مشتاق نمایی هزینه سنگینی خواهد داشت

گفت‌گوی تلویزیونی حسن روحانی با خبرنگار آمریکایی در آستانه سفر وی به نیویورک برای حضور در سازمان ملل متحد، با حواشی زیادی از اکنون در میان مقامات و رسانه های داخلی وخارجی همراه شده و بازار گمانه زنی درباره روابط تیره و تار ایران با آمریکا را داغ کرده است.

روزنامه‌ها با مطرح کردن احتمال دیدارحسن روحانی و باراک حسین اوباما به استقبال سفر رئیس جمهور رفتند و با قراردادن عکس دو رئیس جمهور در کنار یکدیگر به پیش بینی احتمالی یک دیدار پرداختند.

بعد از مصاحبه رئیس جمهور و نظرات صریح وی در قبال مسایل هسته ای و سیاست ایران،و اینکه وی به عنوان رئیس جمهور اختیار کامل در قبال مواضع سیاسی کشور دارد؛ و اظهار تمایل مقامات آمریکایی مبنی بر دیدار دو طرفه، ظاهراً تابوی دیدار دو طرفه شکسته و همین امر باعث شده تا رسانه ها نیز با سرعت هر چه تمامتر به تحلیل در این خصوص بپردازند.

اما برخی از کارشناسان پرداختن به مذاکره میان دو کشور را ، ذوق زدگی رسانه ای عده ای خاص می‌دانند و تاکید دارند که باید در این زمینه اولویت اصلی کشور یعنی سه اصل عزت، حکمت و مصلحت مدنظر باشد.اما برخی دیگر با اشاره به قدرت رسانه، این دیپلماسی را محک زدن دو طرف برای اقدامی بزرگ ارزیابی می‌کنند.

مهدی فضایلی، کارشناس مسائل سیاسی در گفتگو با جام جم آنلاین در خصوص واکنشها به انجام احتمالی مذاکره میان ایران و آمریکا و نامه نگاری ها و رفتارهای سیاستمداران دو کشور گفت:موضوع مذاکره ایران و آمریکا چیز جدیدی نیست و از زمان قطع این روابط تا امروز مطرح است و بحث مذاکره بیشتر از طرف آمریکایی ها بوده و همیشه اصرار برای مذاکره مستقیم بوده است.

وی افزود:سیاست کلی جمهوری اسلامی در طول این سالها همواره این بوده که اگر چه انجام یک مذاکره امر غیر ممکنی نیست، اما منوط به این است که جمهوری اسلامی ایران احساس کند که در قبال انجام مذاکره با طرف آمریکایی منافعی برای کشور تأمین می‌‌شود.

وی با اشاره به اینکه جمهوری اسلامی ایران در مواردی از جمله درمسایل افغانستان و عراق مذاکرات مستقیمی بصورت موضوعی برای حل مباحث با طرف آمریکایی داشته تأکید کرد:مذاکرات با طرف آمریکایی چیز بی سابقه ای نیست منتها مباحث جدیدی که امروز مطرح می‌شود بیشتر مذاکره در مورد کشور ایران و مسایل هسته‌ ای است .

کارشناس مسایل سیاسی گفت:قاعدتاً هر زمان که جمهوری اسلامی ایران به جمع بندی برسد که طرف آمریکایی آمادگی دارد که مذاکرات مؤثری را بارعایت منافع جمهوری اسلامی ایران داشته باشد و ایران نیز این اطمینان را پیدا کند که انجام مذاکرات می‌تواند به نفع کشور باشد مذاکرات می‌تواند انجام شود.

فضایلی افزود: با توجه به رویکردی که در دولت یازدهم در حوزه روابط بین الملل وجود دارد این آمادگی و اطمینان وجود دارد که دولت بتواند از فرصت بوجود آمده برای حل مسایل و مشکلات با رعایت سه اصل عزت ،حکمت ومصلحت در سیاست خارجی بهره ببرد که این روند آغاز شده منتها اینکه با چه شیبی این کار انجام شود هنوز مشخص نیست.

وی با اشاره به اینکه شیب گفتگو بستگی به دو طرف مذاکره کننده و فضای بوجود آمده دارد درخصوص فراهم شدن مذاکرات ، با رعایت سه اصل عزت حکمت ومصلحت گفت:اگر مذاکرات صورت گیرد می‌ توانیم بگوییم که این سه اصل رعایت شده یا خیر!

کارشناس مسایل سیاسی افزود: نکته حائز اهمیت این است که در شرایط فعلی عده ای در داخل کشور با یک ذوق زدگی و شتاب بحث مذاکره ایران و آمریکا را دنبال می کنند و تصور و گمانشان این است که بعد ازمذاکره همه مشکلات حل خواهد شد که این از ساده انگاری در مسایل بین المللی و بی توجهی به عمق اختلافات دو طرف است.

 فضایلی گفت:ما نباید این نکته را از یاد ببریم که رفتار طرف آمریکایی در طول دهه‌های مختلف به افراط رسیده و به اشکال مختلف دشمنی خود را با جمهوری اسلامی ابراز کرده بر این اساس طبیعی است که ما نمی توانیم نسبت به رفتار این کشور خوش بین باشیم و حتی باید به واکنش مثبت این کشور به دیده تردید نگاه کنیم تا در این میان واقعیت ها مشخص شود.

وی ذوق زدگی‌های فعلی از ناحیه برخی را ناشی از وادادگی و ساده اندیشی در رابطه با مسایل بین الملل دانست و گفت: در عین حال باید توجه کرد که اگر مذاکرات انجام شود و تأمین کننده منافع جمهوری اسلامی ایران باشد باید نتایج آنرا پذیرفت.

این کارشناس تأکید کرد:نکته دیگر اینکه فرایندی که طی می‌شود آزمونی برای دولت آمریکا است که اگر در این امتحان سربلند باشد می‌تواند نقطه ای برای گامهای بعدی باشد. اما اگر مثل دفعات قبل زیاده خواهی کند و به نوعی دشمنی خود را نشان دهد باب گفتگو مجدداً برای زمان طولانی بسته خواهد شد.

فضایلی گفت:باید تأکید کرد که جمهوری اسلامی ایران انعطاف و به تعبیر مقام معظم رهبری نرمش قهرمانانه را در زمانهای مختلف داشته اما طرف مقابل برداشت ناصحیحی از این رفتار داشته که به زیاده طلبی و افزون خواهی در معادلات آنان انجامیده است.

وی افزود: اگر چنین اتفاقی بیفتد با واکنش های تندی از ناحیه افکار عمومی مواجه خواهد شد و چراغ سبزی که الان نشان داده شده مجدداً قرمز خواهد شد.

فضایلی درمورد گفتگو میان ایران و آمریکا نیز گفت: این احتمال است که در موضوع هسته ای گفتگو میان وزیر خارجه کشورمان با نماینده آمریکا انجام شود .اما انجام مذاکره اوباما روحانی در این مرحله بسیار بعید است.

دیپلماسی رسانه‌ ای ،خط شکن

دکتر مهدی مطهرنیا کارشناس مسایل سیاسی نیز در خصوص احتمال مذاکرات آینده ایران و آمریکا و واکنش رسانه ها نسبت به این اتفاق گفت: امروز دیپلماسی رسانه ای قبل از هر گونه مذاکره جدی به عنوان دیپلماسی خط شکن در جهان شناخته می‌شود که در ادامه آن می‌توان به دیپلماسی عمومی وکلاسیک اشاره کرد که براین اساس به ایجاد یا قطع روابط اسیاسی کشورها کمک می‌کند.

وی با اشاره به اظهارات اخیر مقامات آمریکایی و رئیس جمهور کشورمان و انعکاس آن در رسانه‌های داخلی و خارجی افزود:باید دیپلماسی رسانه ای را امری جدی گرفت چون دراین چارچوب ،حرکت‌های دپیلماتیک عمومی شکل می‌ گیرد.

استاد دانشگاه گفت:از آنجایی که افکار عمومی بر روی حکومت ها تأثیر می گذارند،لذا دیپلماسی عمومی از دیپلماسی رسانه‌ای به عنوان خط شکن استفاده می‌کند و بعد از آماده سازی افکار، اقدامات خود را مبتنی بر شرایط هموار می‌ کند.

وی افزود:مصاحبه اوباما و حسن روحانی با شبکه های تلویزیونی و رسانه ها و نامه نگاری‌ها و پاسخ ها و درج آن ،از منظر رسانه ای نمایانگر این است که حکومتها نیز از این دیپلماسی رسانه‌ای در آستانه اقدامات خود استفاده می‌ کنند.

مطهر نیا تأکید کرد:با انعکاس سیگنال های قوی و ضعیف از طریق رسانه به حکومت ها ، امکان بالا رفتن مذاکره میان کشورها مشخص می‌شود که براین مبنا و با نگاهی به اتفاقات اخیر میان دو کشور می‌ توان منتظر روند جدیدی در مذاکره دو کشور بود.

وی در ادامه گفت:لذا با در نظر گرفتن شرایط می‌توان احتمال داد مسیر مذاکره ایران و آمریکا در آینده با این روش باز خواهد شد.

از شعار زدگی پرهیز شود

دکتر امیر محبیان تحلیل گر مسایل سیاسی نیز معتقد است که اشتیاق آمریکایی‌ها برای مذاکره با ایران آشکار است، اما حسن روحانی در نیویورک باید ملاحظات زیادی در مذاکرات درنظر بگیرد و با استفاده از همه ظرفیت‌ها، مدیریت توقعات را در سطح عالی انجام دهد.

وی در گفتگو با ایسنا درخصوص احتمال مذاکره میان آمریکا و ایران خاطرنشان کرد: بی‌تردید شرایط کنونی که امکان سطحی از مذاکره را فراهم آورده است؛ محصول عواملی چون مقاومت ملت ایران در برابر فشار تحریم هاست که امکان نتیجه‌گیری زودهنگام در این فرآیند را برای آمریکایی‌ها از میان برد. در عین حال توازن منطقه‌‌ای که به سود ایران در موضوع سوریه نمود یافت، در این فرآیند تأثیر داشته است.

محبیان در ادامه تأکید کرد: هیأت ایرانی باید از دیپلماسی عمومی حداکثر استفاده را داشته باشد؛ خبر مذاکره رئیس‌جمهور روحانی را به سوژه داغ خبری تبدیل کرده از گوش‌های مشتاق حداکثر بهره‌برداری انجام شود. باید از فرصت، استفاده شده و تصویری مطلوب از ایران ارائه شود. باید ضمن نشان دادن چهره صلح طلب ایران به هیچ‌وجه تصویر مشتاقی از ایران نمایش داده نشود. مشتاق نمایی برای مذاکره در گفت‌وگوهای آتی هزینه‌های سنگینی برای ایران خواهد داشت. باید مدیریت توقعات در سطح عالی انجام شود.

او با تأکید بر این که باید شدیداً از شعارزدگی خودداری کرد تصریح کرد: هر کلمه بی‌برنامه و بدون محاسبه مضر خواهد بود. باید از ادبیات پراگماتیک و ملموس که برای آمریکاییان قابل فهم است بهره گرفت؛ تأکید بر عبارات و شعارهای کلی و فلسفی و یا چاپلوسی‌های بی معنا از ملت و تمدن آمریکا مضر است. باید در سطح تمدن و اعتبار شخصیت ایران ظاهر شویم. آقای روحانی در هر کلام، شخصیت و هویت دینی، انقلابی و تمدنی ایران را در نظر داشته باشد. نباید فراموش کرد که جهان اسلام، مدل حل مساله ایران را دنبال می کند. بر پرستیژ ایران در منطقه، جهان و امت اسلام نباید ضربه وارد شود.

فاطمه امیری-خبرنگار جام جم آنلاین