ادوارد اسنودن، مامور سابق سازمان سیا، طی پنج ماه گذشته با افشاگریهای خود از جاسوسیهای واشنگتن، دولتمردان آمریکایی را به دردسر انداخته است. هر چند این نخستین بار نیست که آنها هدف اتهام جاسوسی قرار گرفتهاند، اما اینکه ظرف چند ماه گذشته اسناد جاسوسی متعددی از آنها افشا شده، ضربه بدی به وجهه داخلی و بینالمللی مقامات دولتی و امنیتی آمریکا وارد کرده است.
در میان این سلسله افشاگریها، اولین بار، این روزنامه گاردین بود که اواسط خردادماه سال جاری گزارش داد، آژانس امنیت ملی ایالات متحده آمریکا اطلاعات مربوط به مکالمات دهها میلیون نفر از اتباع آمریکایی را ردیابی و جمع آوری میکند.
به نوشته گاردین، به موجب یک حکم سری دادگاه، شرکت «ورایزون» که یکی از بزرگترین شرکتهای مخابراتی آمریکاست، باید اطلاعات تمامی مشتریان خود را به طور روزانه به دولت تحویل دهد. در واقع، دادگاه نظارت بر اطلاعات خارجی که یک دادگاه سری است، به شرکت ورایزون دستور داده که تمامی شمارههای تلفن، زمان برقراری ارتباط و مدت آنها، به دولت تحویل داده شود. این دستور شامل مکالمات داخلی و بینالمللی است.
اما نکته اینجاست که دولت باراک اوباما در حالی اطلاعات مربوط به مکالمات میلیونها نفر از شهروندان آمریکایی را جمعآوری میکند که دلیلی برای جمعآوری این اطلاعات ندارد.
انتشار این گزارش، مقامات کاخ سفید را به واکنش واداشت و آنها با بیان اینکه «جمعآوری اطلاعات مربوط به مکالمات تلفنی، یک ابزار حیاتی برای دستگاههای امنیتی است»، تلویحا این موضوع را مورد تایید قرار دهند. حتی یک مقام ارشد دولت اوباما در این باره به بیبیسی گفت که دستگاههای امنیتی از این طریق با تروریسم به خصوص در آمریکا، مقابله میکنند.
هنوز چندی از افشا شنود مکالمات تلفنی شهروندان آمریکایی نگذشته بود که فردی با نام «ادوارد اسنودان» که از ماموران سابق سازمان سیا بوده، از وجود برنامهای با نام «PRISM» پرده برداشت که به سازمان امنیت ملی آمریکا موسوم به (NSA) و همچنین پلیس افبیآی، اجازه دسترسی به سرورهای شرکتهای اینترنتی آمریکا چون گوگل، اپل، مایکروسافت، فیسبوک و امریکن آنلاین (AOL) را میدهد. به این ترتیب، این سامانه جاسوسی، ایمیلها، ویدئو چتها، پیامهای کوتاه را بررسی دقیق میکند. علاوه بر این، این سامانه شامل امکاناتی برای ردیابی و دنبال کردن مظنونان خارجی است.
جنجالی که افشا این دو جریان جاسوسی به پا کرد، باراک اوباما را به واکنش واداشت. او در ادامه حمایتهای خود از برنامه جنجالبرانگیز جاسوسی نهادهای امنیتی آمریکا از مکالمات تلفنی و فعالیتهای اینترنتی شهروندان این کشور تاکید کرد، این برنامه زندگیهای زیادی را نجات میدهد.
اوباما حتی مدعی شد، «این شرایطی نیست که ما بدون اجازه وارد ایمیلهای شمار زیادی از شهروندان آمریکا یا دیگر کشورها شویم. این یک برنامه نظارتی محدود است و زندگی افراد با این برنامه نجات داده میشود. این برنامه تحت نظارت دادگاه است که اطمینان حاصل شود، تخطی به حریم خصوصی افراد ممنوع است».
در حالی که رئیس جمهور آمریکا کوشیده به بهانه «نجات زندگی افراد» برنامههای جاسوسی این کشور را توجیه کند و آن را محدود جلوه دهد، روزنامه والاستریتژورنال چندی پیش با انتشار مطلبی نوشت: «آژانس امنیت ملی آمریکا این توانایی را دارد تا 75 درصد از حجم ترافیک اینترنت این کشور را با هدف کسب اطلاعات خارجی اشغال کند».
این روزنامه بهنقل از مقامات پیشین و فعلی این سازمان اعلام کرد 75 درصد از ترافیک اینترنت از عموم آمریکاییها مخفی نگه داشته شده است. این نشریه تأکید کرد، آژانس امنیت ملی محتوای برخی ایمیلهای شهروندان آمریکایی را نگهداری و همچنین تماسهای تلفنی انجام شده از طریق اینترنت در داخل آمریکا را فیلتر میکند. به نوشته این روزنامه، برنامههای جاسوسی آمریکا بیانگر این مسئله است که آژانس امنیت ملی این کشور توانایی ردیابی تقریبا هر موردی را بهصورت آنلاین دارد.
به خاطر همین افشاگریها بود که در سالگرد تصویب قانون موسوم به «میهنپرستی»، صدها نفر در اعتراض به برنامههای پایش اینترنتی آژانس امنیت ملی آمریکا، در تظاهرات شرکت کردند. سازمان دهندگان این تظاهرات قصد دارند توماری را با بیش از 570 هزار امضا علیه این قانون به کنگره ببرند.(فارس)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگو با امین شفیعی، دبیر جشنواره «امضای کری تضمین است» بررسی شد
محمد نصرتی در گفتوگو با جامجم مطرح کرد؛