هشت سال جنگ تحمیلی دارای خاطرات فراوانی از رزمندگان اسلام است و در نقاط مختلف کشور خاطرات تلخ و شیرین زیادی در این مدت به جا مانده است که برای خیلی از نسلهای امروزی معرفی نشده است.
در بین نقاط مختلف کشور، استان ایلام دارای جایگاه ویژهای در دفاع مقدس است چراکه با دارا بودن 420 کیلومتر مرز مشترک با کشور عراق در زمان جنگ خط مقدم جبهههای جنگ بوده است.
استان ایلام به عنوان خط مقدم هشت سال دفاع مقدس نگین خاطرات جنگ تحمیلی است که هنوز بسیاری از رشادت های این استان در کشور بازگو و ثبت نشده است، موضوعی که شاید بخشی از آن به عهده رسانهها باشد.
مهران، دهلران، دشت عباس، چنگوله، چوار، شرهانی، قلاویزان و..همه مناطقی از استان ایلام بوده که وجب و به وجب آنها نهفته از پای رزمندگانی بوده که از کیان کشور دفاع کرده اند و استان ایلام محل واقعی دفاع و ظرف اصلی جنگ بشمار می رود و این ویژگی پر افتخار در تاریخ به یادگار می ماند.
در بین جاده ایلام به مهران مناطق مختلفی از زمان جنگ وجود دارد که محلی برای دفاع از کشور بوده و قول گقتنی محل اصلی استقرار نیروی های خودی برای مقابله با دشمن بعثی بوده است به طوری که ۱۲۵ بار شهر ایلام مورد حمله وحشیانه دشمنان در دوران دفاع مقدس قرار گرفت و شهرستانهای دهلران و مهران کاملاً جنگی شدند و بارها دست به دست شدند.
در مجموع 600 نقطه یادمان دوران دفاع مقدس در استان ایلام وجود دارد که تنها 450 نقطه آن سندسازی شده است و مابقی در دستور کار قرار دارد.
قرارگاه امیرالمومنین(ع) و سه راهی جندالله دو یادمان دفاع مقدس در استان ایلام هستند که در مسیر ایلام به سمت شهرستات مهران هنوز آثار زمان جنگ تحمیلی در آنها قابل مشاهده است و هر ساله کاروانهای متعدد راهیان نور نیز از این یادمانها بازدید می کنند.
قرارگاه امیرالمومنین(ع) در 25 کیلومتری شهر ایلام و در منطقه معروف به بانروشان میان یک سلسله ارتفاعات دیواره مانند و نفـوذناپذیر قرارگرفته است این قـــرارگاه در سال 1360 برای سازماندهی و اعزام نیرو به محورهای عملیاتی میمک، مهران و چنگوله ایجاد شد.
در سال 1361 مرکز فرماندهی محورهای عملیاتی استان ایلام بود و در اواخر سال 1361 با تشکیل رسمــی تیپ 114 امیرالمومنین (ع)، این مکان به عنوان مقر اصلی این یگان در مدخل تنگه نیاز برگزیده شد.
این قرارگاه در هدایت عملیات آزادسازی مناطق عمومی مهران نقش مهمی ایفا کرد و پس از ارتقا تیپ 114 به لشکـر 11 در اواخر سال 1365، این قـرارگاه برای محــل استقرار آن لشکر در نظر گرفته شد تا پایان جنگ همچنان فعال بود و این مکــان هر ساله مورد بازدیـــد خیل عظیم مشتاقان دفاع مقدس در قالب کاروانهای راهیان نور قرار می گیرد.
این مکان به صورت واقعی محل جنگ بوده و تمام ظرفیت های آن برای ما به میراث مانده و بدون تردید می تواند به بهترین موزه جنگ و دفاع مقدس در کشور تبدیل شود.
قرارگاه لشکر امیرالمومنین (ع) ایلام محلی ناب از صحنه های واقعی دفاع مقدس است که ظرفیت بالایی برای تبدیل شدن به یک موزه ملی کم نظیر را دارد..
استان ایلام و مردم باغیرت آن هر کدام جلوهای از پایمردی و مقاومت هستند و شیرزنان و شیرمردان این دیار کهن در سختترین شرایط آن دوران، سرود فتح و پیروزی سر دادند و هجوم وحشیانه هواپیماهای جنگی در بمباران شهرها و روستاها هم نتوانست خللی در عزم و اراده آنان ایجاد کند.
امروز سنگر شهید غیوری در قرار گاه امیر المومنین (ع)در مناطق عملیاتی غرب کشور زیارتگاه عاشقان و آزادگان است و این شهید بزرگوار در درعملیات والفجر 3،والفجر 5، والفجر 9، والفجر 10 ،کربلای 1 ،کربلای 4 ،کربلای 10 ،نصر 4 ،نصر 8،با مسئولیت های مختلف حضوری فعال داشت در هر جا که علی بود آرامش خاطر فرماندهان فراهم بود.
اوایل جنگ تحمیلی به عنوان عضوی از بسیج راهی جبهه شد و در سا ل 1359 به عضویت رسمی سپاه در آمد و در دیار ایلام، غیوری را به غیرت، جوانمردی، شجاعت و غریبی می شناسند.
بنیانگذار جمهوری اسلامی ایران حضرت امام خمینی(ره) به شایستگی حق مطلب را در مورد حماسه بزرگ آزادسازی مهران در عملیات کربلای یک ادا کرده و فرمودند: «مهران را هم خدا آزاد کرد». در طول سالیان پس از جنگ تحمیلی، به رغم اینکه استان دلاورپرور ایلام آماج حملات مستقیم دشمن قرار داشت و تمامی مردم این استان از پیر و جوان و زن و مرد، هر کدام به نوعی از آب و خاک کشورمان دفاع می کردند، درصد ناچیزی از رنج ها و مرارت ها و رشادت های مردمان این سرزمین منعکس شده است.
دیگر یادمان دفاع مقدس در ایلام سه راهـی جنـدالله در27 کیلومتری شهر ایلام، محل اتصال جادههای سرنی، صالح آباد و مهران است کـه در دهانه تنگه نیاز واقع شده و تا میمک 20 کیلومتر فاصله دارد.
پس از پذیرش قطعنامه 598 بوسیله ایران در تیرماه 1367، ارتش عراق به ایلام حمله کرد و تا سه راهی جندالله پیش آمد و در این یادمان دفاع مقدس هنوز آثار جنگ و تانک ها و ادوات جنگی نیز مشاهده می شود که نگهداری می شوند.
بدون شک در تاریخ پرشکوه ایران اسلامی، افتخارات و حماسه های زیادی وجود دارد. مردمان سرزمین ایران همواره با تعصب و غیرت بسیار، از آب و خاک کشور عزیزمان دفاع کرده اند و آبرو و عزت این سرزمین را در برابر تجاوز دشمنان حفظ کرده اند.
در زمان جنگ، صدام توجه ویژه ای به شهر مهران و ایلام داشت و در عملیات های مختلف سعی داشت این دو شهر را به تصرف خود در بیاورد اما رزمندگان ما هر بار که این شهرها به اشتغال درمی آمد دوباره آن را پس می گرفتند.
با وجود تلاش هایی که برای استفاده از ظرفیت های استان ایلام در زمینه اعزام کاروانهای راهیان نور صورت می گیرد برخی زیر ساختها در استان ایلام مساعدت چندانی را با این استعداد ها و پتانسیل ها ندارند یکی از این مشکلات بحث راههای استان ایلام است.
مردمانی که بدون هیچ شرط و شروطی و در دورترین نقاط مرزی کشور، با رشادت و پایمردی از آب و خاک کشور عزیزمان دفاع کردند و برای حفظ انقلاب اسلامی و آسایش نسل های آینده، آسایش را از خود و همسر و فرزندانشان گرفتند.
سنگر صدام، یادمان بانروشان، نقطه ایثار و سه راه جندالله در شهرستان مهران همگی مکانهایی است که در ایام مختلف سال مورد توجه کاروانهای راهیان نور قرار می گیرد.
زیبایی های ایلام فقط جلوه های طبیعی و تمدن 10 هزار ساله نیست، در هشت سال دفاع مقدس وجب به وجب خاک این دیار مقدس شاهد صحنه هایی از مردانگی و رشادت بوده که از خیلی چیزها زیباتر است.
بله ایلام سرزمین رشادتها و خطرات هشت سال دفاع مقدس است که نمونه ای از مبارزه مردم کشور برای حفظ میهن بوده است. خاطرات جنگ و دفاع مقدس با همه شیرینی و تلخی های که دارد، برای بعضی ها یادآور دلاورمردی های مردان و زنانی است که همیشه یاد و خاطره آنها در اذهان باقی خواهد ماند.(مهر)
سید رضا صدرالحسینی در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
دانشیار حقوق بینالملل دانشگاه تهران در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح کرد
یک پژوهشگر روابط بینالملل در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح کرد
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتوگوی «جامجم» با نماینده ولیفقیه در بنیاد شهید و امور ایثارگران عنوان شد