اسناد جدید درباره همراهی واشنگتن با بغداد در جریان حملات شیمیایی در حالی منتشر می‌شود که آمریکا در روزهای اخیر به بهانه استفاده از سلاح‌های شیمیایی، سوریه را به حمله نظامی تهدید کرده است.
به دنبال انتشار این دسته از اسناد، با دکتر صادق زیباکلام، استاد علوم سیاسی دانشگاه تهران گفت‌وگو کردیم تا بدانیم مکانیسم انتشار اسناد سیا و استناد نشریات آمریکایی به این اسناد چگونه است.
اسناد دخالت سیا در کودتای 28مرداد همزمان با شصت ساله شدن این واقعه سیاسی، امسال منتشر شد و دیروز نیز نشریه آمریکایی فارین پالیسی با اشاره به حملات شیمیایی 30سال قبل رژیم بعث عراق علیه ایران، اسنادی را منتشر کرد که نشان از همراهی واشنگتن با بغداد در جریان این حملات دارد. با توجه به این دو رویداد، پرسش اینجاست که سازوکار انتشار این اسناد در ایالات متحده چگونه است؟
اسناد در آمریکا بستگی به نوع طبقه‌بندی آن، معمولا پس از مدت معینی مثلا 30 سال در اختیار عموم مردم قرار می‌گیرد، مگر در مواردی که بنابر ملاحظاتی حتی پس از گذشت این زمان نیز قابل انتشار نباشد.
با این حال در آمریکا معمولا برخی رسانه‌ها با استفاده از منابعی که در اختیار دارند، می‌توانند به برخی اسناد دسترسی پیدا کنند. نیویورک‌تایمز یا واشنگتن‌پست مشهور هستند که با تکیه بر بعضی روابط، اسنادی را منتشر می‌کنند که معمولا موثق و معتبر است.
به این ترتیب می‌توان گفت که حتی اسناد محرمانه نیز در آمریکا غیرقابل نفوذ نیست و مانند دزدی بانک که مشکل است، اما شدنی است، دسترسی به اسناد محرمانه نیز گاه بسختی امکان‌پذیر است.
انتشار این اسناد بعد از گذشت مدت زمان مشخص، بنابر قانون وظیفه‌ای الزام‌آور برای دستگاه امنیتی آمریکاست یا سیا در انتشار این اسناد مختار است؟
این یک عرف شبیه به قانون در این کشور است که با گذشت 30 سال که معمولا افراد درگیر در یک پرونده بازنشسته شده و حساسیت‌ها فروکش کرده است، اسناد در اختیار عموم قرار گیرد، چون دیگر انتشار آنها حالت برخورندگی نداشته و بعضا برخی کشورهای دشمن آمریکا تبدیل به دوست شده‌اند یا اهمیت موضوع کاهش یافته است.
شما فکر می‌کنید انتشار اسناد سیا در مقطع کنونی حاوی پیامی است؟
درباره دخالت سیا در کودتای 28 مرداد که اسناد منتشر شده اصلا نکات جدیدی دربر نداشت. این‌که چه کسانی در جریان کودتا نقش داشته‌اند، با قید جزئیات آن چند هفته پس از کودتا از سوی مسئول دفتر سازمان سیا در خاورمیانه منتشر شد و این اسناد چیزی نبود که کسی را شگفت‌زده کند.انتشار چنین اسنادی مثل این بود که کسی بگوید سندی به دست آورده که نشان می‌دهد حمله عراق به ایران به دستور صدام صورت گرفته که خب همه این را می‌دانیم.
انتشار اسناد همکاری آمریکا با عراق در جریان حملات شیمیایی چطور؟ آیا افشای این اسناد آن هم درست در اوج بحران سوریه که اتفاقا موضوع آن استفاده از همین گازهای اعصاب است، اتفاقی است؟
درباره سوریه، آمریکا از دو سو تحت فشار است؛ عده‌ای از متحدان این کشور انتقاد می‌کنند که چرا واشنگتن در بحران سوریه مداخله نکرده و کار را تمام نمی‌کند. عده‌ای دیگر هم با یادآوری پیامدهای جنگ عراق، خواهان جلوگیری از تکرار درگیری نظامی در یک کشور دیگر هستند.در چنین شرایطی، آمریکا فرمولی طراحی کرده و استفاده دولت سوریه از سلاح‌های شیمیایی علیه مخالفان را خط قرمز خود قرار داده است. با این حال هنوز این پرسش وجود دارد که چه کسی از سلاح شیمیایی در این کشور استفاده می‌کند بنابراین با توجه به بحران سوریه، درباره این‌که اسنادی که فارین پالیسی منتشر کرده آیا حاوی پیام خاصی هست یا نه، من فکر نمی‌کنم پیام خاصی مدنظر باشد.
در یادداشتی اختصاصی برای جام جم آنلاین مطرح شد
یک کارشناس روابط بینالملل در گفتگو با جامجمآنلاین مطرح کرد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
