کاران به برداشت آب از منابع زیرزمینی روی بیاورند که این برداشت‌های بی‌رویه نیز موجب شور شدن آب‌های زیرزمینی شده است و اگر چاره‌ای برای این مساله نشود، وضع از شرایط کنونی نیز بدتر خواهد شد.

وی با بیان این‌که یکی دیگر از مشکلات این حوزه در کنار حساسیت‌های بازارهای خارجی، آفلاتوکسین پسته ایران و درصد بالای استفاده از سموم در باغ‌های پسته است، خاطرنشان می‌کند: استفاده بی‌رویه از سم‌های چینی در سال‌های اخیر در غیاب کارخانه‌های معتبر تولید سم در ایران، موجب شده است استفاده از سموم افزایش یابد و سم‌های بی‌کیفیت چینی باعث چالش‌های جدید در بازار پسته ایران شود.

جلال‌پور با اشاره به این‌که اکنون ایران 80 درصد و آمریکا 50 درصد پسته خود را صادر می‌کنند، می‌گوید: اگرچه صدور 80 درصدی پسته، اتفاق مثبتی است، اما از آنجا که این محصول بازار خوبی در داخل ندارد و فقط 20 درصد مصرف داخلی دارد، اگر بازار جهانی را نیز به رقبا واگذار کنیم، عملا با شکست بزرگی در این زمینه مواجه خواهیم شد.

نگرانی از واردات پسته

رئیس اتحادیه تعاونی‌های باغ‌های پسته کرمان نیز در زمینه وضع کنونی تولید پسته می‌گوید: متاسفانه پسته آمریکا به بازارهای خارجی ایران فشار زیادی وارد کرده است و نگران حفظ بازارهای خارجی هستیم.

جلیل مظهری در گفت‌وگو با مهر می​افزاید: در چنین شرایطی باید با خشکسالی بی‌سابقه دست و پنجه نرم کنیم که توان رقابت را از ما گرفته و با وجود انتقال این مشکل به مسئولان پس از گذشت سال‌ها، هنوز چاره‌ای برای حل مشکل تامین آب اندیشیده نشده است.

به گفته وی، واردات پسته به ایران که هم‌اکنون شاهد آن هستیم، نتیجه‌ای جز ضربه زدن به پسته تولید داخل نخواهد داشت و مسئولان باید جلوی واردات پسته به ایران را بگیرند.

مظهری یادآور می‌شود: هم‌اکنون 80 درصد پسته تولید ایران صادر می‌شود و فقط 20 درصد محصول برای تامین نیاز بازار مصرف می‌شود، اما این‌که بگذاریم پسته آمریکا به رقیب داخلی تولید کشاورز ایرانی تبدیل شود، می‌تواند موجب افت تولید در بازار شود.

در همین حال مدیر بخش علمی و روابط بین‌الملل انجمن پسته ایران نیز با تاکید بر این‌که استفاده بی‌رویه سم در باغ‌های پسته می‌تواند سهم اندک پسته ایران در بازارهای اروپایی را با خطر مواجه کند، می‌گوید: اتحادیه اروپا در این زمینه قوانین سختگیرانه‌ای دارد و اگر این بازار را از دست بدهیم، پسته آمریکا در زمان کوتاهی بازار ایران در اروپا را تصاحب می‌کند.

به گفته نوید ارجمند، باید در زمینه وجود آفلاتوکسین در محصول پسته صادراتی نیز توجه شود، زیرا استانداردهای جهانی در این زمینه بسیار حساس شده است.

خسارت به باغ‌های پسته کرمان

در کنار این چالش‌ها در بازار پسته، باید به تغییرات اقلیمی استان کرمان نیز توجه کرد، زیرا خشکسالی سنوات گذشته از یک‌سو و افزایش زمان سرمای هوا و بارش برف به صورت طولانی در دشت‌های پسته طی سال گذشته از دیگر سو، خسارت‌هایی را به باغ‌های پسته وارد کرده است، به طوری که نماینده مردم کرمان و راور اواخر سال گذشته از کاهش 40 تا50 درصدی تولید پسته در این استان خبر داد.

به گفته محمدرضا پورابراهیمی، کاهش تولید پسته باعث کاهش صادرات این محصول به سایر کشورها نسبت به سنوات گذشته شده که این مساله به از دست رفتن بازارهای صادراتی پسته استان منجر شده است.

مدیرجهاد کشاورزی رفسنجان نیز دراین باره می‌گوید: طبق بررسی‌های صورت گرفته نیمی از باغ‌های پسته با کیفیت رفسنجان دچار خسارت سرمازدگی شده است.

رضا بمانی با بیان این‌که پسته کله قوچی و احد آقایی بیشترین میزان خسارت را دیده است، از خسارت 30 هزار هکتاری باغ‌های پسته خبر می‌دهد و می‌افزاید: در نوق و کشکوئیه بیشترین خسارت به جای مانده است.