گرانی سیب‌زمینی؛ توطئه دلالان

همدان، اردبیل، اصفهان، زنجان، آذربایجان شرقی، کردستان و گلستان به ترتیب بزرگ‌ترین استان‌های تولیدکننده سیب‌زمینی در کشور هستند که بیش از نیمی از نیاز کشور را در این زمینه تامین می‌کنند.

سطح برداشت سیب‌زمینی کشور در سال‌های گذشته، حداقل 150 و حداکثر 180 هزار هکتار بود که از این سطح، بیش از 4 میلیون تن سیب‌زمینی برداشت می‌شد، اما سال 92 این سطح به کمتر از صدهزار هکتار کاهش یافت که موجب کاهش تولید سیب‌زمینی به حدود 5.2 میلیون تن شد.

از آنجا که مصرف سرانه سیب‌زمینی در کشور حدود 45 کیلوگرم است و با توجه به دیگر مصارف صنعتی و بذری، این کاهش تولید به کمبود حدود یک میلیون تنی سیب‌زمینی طی امسال و گرانی بیش از حد آن مواجه شد.

این گرانی حتی دامن شهروندان استان‌های تولیدکننده را هم گرفته، به طوری که استان همدان که با 23.5 درصد از تولید سیب‌زمینی کشور، مقام اول را در تولید این محصول به خود اختصاص داده و کشاورزانش این روزها مشغول کشت بهاره این محصول هستند، اکنون شاهد خرید و فروش این محصول با قیمت گزاف 3 تا 4 هزار تومان در بازارهای خود است.

حکایت از این قرار است که واسطه‌هایی که فصل پاییز این محصول را در نهایت با قیمت 1700 تومان از کشاورزان خریداری کرده‌اند، اکنون و در حالی که محصولی در سطح شهرستان برای عرضه با قیمت مناسب وجود ندارد، کالای خریداری شده را با قیمتی تقریبا دو برابر قیمت خرید به مردم می‌فروشند.

سوءاستفاده دلال‌ها از کمبود سیب‌زمینی

رئیس صنعت، معدن و تجارت شهرستان بهار استان همدان درباره دلیل گرانی سیب‌زمینی در قطب تولید آن، به مهر می‌گوید: وجود دلال‌ها در خرید و فروش و هزینه بالای کاشت، داشت و برداشت محصول سیب‌زمینی در شهرستان بهار ـ که کشاورزان آن تولیدکنندگان اصلی محصول سیب‌زمینی در کشور به شمار می‌روند ـ یکی از عمده دلایل بالابودن قیمت این محصول است.

علی ‌صفدر فلاح با بیان این‌که تعداد بالای واسطه‌ها در این منطقه، سبب افزایش قیمت این محصول در فصل‌هایی از سال می‌شود که کشاورزان مشغول کاشت محصول جدید سیب‌زمینی هستند، می‌افزاید: وجود این واسطه‌ها که محصول را در فصل برداشت با قیمت پایین از کشاورز خریداری و در زمان کاهش این محصول در بازار، آن را با قیمت بالا به مردم عرضه می‌کنند، سبب شده محصولی که با قیمت 1700 یا حتی کمتر از کشاورز خریداری شده، در ماه‌های اخیر با قیمت 3000 تومان یا بیشتر به مردم عرضه شود.

فلاح قیمت فروش محصول سیب‌زمینی شهرستان بهار را طی امسال، پایین پیش‌بینی و تصریح می‌کند: امسال برخلاف سال گذشته و به دلیل بارندگی به نسبت مطلوب، سطح کشت بالا رفته و دولت نیز در قالب بخشنامه‌ای، اجازه فروش این محصول با قیمت بالا را به کشاورزان نداده است. بنابراین قیمت آن بالا نخواهد رفت. محمدرضا ابراهیمی قائم‌مقام سازمان جهاد کشاورزی استان همدان نیز با بیان این‌که از یک میلیون و 50 تن سیب‌زمینی تولید شده در استان همدان طی سال گذشته، بخش زیادی از آن در شهرستان بهار تولید شد، می‌گوید: سال گذشته صادراتی در حوزه سیب‌زمینی به دلیل تعرفه بالای آن صورت نگرفت و به همین دلیل سیب‌زمینی تولید شده فقط به مصرف داخلی استان همدان رسید.

محمدرضا ابراهیمی با بیان این‌که سال گذشته سطح زیرکشت سیب‌زمینی در استان همدان مقداری آسیب دید و تولید این محصول کاهش پیدا کرد، می‌افزاید: در نقاط دیگر کشور نیز این گونه بود و تولید کشور بر اثر آسیب‌ها حدود 600 تا 700 هزار تن کاهش داشت.

رئیس اتحادیه سیب‌زمینی‌کاران کشور نیز دلیل اصلی افزایش قیمت سیب‌زمینی در بازار را کمبود حدود یک میلیون تنی این محصول و نداشتن برنامه کشت در سال‌های گذشته عنوان می‌کند. حسن محمدی در گفت‌وگو با ایسنا می‌افزاید: دولت از سال‌های پس از انقلاب تاکنون برای کشت محصولات کشاورزی بویژه سیب‌زمینی و پیاز، برنامه کشت مدون و مناسبی نداشته و همین مشکل، همواره باعث شده تا با کم یا زیاد شدن تولید محصولات کشاورزی، بازار آنها نیز با چالش‌ و نوسان زیادی مواجه شود.

نبود برنامه کشت، دلیل گرانی

رئیس اتحادیه میوه و تره‌بار نیز با بیان این‌که گرانی این روزهای سیب‌زمینی به دلیل کاهش کشت این محصول در سطح استان‌های مختلف است، می‌گوید: سطح زیرکشت سیب‌زمینی نصف شده و دولت هم سال گذشته مجوز واردات نداد که این عوامل موجب گرانی این محصول شد.

مصطفی دارایی با اشاره به این‌که سال 91 کشاورزان به دلیل افزایش کشت سیب‌زمینی با مشکلات متعددی روبه‌رو شدند، در گفت‌وگو با تسنیم می‌افزاید: به همین دلیل سال گذشته کشت این محصول را به نصف رساندند که باعث شد سطح عرضه این کالا در بازار کاهش و تقاضا افزایش پیدا کند. وی با اشاره به این‌که اوایل اردیبهشت سیب‌زمینی دزفول وارد بازار می‌شود، تصریح می‌‌کند: اکنون در برخی استان‌ها همانند همدان تعدادی از دلالان به دپوی این محصول پرداخته و در طول نوسان قیمت سیب‌زمینی به سودهای هنگفتی دست پیدا کرده‌اند.

این مسئول با تأکید بر این‌که باید کشت محصول سیب‌زمینی با برنامه‌ریزی صورت گیرد، می‌گوید: قرار است وزارت جهاد کشاورزی در سال جدید با به کارگیری پیشنهادهای مختلف، اقدامات لازم را برای کنترل بازار و منطقی شدن عرضه و تقاضای محصولات مختلف از جمله سیب‌زمینی انجام دهد، زیرا تا زمانی که یک تصمیم منطقی در این باره صورت نگیرد، مشکل ادامه دارد و برطرف نخواهد شد.

حسین مهاجران، رئیس اتحادیه فروشندگان میوه و سبزی نیز یکی از دلایل افزایش قیمت این محصول را کاشت توت‌فرنگی می‌داند و می‌گوید: در 30 سال گذشته حجم تولید سیب‌زمینی بسیار بالا بود و از این رو با قیمت کم به فروش می‌رسید. این در حالی است که سیب‌زمینی‌کاران برای جلوگیری از ضرر و زیان امسال توت‌فرنگی کاشته‌اند. حسین مهاجران با بیان این‌که پیش‌‌بینی می‌شود عرضه سیب‌زمینی گرگان که آخر اردیبهشت، برداشت خواهد شد، باعث کاهش قیمت سیب‌زمینی در میدان شود، می‌گوید: ورود سیب‌زمینی گرگان و اصفهان به بازار کاهش قیمت آن را به‌دنبال خواهد داشت.