اختلافات عمیق فرانسوی‌ها بر سر سوریه

اما این روزها آقای اولاند برای بار دوم در سال 2013 چهره رهبری جنگ‌طلب را به خود گرفته است. فرانسه در ماه ژانویه رهبری مداخله نظامی در مالی را برای بازپس‌گیری مناطق تحت کنترل شورشیان به عهده گرفت.

اولاند و کشور فرانسه بتازگی و به دنبال رای منفی پارلمان بریتانیا به طرح جنگی، دولت کامرون از سوی جان کری به عنوان قدیمی‌ترین متحد ایالات متحده توصیف شد.

با این همه توانایی اولاند در برنامه‌ریزی و ترسیم چهره قدرت نظامی فرانسه در قضیه سوریه منوط به نتیجه رای‌گیری در کنگره آمریکا شده است.

فرانسه پس از لفاظی‌های تند درباره سوریه، در نوعی سراسیمگی و تفرقه سیاسی نگران‌کننده بر سر آنچه باید بعد از این انجام دهد، فرو غلتیده است.

دولت فرانسه از همان ابتدا ائتلاف مخالفان سوری را به رسمیت شناخت و لوران فابیوس، وزیر خارجه به طور مستقیم فراخوان‌ها برای کاربرد زور علیه مسببان حملات شیمیایی بیست و یکم آگوست را هدایت کرد.

اولاند قبل از رای گیری در پارلمان انگلستان سخنرانی جنگ‌طلبانه‌ای ایراد و اعلام کرد فرانسه آماده تنبیه کسانی است که تصمیم به کاربرد گاز شیمیایی علیه بی‌گناهان گرفته‌اند.

در دوم سپتامبر دولت فرانسه گزارش امنیتی را در 9 صفحه منتشر و در آن مدعی شد که فقط رژیم اسد می‌تواند مسئول حمله شیمیایی باشد.

اولاند متعاقب موضعگیری مجلس انگلستان و تصمیم اوباما درگرفتن مجوز حمله از کنگره دوباره بر تصمیم فرانسه در اقدام نظامی علیه رژیم اسد تاکید کرد.

رئیس‌جمهور فرانسه از کسب پیروزی چشمگیر و فرمان دادن به اقدامی نظامی لذت می‌برد. گرچه پارلمان فرانسه جلسه چهارم سپتامبر درباره سوریه را بدون رای‌گیری به‌اتمام رساند، اما اولاند اصولا از نظر قانونی نیازی به گرفتن مجوز حمله نظامی از پارلمان ندارد.

وی در دادن فرمان حمله به هواپیماهای جنگی فرانسه برای بمباران شورشیان مالی به دنبال تائید پارلمان نبود و رای‌گیری بر سر این حمله چند ماه بعد انجام شد.

به‌علاوه براساس قانون فرانسه تائید جنگ از سوی پارلمان تنها در صورتی مورد نیاز است که عملیات نظامی در خارج طولانی مدت باشد؛ اما در قضیه سوریه تصمیم اوباما برای اخذ مجوز از کنگره معادله را عوض کرده است.

فرانسه در مناقشه مالی از این که به طور مستقیم در خطر باشد، ابایی نداشت؛ زیرا زمان کوتاه و اجماع سیاسی پشتیبان مداخله بود و علاوه بر آن دولت مالی از پاریس تقاضای کمک کرده بود.

اما درباره سوریه هیچ گونه وضع اضطراری وجود ندارد و جو سیاسی در کشور بسیار متشتت و دوقطبی شده است و نیز فرانسه خطری فوری علیه امنیت خود را مشاهده نمی‌کند. نظرسنجی‌ها نشان می‌دهد که حدود 59 تا 64 درصد فرانسوی‌ها مخالف اقدام نظامی در سوریه هستند.

سیاستمداران فرانسوی نیز به دو دسته تقسیم شده‌اند. بسیاری از سوسیالیست‌ها تمایل به جنگ دارند و در مقابل سبزها که حزبشان در دولت حضور دارد و نیز چپگراهای افراطی که در دولت نیستند، مخالف جنگ هستند.

حزب مخالف دولت، نگرانی خود را از اقدام نظامی در سوریه ابراز داشته است و بسیاری از سیاستمداران تمایلی به ایده اقدام نظامی بدون پشتیبانی سازمان ملل ندارند.

در فرانسه هنوز خاطره مداخله نظامی در عراق به رهبری آمریکا و بدون تائید سازمان ملل زنده است.

در آن زمان ژاک شیراک، رئیس‌جمهور وقت فرانسه شورای امنیت سازمان ملل را تهدید به وتو کرد و تردیدهای فرانسه درباره مدارک آمریکا مبنی بر وجود سلاح‌های کشتار جمعی در عراق، ایالات متحده را وادار به جستجوی ائتلافی خارج از سازمان ملل کرد.

فرانسوا هایسبورگ از پژوهشگران بنیاد تحقیقات استراتژیک می‌گوید: «سندرم عراق و احساس اعتماد نداشتن به دولت در فرانسه وجود ندارد، اما ترس مردم از دستکاری و تحریف شواهد از سوی سرویس‌های امنیتی بسیار زیاد است.»

اگر حقایق جنگ عراق رو می‌شد تاریخ حق را به فرانسه می‌داد. این مسأله و نیز سنت گلیستی یعنی احساس استقلال کامل از آمریکا، احساس ناخوشایندی را در فرانسه از صبر و انتظار در حمایت از اقدام نظامی از سوی کنگره آمریکا ایجاد کرده است.

رهبر حزب مخالف دولت در پارلمان می‌گوید: «فرانسه نباید دست به سینه منتظر رای‌گیری کنگره آمریکا باشد.» وی به اولاند هشدار می‌دهد به تیزر تبلیغاتی رئیس‌جمهور آمریکا تبدیل نشود.

اکنون فشارهای سیاسی در پارلمان فرانسه برای برنامه‌ریزی نشستی تازه در صورت تائید کنگره آمریکا برای حمله به سوریه بالا گرفته است.

اولاند روشن کرده است که فرانسه به طور یکجانبه و تنها عمل نخواهد کرد. از این رو رای‌گیری در پارلمان می‌تواند خطری برای وی محسوب شود: حزب مخالف دولت تهدید کرده است که بدون پشتیبانی سازمان ملل از حمله حمایت نخواهد کرد، اما اولاند احتمالا قادر نخواهد بود در برابر فراخوان‌ها برای یک نشست جداگانه و رای‌گیری در پارلمان مقاومت کند. نظرسنجی‌ها نشان‌دهنده آن است که بیشتر مردم فرانسه خواهان چنین رای‌گیری هستند.

آلن ژوپه، نخست‌وزیر پیشین اعتقاد دارد این می‌تواند به معنای دادن مشروعیت دموکراتیک به حملات در غیاب پشتیبانی سازمان ملل باشد. اتخاذ چنین ایده‌ای پیشینه سیاسی هم دارد. در سال 2003 یک رهبر جوان حزب سوسیالیست فرانسه که نقش اپوزیسیون را بازی می‌کرد، خواهان رای‌گیری پارلمان بر سر مداخله نظامی در عراق بود، اما او کسی نبود جز آقای فرانسوا اولاند!

منبع: اکونومیست
مترجم: ایرج جودت