چرا «اثر» بانک مرکزی دیده نمی‌شود

عبور نرخ دلار از قیمت 3300 تومان تردیدی باقی نمی‌گذارد که تحولات بازار، این روزها عادی و طبیعی نیست.

رویدادهای بازار غیررسمی ارز البته شاخک‌های بانک مرکزی را خیلی زودتر از این فعال کرده است اما این که چرا با گذشت چند هفته از آغاز تنش در بازار ارز، هیچ خبری از تاثیرگذاری بانک مرکزی دیده نمی‌شود، موضوعی قابل تامل و بررسی است.

نخستین تحلیل می‌تواند آن باشد که بانک مرکزی این تحولات را هدایت کرده و عامدانه افزایش نرخ ارز را دنبال می‌کند. اما چنانچه اظهارات چند روز قبل رییس کل بانک مرکزی مبنی بر غیرعادی بودن افزایش نرخ ارز را قرین به صحت بگیریم، قاعدتا باید نتیجه گرفت که بانک مرکزی تعمدی در افزایش نرخ ارز ندارد.

تحلیل دوم آن است که افزایش تقاضای ارز در بازار غیررسمی به سبب افزایش تقاضای واردات یا نقدینگی آزاد شده از بورس، قدرت مانور بانک مرکزی را در این بازار کاهش داده و به عبارت دیگر نمی‌تواند پاسخگوی حجم بالای تقاضا در روزهای اخیر باشد.

تحلیل دیگر می‌تواند آن باشد که بانک مرکزی با وجود توان مداخله اثرگذار در بازار از آنجا که این روند را مطابق برنامه خود می‌بیند، فعلا تمایلی به این اقدام نداشته و صرفا نظاره گر رشد روزانه نرخ‌ها در بازار غیررسمی ارز است.

اما آنچه مسلم است این‌که کاهش 10 درصدی ارزش پول ملی در این مدت موضوعی نیست که بتوان بسادگی از کنار آن گذشت.

این روند چنانچه پایدار بماند، در مدتی بسیار کوتاه به بازار انواع کالاها سرایت خواهد کرد و این مطلوب دولت که تمام هم خود را برای کاهش نرخ تورم مصروف داشته است، نخواهد بود. با این روند برنامه دولت برای تک نرخی کردن ارز به سرانجام نخواهد رسید.

بانک مرکزی از سوی دیگر بانک‌ها را برای کاهش نرخ سود سپرده‌ها تحت فشار قرار داده است. این در حالی است که کاهش نرخ سود سپرده‌های بانکی در شرایط فعلی که بورس اوراق بهادار روزگار خوشی ندارد و بازار ارز بسرعت در حال تاختن است، می‌تواند به خروج بیشتر سپرده‌ها از بانک‌ها و گسیل شدن آن به سمت بازار ارز منجر شود.

حمید اسدی - جام‌جم