بررسی کارکرد دوبله در سینما و تلویزیون از منظر تحلیل واقعیت رسانه‌ای

دوبله در یک نگاه

رسانه، صنعت بازنمایی واقعیات اجتماعی است. رسانه‌های جدید و قدیم از دو منطق زبانی متفاوت برای این بازنمایی برخوردارند که این دو گونه رسانه، فضای متفاوتی را نیز تجربه می‌کنند. فضای اول، که مختص رسانه‌های قدیم است و ماهیت شیء دارد و فضای دوم که از منطق زبانی رسانه‌های جدید بهره‌مند است و ماهیتی رقومی و دیجیتال دارد یا به بیان دیگر زبان آن، زبان ریاضی است. در این میان سینما محصول دنیای جدید است و به لحاظ محتوایی به فضای دوم رسانه‌ای تعلق دارد و در زیرساخت‌های تولید نیز وفادار به فضای دوم است.
کد خبر: ۶۰۷۶۸۳

سینما و تلویزیون در سال‌هایی دور برای جلوه‌گری خود از هنری چون دوبله استفاده کرد و دوبله این گونه به فضای هنرهای هفتگانه راه یافت؛ هنری که قدمتی به اندازه سینمای داستانی دارد. بنابراین دوبله نیز به مثابه رسانه‌ای عمل می‌کند که قدرت تاثیرگذاری آن همچون صنعت سینما قابل فهم و بررسی است. فهم رسانه‌ای چون دوبله را می‌توانیم از شش فیلتر عبور دهیم و به بینش عمیق‌تری درباره این هنر دست یابیم.

سال‌های بسیاری سپری‌شده و دوبله در این سالیان در لایه‌لایه‌های زندگی ما نفوذ یافته و حکم نوستالژی را برای مخاطبان خود داشته است. از آن زمان که سینما و تلویزیون در ایران به ترجمان و معنای دوبله پرداخته است و آن را به یکی از لایه‌های محتوایی و درونی خود تبدیل کرده، این هنر روزهای سیاه و سفید زیادی به خود دیده است، اما آنچه بیشتر رخ می‌نماید تعامل و ارتباطی است که مخاطبانش با آن برقرار کرده‌اند؛ تعاملی که امروزه با گذشت مدت زمانی بسیار، همچنان به قوت خود باقی است. وقتی صحبت از ارتباط متقابل میان هنر دوبله و جامعه مخاطبان می‌شود، شاید بتوانیم پای دو رویکرد را پیش کشیم. رویکرد بازتاب که می‌گوید هنر، بازتابی از جامعه است و رویکرد شکل‌دهی که هنر را شکل‌دهنده و سازنده جامعه می‌داند.

در اینجا تمرکز اصلی بر ساختار کلی دوبله و فیلم‌های دوبله شده است که تا پیش از این، علاوه بر فیلم‌های خارجی، فیلم‌های ایرانی را نیز در بر می‌گرفت و قبلا در این حرفه، واحد دوبلاژی وجود داشت که به کار گویندگان نظارت می‌کرد و آثار در استودیو‌ها ضبط و دوبله می‌شد، اما در کنار همه این موارد، در دوبله فیلم‌هایی که از اصطلاحات تخصصی برخوردار است، از افراد متخصص شاغل در آن حوزه کمک می‌گیرند. مانند سریال «پرستاران» ساخت استرالیا که بخش اعظم دوبله آن دارای اصطلاحات تخصصی بود و نه‌تنها از مدیر دوبلاژ آن سریال که تحصیلکرده رشته رادیولوژی بود، بلکه از پزشکان متخصص نیز استفاده شد، اما دوبلوری تنها به این اصطلاحات معطوف نیست، بلکه دوبلور باید وفادار به متن باشد و خارج از متن و اصول حرفه‌ای حرکت نکند.

مسأله‌ای که امروزه دوبله ایران با آن مواجه است، دوبله زیرزمینی است. دوبله زیرزمینی با دوبله فیلم‌هایی که چندان به لحاظ اخلاقی مناسب نیست و حتی به لحاظ کیفیت سطحی و نامناسب به نظر می‌رسد، تعریف شده است، ضمن این که در دوبله آنها، اصول حرفه‌ای رعایت نمی‌شود چرا که بروز این گونه مشکلات در عرصه دوبله نه‌تنها به لحاظ اخلاقی و حرفه‌ای صحیح نیست و سبب نوعی حرمت‌شکنی نسبت به پیشکسوتان این عرصه می‌‌شود، بلکه در هر صورت ما با نوعی کار غیرقانونی و بدون مجوز روبه رو هستیم که به بدنه فرهنگ نیز آسیب می‌رساند. از طرف دیگر ورود افراد جدید به این حوزه بدون آموزش در کنار خبرگان این کار، نوعی حائل با گذشته و صبغه این هنر ایجاد می‌کند.

زمانی دوبله به ساختار فیلم‌ها نیز اعتبار می‌بخشید، اما اکنون بروز مسائل غیرقانونی و بدون مجوز در این حوزه به این اعتبار لطمه زده است.

دو دیدگاه نسبت به این رسانه وجود دارد. برخی اصولا معتقدند دوبله به ماهیت اثر هنری لطمه می‌زند و اثر دوبله شده دیگر اثر ساخته‌شده دست کارگردان نیست، اما آنچه دوبله ایران را از کارهای دیگران متمایز می‌کند، جلا بخشیدن آن به آثار است که اغلب این کار با رعایت امانتداری و بدرستی صورت گرفته است.

سارا فتح‌آبادی‌پور

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها