غربی‌ها دیگر از چین انتقاد نمی‌کنند

اما در سفر به چین و طی سه روز مذاکره و گفت‌وگو با مقامات چینی و به دلیل ناخرسندی شدید میزبان از موضعگیری‌های گذشته لندن در باره مسائل حقوق بشر چین، کامرون متهم به اتخاذ معیارهای دو گانه و مجبور به تسلیم در برابر خواسته‌های پکن شد.

احتمالا دولت‌های چین و سریلانکا از این‌که در پکن بر خلاف کلمبو پایتخت سریلانکا خبری از پرچانگی و حرافی‌های آقای کامرون درباره حقیقت و عدالت نبود، غافلگیر شدند.

دیگر هیچ کشوری دخالت غرب در امور داخلی این کشور و بویژه در موضوعاتی نظیر حقوق بشر را ناشی از اعتقاد قلبی غرب به اصول و قواعد بین‌المللی نمی‌داند و آن را بیشتر یک گزینه منفعت‌طلبانه دیپلماتیک تلقی می‌کند که به سرعت با به خطر افتادن منافع کنار گذاشته می‌شود.

چین بر خلاف سریلانکا آن‌قدر قدرتمند هست که رهبران غرب را وادار کند جلوی زبانشان را بگیرند. البته دولت‌های غربی همواره اتخاذ چنین رویکردی را قاطعانه رد می‌کنند، اما حقیقت چیز دیگری است.

انگلستان بارها اعلام کرده که بحث بر سر حقوق بشر موضوعی مهم در روابط با چین است و دو کشور تاکنون 20 دور مذاکره و گفت‌وگو در باره این مساله با هم داشته‌اند. در واقع رهبران انگلستان از هر فرصتی برای طرح این موضوع استفاده می‌کنند.

اما آخرین دور این مذاکرات مربوط به دو سال قبل بود و بعید است رهبران پکن طرح مساله حقوق بشراز سوی انگلستان را چیزی جز جروبحث‌های خصوصی و آزاردهنده به حساب آورند بنابراین به باور بسیاری از ناظران پس از دیدار سال گذشته دیوید کامرون با دالایی لاما رهبر روحانی و در تبعید تبت در لندن که عصبانیت چین و سردی روابط دو کشور را در پی داشت، سفر چندی پیش نخست وزیر انگلستان چیزی جز عجز ولابه و عذر تقصیر انگلستان به درگاه چین نبود.

پس از دیدار دالایی لاما و کامرون بود که صدای اعتراض و شکایت تجار بریتانیایی بلند شد و از حضور دیگر رقبای اروپایی به جای انگلستان در بازار شکایت کردند تا جایی که کامرون مجبور شد اعلام کند لندن از استقلال تبت حمایت نمی‌کند یا وی برنامه‌ای برای ملاقات دوباره با دالایی لاما ندارد.

چین پس از این اظهار ندامت‌ها بود که به کامرون اجازه داد تا در راس بزرگ‌ترین هیات تجاری انگلیس که در طول روابط دو کشور بی‌سابقه بوده وارد این کشور شود.

دیدیم که دیوید کامرون در سفر به چین از بیان هر گونه سخن تحریک‌آمیز درباره امور داخلی چین پرهیز کرد. بعید به‌نظر می‌رسد دیگر رهبران اروپایی هم از این پس با دالایی لاما دیدار داشته باشند.

به دنبال این دیدار بود که گلوبال تایمز روزنامه حزب کمونیست چین نوشت، این کشور اجازه نخواهد داد از این پس سه کشور فرانسه، آلمان و انگلستان به تحریک پکن بر سر موضوع دالایی لاما اقدام کنند حتی باراک اوباما نیز ملاقات با دالایی لاما را تا بعد از اولین دیدارش از چین در سال 2009 به تاخیر انداخت که از جهاتی می‌توانست تائیدی بر دیدگاه پکن باشد.

پکن معتقد است این ملاقات‌ها بیشتر نوعی چانه‌زنی بر سر موضوعات دیگر است تا رعایت اصول و قواعد بین‌المللی. چین اکنون در حال اتخاذ شیوه‌های دیپلماتیک دربرخورد با مسأله تبت است که البته به معنای کاهش سرکوب در این منطقه نخواهد بود.

پکن به سه دلیل موفق شده است موضوع حقوق بشر و مساله تبت را به انتهای فهرست موضوعات بین‌المللی منتقل کند:

اول ـ به دلیل شتاب رشد اقتصادی و نفوذ فوق‌العاده مالی‌اش؛ چین نه فقط یک بازار مهم برای اقتصاد‌های بی‌رونق غرب به شمار می‌رود، بلکه یک سرمایه‌گذار بالقوه در طرح قطار سریع‌السیر و برنامه توسعه انرژی هسته‌ای انگلستان به حساب می‌آید.

دوم ـ خطر گسترش توان نظامی چین و اتخاذ راهبردهای خصمانه در موضوعات منطقه‌ای توجه جهانی را به خود جلب کرده است.

جوبایدن، معاون رئیس‌جمهور آمریکا چند روز پیش ازتوکیو وارد پکن شد. مسائل تبت و موضوع لیو جیابائو ناراضی چینی و برنده جایزه نوبل 2010 می‌توانست محور مذاکرات دو طرف باشد، اما اعلام منطقه حریم دفاع هوایی جدید چین در ماه گذشته، موضوع جزایر مورد مناقشه با ژاپن و تمرکز بر موضوعات اقتصادی باعث نشده موضوعات دیگر به فراموشی سپرده شود.

سوم ـ چین همانند غرب که در گذشته روابط تجاری را منوط به موضوع حقوق بشر می‌کرد بخوبی تاکتیک ربط دادن انتقادات خارجی با موضوعات استراتژیک و اقتصادی را آموخته است و از کاربرد فشارهای اقتصادی برای تهدید دیگر کشورها از جمله ژاپن و انگلستان بسیار خوشحال به نظر می‌رسد.

پکن اکنون این فرصت را یافته است که دیگر به سوژه‌ای برای سیاست‌های داخلی شرکای غربی‌اش بدل نشود. با رکود اقتصادی در اروپا مردم این کشورها دیگر خواهان پافشاری متکبرانه رهبرانشان روی موضوعات اخلاقی در خارج از مرزها نیستند.

به طور مثال برای اولین بار در 40 سال گذشته موسسه پیو در یک نظرسنجی اعلام کرد، بیش از 52 درصد از پرسش‌شوندگان آمریکایی عنوان کرده‌اند که این کشور باید بیش از پیش مراقب روابط تجاری خود با دیگر کشورها باشد بنابراین رهبران غرب دیگر انگیزه چندانی برای نشان دادن واکنش‌های جدی به چین یا بالابردن صدای انتقادها از این کشور را ندارند.

منبع:اکونومیست
مترجم: ایرج جودت