خوانش اشعار بهاری در «غزلنامه بهار»

استاد نوری می‌خواند: ایام بهار است و گل و لاله و نسرین‌/‌ از خاک بر آیند تو در خاک چرایی؟ و سرور پاک‌نشان این طور ادامه می‌دهد: چون ابر بهاران بروم زار بگریم‌/‌ بر خاک تو چندان که تو از خاک بر آیی.

در فرصتی که پیش می‌آید، خودم را پشت اتاقک شیشه‌ای می‌رسانم و بعد از احوالپرسی با سرور پاک‌نشان و امیر نوری باب گفت‌وگو را باز می‌کنم. پاک‌نشان می‌گوید: برای عید نوروز برنامه شعرخوانی و استقبال از بهار، هر چه بگوییم کم گفته‌ایم. نوری ادامه می‌دهد: خوشبختانه همه شاعران در سرزمین ما، غزل‌های بهاری و نوروزی گفته‌اند و برای زیبایی‌های طبیعت، شعر سروده‌اند. پاک‌نشان به الحان گوناگون ابیات اشاره می‌کند و می‌گوید: معمولا هر شعری لحن خاص خودش را دارد و بهتر است گوینده مطالعه داشته باشد و لحن خوانش اشعار را تشخیص بدهد. نوری هم می‌گوید: سرودن، هنر شعر است. گوینده باید مطالعه داشته باشد و پیام شعر را به طور کامل درک کند. انتقال این پیام هم به هنر گوینده بر می‌گردد. هر پیامی لحن خودش را دارد. فقط ما باید بدرستی آن را تشخیص بدهیم و برای انتقال این پیام لحن مناسب خودش را استفاده کنیم.

نوری در ادامه از دوره نوجوانی می‌گوید: راستش زمانی که در دوران دبیرستان تحصیل می‌کردم چون ادبیاتم خوب بود، شعر هم می‌گفتم. سر کلاس ادبیاتمان که استادش ناظم دبیرستان هم بود، غزلی خواندم. ایشان خیلی خوشش آمد و از کارم استقبال کرد. در اوقات فراغت و وسط زنگ با من تقطیع شعر استاد خانلری را که تازه چاپ شده بود کار می‌کرد و یاد می‌داد. یادم هست آن دوره مجله سخن را که مطلب خانلری در آن منتشر شده بود، خرید و آن را به من هدیه کرد. من از همان زمان با شعر کاملا مانوس شدم که این علاقه تا امروز که 55 سال از آن زمان می‌گذرد، با من بوده است و شعر و ادبیات را عاشقانه دوست دارم. من طی سال‌های فعالیتم، حدود یک سال و نیم خبر خواندم، اما چون از نظر روحی و روانی خیلی راضی نمی‌شدم و عشق و علاقه‌ام، شعر و ادبیات بود، به رادیو برگشتم!

پاک‌نشان هم در ادامه صحبت‌های نوری می‌گوید: در این سال‌ها، هر جا در رادیو سخن از شعر بود، آقای نوری هم حضور داشت. من با کار شعرخوانی برای گویندگی در رادیو انتخاب شدم. حتما می‌دانید قدیمی‌ها به شعر خیلی اهمیت می‌دادند. گوینده‌ای اگر توانایی خواندن شعر نداشت، هرگز خودش هم مرتکب این اشتباه نمی‌شد که شعر بخواند. من همیشه در کار شعر مطالعه می‌کردم چون علاقه‌مند بودم شعرها را درست بخوانم و درست بفهمم. نکته اصلی اینجاست یک شعری را ممکن است ظاهرا همه بخوانند و هرکسی هم برداشتی از آن داشته باشد که ممکن است یکی از آنها درست باشد و بعضی‌ها نادرست. من اگر متوجه معنای شعری نشدم چند بار آن را می‌خوانم، از دیگران می‌خواهم غلط‌هایم را تصحیح کنند و بعد شعرخوانی می‌کنم. کسی که بخواهد شعری اجرا بکند باید مطالعه کند.

نوری در تکمیل صحبت‌های پاک‌نشان ادامه می‌دهد: آموزش و دیدن دوره و کلاس در این راه مهم‌ترین کار است، اما مطالعه اصل است. پیشنهاد می‌کنم گویندگان کتاب «وزن شعر» روانشاد خانلری را حتما بخوانند.

پاک‌نشان می‌گوید اواخر دهه 40 کار خود را با گویندگی در مرکز گرگان و با گویندگی بخش‌های خبری شروع کرده، در عین حال که مجری برنامه‌های ادبی رادیوگرگان هم بوده است. از بین صد نفر انتخاب شده و بعد از قبولی از یک آزمون دشوار با همراهی نوری، کار خود را با برنامه سلام بامداد آغاز کرده و جالب آن که به مرور یکی از دو گوینده ثابت این برنامه شده است.

***

در حالی که گوینده‌ها اشعار بهاری را قرائت می‌کنند، با ریحانه یزدان‌دوست تهیه‌کننده و نویسنده ویژه‌برنامه نوروزی غزلنامه بهار همکلام می‌شوم. او می‌گوید: به هر حال نوروز، بهار، نو شدن و زایش دوباره، از مضمون‌های مهمی هستند که در ادبیات ما وجود دارد و شاعران ما چه از قدما و چه از متاخران راجع به نوروز، بهار و فروردین اشعار بسیار زیبایی سروده‌اند، بنابراین در زمانی که نوروز و بهار است و همه جا صحبت از تازه شدن، خوانش اشعار به صورت قصیده و غزل برای ما ایرانی‌ها، ضروری است!

یزدان‌دوست ادامه می‌دهد: در این برنامه از همه شاعرانی که در وصف بهار شعر سروده‌اند، اشعاری انتخاب و خوانده می‌شود. از مولوی گرفته تا سعدی، حافظ، فرخی سیستانی، فریدون مشیری، هوشنگ ابتهاج، محمد رضا شفیعی کدکنی و سهراب سپهری که شعرهای نو سروده‌اند. در غزلنامه بهار، اشعاری از تمام شعرای بنام، چه قدما و چه متاخران خوانده می‌شود.

تنظیم موج

علاقه‌مندان اشعار بهاری رادیو می‌توانند برنامه غزلنامه بهار کاری از گروه فرهنگ رادیو ایران را از دوم فروردین ساعت 8 و 35 دقیقه به مدت 30‌دقیقه تا پانزدهم فروردین بشنوند.

زهره زمانی