آنژیو‌گرافی یا سی‌تی آنژیوگرافی؟

در این روش از همان فناوری‌ای استفاده می‌شود که اساس عملکرد سی‌تی اسکن است. در سی‌تی اسکن از اعضای ثابت بدن مانند کبد، مغز یا شکم عکس می‌گیریم. این روش نمی‌تواند در تصویربرداری از عضوی مانند قلب که متحرک است کاربرد داشته باشد. در اینجا باید دستگاه سی‌تی ‌اسکن با سرعتی بیشتر از سرعت قلب در اطراف قلب حرکت کند که به همین علت از روش دیگری که سی‌تی آنژیوگرافی نام دارد، برای تصویربرداری از قلب استفاده می‌شود. نخستین دستگاه سی‌تی آنژیوگرافی که وارد ایران شد، می‌توانست 32 بار دور قلب بچرخد. تصاویری که با استفاده از این دستگاه ثبت می‌شد، تصاویر تاری بود. در این روش با استفاده از دارو ضربان قلب بیمار به 50 بار در دقیقه کاهش پیدا می‌کرد تا عملکرد دستگاه تا حدی بهبود پیدا کند. دستگاهی که در حال حاضر در کشور مورد استفاده قرار می‌گیرد، 64 بار دور قلب می‌چرخد. برای استفاده از این دستگاه نیز لازم است با استفاده از دارو ضربان قلب بیمار کاهش پیدا کند. اگر ضربان قلب بیمار بیش از 65 بار در دقیقه باشد، سرعت حرکت دستگاه را خنثی می‌کند و نمی‌توان تصاویر خوبی از قلب ثبت کرد. در دستگاه‌های سی‌تی آنژیوگرافی، ضریب‌ها ثابت است و بتازگی دستگاه 128 نیز وارد کشور شده که به دارو برای کاهش ضربان قلب بیمار نیاز ندارد. در روش سی‌تی آنژیوگرافی یک ماده حاجب در مقابل اشعه ایکس به داخل شریان بیمار تزریق می‌شود و از طرق دیگر با استفاده از اشعه ایکس از شریان کرونر یا هر شریان دیگر تصویربرداری می‌شود. این روش به طور عمومی برای تصویربرداری از قلب کاربرد دارد، اما می‌توان از آن برای تصویربرداری از عروق پا و آئورت هم استفاده کرد، اما به طور کلی برای تصویربرداری از شریان قلب و عروق کرونر از روش سی‌تی آنژیوگرافی استفاده می‌شود.

البته باید توجه داشت استفاده از این فناوری نیز مانند دیگر فناوری‌ها محدودیت‌هایی دارد، برای مثال اگر در بیماری ضربان قلب نامنظم باشد استفاده از این روش تشخیصی امکانپذیر نخواهد بود. اگر در بیماری کلیه‌ها دچار آسیب جدی شده باشد تزریق ماده حاجب برای انجام سی‌تی‌آنژیو آسیب بیشتری به کلیه‌ها می‌رساند و برای این گروه از بیماران نیز نمی‌توان از این فناوری استفاده کرد.این فناوری می‌تواند با عوارض احتمالی همراه باشد. یکی از عوارض احتمالی سی‌تی آنژیو این است که ممکن است به کلیه‌ها آسیب برسد. در افراد دیابتی خطر حساسیت به ماده حاجب وجود دارد. افرادی مانند خانم‌های باردار که نباید در معرض اشعه ایکس قرار گیرند، نمی‌توانند از این روش استفاده کنند.

اما مهم‌ترین مزیت این روش این است که بدون این‌که لازم باشد از روش‌های تشخیصی تهاجمی‌تر مانند وارد کردن کاتتر به شریان استفاده کرد تصویر‌برداری از قلب را امکانپذیر کند. علاوه بر این سی‌تی آنژیوگرافی در مقایسه با آنژیوگرافی به مدت زمان کمتری نیاز دارد. به بستری شدن نیازی ندارد و دقت قابل قبولی دارد. با استفاده از این فناوری می‌توان ضایعات عروق کرونر و شریان‌های قلب را شناسایی کرد.

دکتر محمدرضا محمدحسنی ‌‌/‌‌ متخصص قلب و عروق