22 میلیاردی که شفاف‌سازی می‌خواهد

درست زمانی که علی لاریجانی در هواپیما به سمت پکن می‌رفت، محمدباقر نوبخت، معاون برنامه‌ریزی و نظارت راهبردی رئیس‌جمهور در مجلس، از طلب 22 میلیارد یورویی ایران از چین سخن راند تا به نوعی یکی از اهداف اصلی سفر هیات ایرانی را به گوش طرف چینی رسانده باشد.

چندی قبل از آن نیز منابع خبری ایران، اظهارات پراکنده‌ای‌ درباره طلب نفتی ایران از چین و خلف‌ وعده چینی‌ها درباره تعهداتشان مخابره کرده بودند. براساس این اظهارات که بعدا از سوی اسدالله عسکراولادی، رئیس اتاق مشترک ایران و چین تائید شد، چون امکان انتقال پول ناشی از فروش نفت ایران به چین در کوران تحریم‌های مالی امکان‌پذیر نبود، دو کشور مقرراتی را به امضا رساندند که براساس آن ایران پول نفتش را از چین خارج نکرده و در بانک‌های این کشور سپرده‌گذاری کند و به‌جای آن، چین در ازای هر یک دلار سپرده‌گذاری نفتی، سه دلار طرح‌های عمرانی ایران چون راه‌سازی، پالایشگاه و پتروشیمی را تامین مالی (فاینانس) کند.

با این حال ظاهرا طرف چینی در طول دوران تحریم به این تعهد عمل نکرده است. اکنون در حالی که مقامات ایرانی حاضر در هیات اعزامی به چین از مذاکره و حتی توافق دو کشور بر سر این طلب نفتی خبر می‌دهند، به نظر می‌رسد حق مردم ایران است که بدانند بر سر وجوهشان چه آمده و چه تصمیم‌گیری درباره پول بیت‌المال انجام شده است.

از این رو به نظر می‌رسد هیات ایرانی باید به پرسش‌های ذیل که مشت نمونه خروار است، پاسخ شفافی بدهد:

1ـ رقم دقیق وجوه نفتی ایران در چین 22 میلیارد دلار است یا 22 میلیارد یورو؟ چرا که ارزش یورو از دلار بالاتر است و در نتیجه اختلاف این ارزش، بالغ بر پنج تا شش میلیارد دلار بر اصل رقم می‌افزاید.

2ـ این پول در چه بانکی و چگونه نگهداری می‌شود؟‌ آیا طرف چینی بابت این سپرده‌گذاری، سود به طرف ایرانی می‌پردازد و رقم این سود چقدر است؟

3ـ آیا طرف چینی تاکنون تعهدات فاینانس خود را درباره طرف ایرانی انجام داده است؟ رقم این فاینانس‌ها چقدر بوده است؟

4ـ به قاعده این‌که بانک‌ها تا سه برابر موجودی به مشتری وام می‌دهند، طرف چینی هم باید یا 44 میلیارد دلار (دو برابر اصل پول)‌ یا 66 میلیارد دلار و (سه برابر اصل پول) پروژه برای ایران تامین مالی کند، اما چرا هیات ایرانی می‌گوید رقم فاینانس مورد توافق با طرف چینی 22 میلیارد دلار (یعنی همان اصل پول خودمان!) است؟ یعنی چینی‌ها قرار است اصل پول خودمان را به خودمان وام بدهند و از ما سود هم بگیرند؟...

چنین پرسش‌‌هایی در مصاحبه‌های هیات ایرانی بی‌پاسخ ماند، از این رو مردم منتظرند تا ببینند سرنوشت پول هنگفت آنان در کشور چشم‌بادامی‌ها چه شده و قرار است چه شود؟ دست آخر این‌که این نگرانی بجاست که تصور کنیم مبادا به خاطر پاره‌ای ملاحظات، پول بیت‌المال وجه‌المصالحه کشورهایی قرار گیرد که در دوران تحریم همواره به دنبال گرفتن ماهی از آب گل‌آلود بوده‌اند.

بهمن موسوی - جام‌جم