برای داشتن ارتباط موثر با نوجوانان باید درخواست‌هایمان کوتاه، خلاصه و صریح باشد

رمز و راز ارتباط با نوجوانان

دوران نوجوانی به عنوان سال‌های تزلزل و بی‌ثباتی ارتباط والدین و فرزندان محسوب می‌شود. معمولا در این دوران علاقه نوجوان نسبت به والدین کمتر شده و به سوی دوستان هم‌سن و سال سوق داده می‌شود.
کد خبر: ۶۰۶۳۱۹

همچنین گاهی آنان رفتارهای خشونت‌آمیز و پرخاشگرانه‌ای را از خود بروز می‌دهند و اینجاست که والدین از خود می‌پرسند «کجای کار را اشتباه کرده‌ایم؟» ارتباط تبادل نظر کلامی با نوجوانان به نظر سهل و ساده می‌رسد، اما متاسفانه گاه همه کوششی که والدین برای این ارتباط به کار می‌برند، منحصر به پند و اندرزدادن آنان و انتظار عکس‌العمل‌های مطلوب است. حقیقت این است هیچ‌گونه تضمینی وجود ندارد که نوجوانان همیشه به حرف‌های ما با دقت گوش دهند. حتی بصراحت می‌توان گفت هیچ تضمینی وجود ندارد که نوجوانمان همیشه حرف ما را بشنود.

وادار کردن آنان به این که به حرف‌های ما گوش دهند، مستلزم همان اندازه مهارت است که ما به عنوان بزرگسال در گوش دادن آنچه آنان برای گفتن دارند، به کار بریم.

بیشتر والدین سعی در صحبت کردن، تشویق کردن، توضیح دادن و نزدیک شدن به آنها دارند، اما روان‌شناسی به والدین اینچنین نصیحت می‌کند که «به جای پرچانگی، عمل کنید.»

پیام‌های والدین به فرزندان باید کوتاه، مشخص و مستقیم باشد. از زمان‌های کوتاه برای صحبت‌کردن با نوجوانتان استفاده کنید، از آنها پرسش‌هایی که پاسخ یک کلمه نداشته باشد، بپرسید. مثلا بپرسید «امروز در مدرسه چه کرده‌اید؟» آنان را تشویق به صحبت کردن کنید. بعضی از نوجوانان کم‌حرف‌ترند و حوصله صحبت ندارند. سعی کنید آنها را نیز به سر شوق آورید تا حرف بزنند. مطمئن باشید اگر مهارت‌های موثر کلامی را با نوجوانتان بدانید، والدینی موثر و موفق به حساب می‌آیید.

هر چه مختصرتر، بهتر

برای موثر واقع شدن ارتباط میان والدین و نوجوانان مهم‌ترین کاری که باید انجام داد، این است که همه عبارات و درخواست‌هایمان کوتاه و خلاصه باشد و گفتن یک یا دو جمله کافی است.

در شروع شاید رعایت این نکته بسیار مشکل باشد، اما آن را برای مدتی آزمایش کنید و مطمئن باشید نتایج مثبت شما را تشویق می‌کند این روش جدید صحبت کردن را تمرین کنید. ابتدا به این فکر کنید که چه می‌خواهید بگویید. بعد حرفتان را ساده و مستقیم بزنید و توضیح بیش از اندازه ندهید. ما به عنوان پدر و مادر در زمانی که نوجوانمان مرتکب اشتباهی می‌شود به احتمال زیاد وسوسه می‌شویم بر سرش داد بکشیم.

در بسیاری موارد تحت تاثیر شرایط، رفتار تحقیرآمیزی را به نمایش می‌گذاریم. حال آن‌که اگر ابتدا خودتان را آرام کنید، چند نفس عمیق بکشید، چند دقیقه‌ای روی حرفی که می‌خواهید بزنید، فکر کنید، به مراتب موثرتر است. گاهی همین منتظر گذاشتن فرزندمان مجازات کافی و مناسبی است و به شما هم این فرصت را می‌دهد که به طرزی اندیشمندانه پاسخ بدهید.

یکی از شایع‌ترین شکایات والدین این است که فرزندشان حرف آنان را نمی‌خواند و نمی‌توانند فرزند خود را وادار کنند رفتاری مطابق میل آنان داشته باشد. برای درک بیشتر می‌توانیم خودمان را به جای فرزندمان بگذاریم. آیا دوست داریم به ما بگویند کاری را انجام دهیم و همین حالا هم آن را انجام دهیم.

وقتی کاری را از فرزندمان می‌خواهیم باید خواسته خود را به شکلی حساب شده و خوشایند مطرح کنیم. باید به گونه‌ای حرف بزنیم که فرزندمان احساس کند شخصیت مهمی است. این طرز برخورد، همکاری‌های بعدی را سبب می‌شود و فضایی مناسب در رابطه میان پدر و مادر و نوجوان ایجاد می‌کند. وقتی نرم و ملایم و در ضمن با قاطعیت و کوتاه و مختصر با فرزندمان صحبت کنیم، مطمئن باشید حرف‌هایمان اثربخشی بیشتری پیدا می‌کند.

جر و بحث را حذف کنید

مشاجره، اختلاف و تضاد بخشی از زندگی واقعی افراد است و شامل روابط والدین و نوجوانان نیز می‌شود. بحث و جدل امری است که سبب اذیت و آزار والدین و فرزندان می‌شود و از لحاظ عاطفی به هر دو آسیب می‌رساند. در این حالت (عصبانیت) اگر هیچ‌کدام از دو طرف کوتاه نیاید، این عصبانیت به درگیری می‌انجامد.

اگرچه هرگز به طور کامل نمی‌توان مانع از چنین جدل‌هایی در خانواده شد، اما گاهی اوقات والدین با دوراندیشی و برنامه‌ریزی می‌توانند از بروز آن جلوگیری کنند.

والدین لازم است این آگاهی را داشته باشند که دوره نوجوانی مشکلات و کشمکش‌های متفاوتی را برای فرزندان و والدین آنها به همراه می‌آورد که علت اصلی آن، مساله استقلال روحی و روانی فرزندان است. معمولا در دوران نوجوانی، پدران و مادران خواستار کنترل این خشم و غضب از سوی نوجوان خود هستند.

در این دوران بهتر است والدین درباره موضوعات بحث نکنند، زیرا جر و بحث اختلاف و نزاع میان فرزندان و والدین را تشدید می‌کند، البته به این معنا نیست که نوجوانمان را آزاد بگذاریم و اجازه دهیم هر کاری که می‌خواهد انجام دهد. در واقع این مساله که تا چه اندازه استقلال‌طلبی در دوران نوجوانی می‌تواند سبب درگیری و نزاع شود، به میزان نافرمانی و سرکشی فرزندان بستگی ندارد بلکه به عملکرد والدین و چگونگی اداره کردن این حس و آزادی‌طلبی از سوی والدین وابسته است.

پدر و مادری که دائم فرزند خود را کنترل می‌کنند و اجازه رشد حس استقلال و آزادی را در او نمی‌دهند، در واقع نوجوانی پرخاشگر و عصبانی را پرورش می‌دهند. یکی از بهترین راه‌های موثر برای جلوگیری یا کاهش جنگ و جدل در خانواده این است که برای نوجوانمان روشن کنیم چه انتظاراتی از آنان داریم. والدین باید خواسته‌های خود را برای فرزندشان مطرح و او را با ساختارها و قوانین منسجم خود آشنا کنند.

شوخی و خنده را فراموش نکنید

شوخی و خنده سبب سلامت روحی ـ روانی و در واقع باعث مهار ناامیدی، استرس و عصبانیت می‌شود. شوخی و بذله‌گویی همچنین باعث سلامت جسمانی شده، آرامش را افزایش داده و استرس و فشار روحی را کاهش می‌دهد.

پژوهش‌ها نشان داده است افراد خشن، عصبی و غیرشوخ بیشتر از دیگران در معرض بیماری‌های جسمانی هستند و از زندگی خود نیز لذت کمتری می‌برند. البته توجه به این نکته نیز ضروری است خندیدن در مورد یک جوک، داستان‌ یا حتی اشتباهات خودمان تجربه‌ای مفید و سلامت‌بخش است، اما شوخی‌هایی که سبب شرمندگی، مسخره‌کردن و خجالت‌دادن کسی شود، نه‌تنها خنده‌دار نیست بلکه مضر و مخرب نیز است.

شوخی باید حال و هوای خوبی را به لحاظ روحی ـ روانی در افراد ایجاد کند، نه این‌که سبب ناراحتی‌شان شود.

هم‌اکنون پژوهش‌ها نشان می‌دهد یکی از جنبه‌های خوب شوخی‌کردن این است که سبب ارتقای کیفیت ارتباطات خانوادگی در زندگی عادی می‌شود. خانواده شوخ براحتی می‌تواند محیط شادی‌بخشی را برای خود ایجاد کند.

شوخی و خنده در میان اعضای خانواده باعث می‌شود فرد در مواقع ناامیدی و مشکلات زندگی، جایگاه واقعی خود را حفظ کند و از پانیفتد. در واقع شوخی افراد خانواده با هم (البته شوخی بجا و معقول) باعث می‌شود توافق نداشتن و برخوردهای متضاد از بین برود و سبب کاهش عصبانیت در موقعیت‌های پرتشنج ‌شود.

چند اصل کلیدی برای ارتباط با نوجوانان

ـ یکی از مهم‌ترین وظایف والدین، کمک کردن به فرزندان و حامی آنان بودن است. گاهی اوقات نیازهای نوجوانان ما بسیار روشن است و برقراری ارتباط میان والدین و فرزندان امری ساده.

ـ والدین باید همواره آگاه باشند در مواقع ضروری به فرزندان خود یاری رسانند، ولی نکته مهم اینجاست که چطور به فرزندان کمک کنند مشکلات را از سر راه بردارند بدون آن‌که مداخله‌ای صورت گیرد.

ـ همیشه به دلیل خطاها و شکست‌های نوجوانتان خود را مقصر قلمداد نکنید. شما می‌توانید روی فرزندتان تاثیرگذار باشید، اما هرگز اجازه کنترل و اداره امور مربوط به او را نه در کودکی و نه در بزرگسالی نخواهید داشت.

ـ بلندگوی دستی نباشید (همچون بلندگوی دستی عمل نکنید) و خواستار القای نظرات و نگرش‌های خود به نوجوانتان نباشید. پند و موعظه در مواقعی که فرزندان در کارهایشان به والدین رجوع می‌کنند، هرگز کارساز نیست.

ـ هر آنچه دارید در طبق اخلاص بگذارید. والدین باید هرچه تجربه کرده‌اند یا نسبت به آن آگاهی دارند، در اختیار نوجوانشان قرار دهند. یکی از بهترین روش‌ها برای آموزش فرزندان این است که درباره درس‌هایی که از زندگی گرفته‌ایم با آنان صحبت کنیم.

ـ تفاوت‌ها را بپذیرید و برای آنها ارزش قائل شوید. فرزندان از لحاظ خونی و ژنتیکی با ما یکی هستند و از آموزش‌های ما بهره می‌گیرند، ولی باید به خاطر داشت خود ما نیستند و تفاوت‌های محسوسی با والدین خود دارند. پس والدین باید پذیرای تفاوت‌های رفتاری و ارزشی خود با نوجوانشان باشند؛ زیرا اگر این موضوع را قبول نداشته باشند، فقط سبب ایجاد فاصله بین خود و فرزندشان شده‌اند.

ـ اجازه ندهید فرزندان در زندگی شما مداخله بیجا کنند. اگرچه همیشه والدین به عنوان افرادی مداخله‌گر در زندگی فرزندان شهرت پیدا کرده‌اند، اما باید به خاطر داشت گاهی مشاهده می‌شود فرزندان دخالت‌های نابجایی در امور والدین انجام می‌دهند. در هر صورت پدران و مادران باید حقوق واقعی خود را بشناسند و از آنها دفاع کنند.

ـ در موقعیت‌هایی که زندگی فرزندتان دچار خطر و تهدید می‌شود، مداخله کنید. موقعیت‌هایی وجود دارد که والدین یا هر یک از اعضای خانواده باید تصمیم‌گیری جدی و عاقلانه‌ای را در مورد زندگی نوجوانشان اتخاذ کنند. این شرایط خطرناک زمانی است که زندگی یا امنیت نوجوان در معرض نابودی قرار دارد.

ـ مسئولیت‌ها را در زندگی بین خود و نوجوانتان تقسیم کنید تا ارتباطات شما سازنده‌تر شود. داشتن حقوق، موقعیت و آزادی‌های برابر در زندگی فرزندان و والدین مسئولیت‌های یکسانی را نیز طلب می‌کند. به آن معنا که با برابری حقوق تمام اعضای خانواده مسئولیت‌های آنان نیز باید با یکدیگر همخوانی داشته باشد.

معصومه اسدی / جام‌جم

newsQrCode
ارسال نظرات در انتظار بررسی: ۰ انتشار یافته: ۰

نیازمندی ها