غمِ تئاتر

این بی‌توجهی هم دو جنبه دارد؛ نخست بی‌توجهی از سوی مدیران فرهنگی و دوم بی‌توجهی از سوی مردم و مخاطبان که این دومی گاهی متقابل است، یعنی جنس کار اهالی تئاتر به گونه‌ای است که در مواردی آن‌قدر نخبه‌گرا می‌شوند که مخاطب عام را فراموش می‌کنند.

تصور کنید این همه استعداد، نیروی جوان و دانش‌آموخته در رشته هنرهای نمایشی، سال‌های سال، عمر و وقت و انرژی خود را صرف می‌کنند و به اصطلاح خاک صحنه می‌خورند، اما خروجی آن چه چیز است؟ چقدر از نیروهایی که وارد سینما یا تلویزیون می‌شوند، به واسطه هنر تئاتر این مسیر را طی کرده‌اند؟ در حالی که روند طبیعی چنین بوده که بسیاری از پیشکسوتان امروزی عرصه سینما و تلویزیون، روزگاری کار خود را در تئاتر آغاز کرده‌اند.

جدای از این مورد، برای هر مخاطبی اعم از پیر و جوان، عامی و خاص و فقیر و دارا، بسیار دردناک است وقتی برای تماشای تئاتری به یکی از تالارهای نمایشی کشور می‌رود و می‌بیند تنها چند ده نفر به تماشای آن نمایش نشسته‌اند.

این احساس غربت، در لحظه پایانی نمایش که مخاطبان سر پا می‌ایستند تا عوامل را تشویق کنند، بیشتر قوت می‌یابد و وقتی کارگردان، بازیگران و سایر عوامل نمایش با حالتی خسته و عرق ریخته مقابل مردم تعظیم می‌کنند، مخاطب به این فکر می‌کند که واقعا چرا باید این‌گونه باشد؟ چرا باید یک گروه، ماه‌ها عمر و نیرویش را برای انتقال مفهومی انسانی به ما مردمان بگذارند، اما کمتر کسی از ما حتی به خودمان زحمت بدهیم به تماشای کارش بنشینیم؟

کافی است سری به سایت‌ مراکز مهم نمایشی کشور بزنید تا بیشتر دلتان بگیرد. در همین پایتخت که بیشترین مراکز فرهنگی و هنری در آن متمرکز شده است، تعداد تالارهای نمایشی اصلا درخور یک ابرشهر ده میلیونی نیست. با این حال همین تعداد محدود تالارها هم جز برخی نمایش‌ها، تقریبا خالی از تماشاگر است.

کمتر کسی نام نمایش‌های در حال اجرا را می‌داند. حتی بین جماعت اصطلاحا هنری هم، کمتر کسی می‌داند چطور باید اسم آخرین اجراها را پیدا کند؟ امتحانش ضرر ندارد، از هنری‌های اطراف خود بپرسید تالارها چه نمایشی را در حال اجرا دارند، یا از آنها بپرسید کدام تالارها پیش‌فروش اینترنتی دارند؟ باور کنید جز تعداد اندکی بقیه نمی‌دانند.

نتیجه‌اش هم این می‌شود که وقتی سایت تئاترشهر را که بزرگ‌ترین مرکز اجرای نمایش کشور است باز می‌کنید، در قسمت وضع مشاهده نمایش‌ها، تنها شش نفر نمایش را دیده‌اند و سه نفر دوست دارند نمایش را تماشا کنند. وقتی به این تعداد در مقایسه با یک جمعیت چند ده میلیونی فکر می‌کنید، بیشتر غمگین می‌شوید.

سجاد روشنی‌ -‌ گروه فرهنگ و هنر