این انتخاب در حالی صورت گرفت که پیش از آن نام افرادی همچون حسین مرعشی، مهدی حجت، سیدرضا صالحیامیری و محسن مهرعلیزاده به عنوان گزینههای احتمالی برای ریاست این سازمان مطرح بود، اما یک روز پس از این که محمدعلی نجفی از مجلس رای اعتماد نگرفت وی با حکمی از سوی رئیسجمهور به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی منصوب شد.
نجفی شصت و دو ساله در حالی به عنوان هفتمین رئیس سازمان میراث فرهنگی انتخاب شده است که این سازمان در هشت سال گذشته با چالشهای فراوانی روبهرو بوده و فعالان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری در چنین شرایطی با آمدن محمدعلی نجفی امیدوارند تا برنامهریزی بهتری در این حوزه صورت گیرد.
صیانتی که محقق نشد
دی سال 1382 بود که سازمان میراث فرهنگی و گردشگری با رای نمایندگان مجلس شورای اسلامی با ادغام دو سازمان میراث فرهنگی و ایرانگردی و جهانگردی وقت، تشکیل و تحت نظارت ریاست جمهوری قرار گرفت تا با ارتقای جایگاه آن، از میراث فرهنگی کشور در یک سیستم منسجم و قدرتمند صیانت و حفاظت بهتری صورت گیرد و علاوه برآن اوضاع گردشگری نیز سامان داده شود، اما با وجود گذشت این سالها نهتنها این امر محقق نشد بلکه به گفته میراث دوستان آسیبهای جدی و حتی جبرانناپذیری به این حوزه وارد شد. باستانشناسان، موزهداران و فعالان صنایع دستی و صنعت گردشگری از رئیس سازمان میراث فرهنگی انتظار دارند با برنامهریزی مناسب و توجه به تخصصها و استفاده از مدیران شایسته برخی عقبماندگیهایی که در این بخش وجود دارد، جبران شود.
محمدرضا کارگر، رئیس سابق موزه ملی کشور درباره انتخاب محمدعلی نجفی به عنوان رئیس سازمان میراث فرهنگی و اولویتهایی که وی باید در دستور کار خود قرار دهد به «جامجم» گفت: در میان گزینههایی که برای ریاست سازمان میراث فرهنگی در هفتههای اخیر مطرح بود حضور آقای نجفی با توجه به پیشینه فرهنگی و تجربیات اجرایی که داشتند گزینه مناسبتری است هر چند اگر ایشان پیشینه میراثی هم داشتند میتوانستند موفقتر عمل کنند، اما با وجود این اگر ایشان معاونان و مدیران خود را از افراد متخصص در این حوزه انتخاب کنند میتوانند دستاوردهای بهتری داشته باشند. وی افزود: آقای نجفی، سازمان میراث فرهنگی را در حالی تحویل میگیرد که این بخش در نوعی بلاتکلیفی به سر میبرد و اینگونه نیست که فقط قطار میراث از ریل خارج شده باشد بلکه سازمان میراث فرهنگی باید از نو ساماندهی شود و کسی را میخواهد که از اول ریلگذاری کند و برای این که این بخش را نجات دهد باید از مدیران باتجربه در حوزه میراث فرهنگی استفاده کند.
کارگر با اشاره به این که بخشی از مشکلات بوجود آمده را نمیتوان جبران کرد، افزود: سازمان میراث فرهنگی سازمانی دانشمحور است و این سازمان بدون دانش فقط یک ساختمان با بودجههای تعریف شده است و اگر دانشی وجود نداشته باشد نمیتوان کاری از پیش برد و حتی ممکن است بودجهها در جهت تخریب هزینه شود.
وی افزود: سازمان میراث فرهنگی بخش مهمی از این دانش خود را طی این سالها از دست داده است و این فرصت داده نشده است تا این دانش به افراد تازهوارد منتقل شود و این انقطاع بهوجود آمده و نیروهای توانمند و متخصص از این سیستم خارج شدهاند که لازم است رئیس جدید سازمان این موضوع را مدنظر قرار دهد.
رئیس سابق موزه ملی کشور ابراز امیدواری کرد با شناسایی و انتخاب مدیران شایسته و متخصص بدون فشار و تاثیر یکسری افراد خاص و جریانهای پیرامون چه در داخل سازمان و چه خارج از سازمان شرایطی را بهوجود بیاورند که زمینهساز تصمیمات و برنامهریزی صحیح در حوزه میراث فرهنگی و گردشگری شود. وی بر برنامهریزی، امکانسنجی و اولویتبندی در همه ابعاد میراث فرهنگی تاکید کرد و گفت: در این سالها بسیاری از بناها که نیاز به حفاظت و مرمت داشت مورد غفلت قرار گرفته است و احیا کردن آنها نیاز به دانش و بودجه بیشتری دارد که باید مورد توجه قرار گیرد.
واگذاری تصدیگریها در بخش صنایع دستی
بخش صنایع دستی از دیگر حوزههای مهم است که با ادغام سازمان صنایع دستی در سازمان میراث فرهنگی در سال 85 وظایف این سازمان را گستردهتر کرد.
منوچهر عبدلی، رئیس اتحادیه سراسری صنایع دستی نیز اظهار امیدواری کرد با انتخاب آقای نجفی که دارای تحصیلات آکادمیک و دارای تجربیات بالایی است تحولات اساسی در حوزه صنایع دستی ایجاد شود.
وی افزود: بخش صنایع دستی از دهه 40 تاکنون بین دستگاهها و سازمانهای مختلف جابهجا شده است و مشکلی که هنوز با آن دست به گریبان است این که درگیر تصدیگریهاست و انتظار میرود رئیس جدید سازمان میراث این نوع نگرش را تغییر دهد و کارکرد تصدیگری را در این بخش از بین ببرد.
عبدلی خاطرنشان کرد: وقتی حوزه صنایع دستی را با حوزه فرش مقایسه میکنیم، میبینیم در حوزه فرش تصدیگریها واگذار شده و کارها دست فعالان بخش است، اما در بخش صنایع دستی دولت صفر تا صد کارها را در دست خودش نگه داشته است. وی با اشاره به ضرورت توجه به حضور در بازارهای بینالمللی گفت: خیلی از فعالیتها در عرصه بینالملل به دلیل درک نادرست مدیران روی زمین مانده است و نگاه بلندمدتی در این زمینه وجود نداشته و بخش صنایع دستی با تعطیل شدن شرکت بازرگانی صنایع دستی دولتی ایران در سال 83 دچار مشکل شده است و آمارهای صادرات صنایع دستی در سالهای 83 تا 88 نشان از افت صادرات دارد.
عبدلی درباره آمار صادرات سال 88 تا 91 که در آن اعلام شده صادرات صنایع دستی صعودی بوده است، گفت: این آمار غیرواقعی است چرا که براساس آمار مدونی که ما داریم صادرات صنایع دستی با وجود افزایش ارزش کالا که بالا رفته، سیر نزولی داشته است.
به گفته وی صادرات حلقه آخر فرآیند تولید است و متاسفانه به دلیل نداشتن برنامهریزی مناسب، فقدان حمایتهای لازم و استراتژی بلندمدت، سهم مناسبی از بازار جهانی نداریم و لازم است رئیس سازمان میراث فرهنگی برای رسیدن صنایع دستی ایران به جایگاه واقعی استراتژی مناسبی را برای این بخش طراحی کند. وی با اشاره به این که صنایع دستی ایران جزو سه برند برتر دنیاست، افزود: صنایع دستی ایران از نظر کیفیت، تنوع و حجم تولید دارای جایگاه برتر است، اما چین و هند هر کدام بیش از پنج میلیارد دلار صادرات دارند و ما اگر آمار واقعی صادرات صنایع دستی را بدون احتساب طلا و جواهر که جزو صنایع دستی به حساب نمیآید در نظر گیریم حدود 120 میلیون دلار صادرات داریم. این در حالی است که آمار صادرات حدود 700 میلیون دلار اعلام میشود که این موضوع به دلیل تغییر کد تعرفهها اتفاق افتاده است. وی افزود: پیشینه آقای نجفی نشان میدهد ایشان در بخشهایی که فعالیت کردند توانستند تحولات اساسی ایجاد کنند، امیدواریم با وجود آن که چندان به این حوزه آشنا نیستند؛ ولی در حوزه صنایع دستی هم شاهد تحولات خوبی از سوی ایشان باشیم، البته طبیعی است در شروع فعالیت دولت نمیتوان انتظار داشت کارها بسرعت پیش برود چون برای شناخت افراد و انتخاب مدیران زمان نیاز است و باید منتظر ماند و دید که چه میشود.
رئیس اتحادیه سراسری صنایع دستی با اشاره به قطع بودجههای توسعه عمرانی صنایع دستی از سال 1356، گفت: وقتی یک ساختار دولتی بخواهد برنامهریزی کند نمیتواند بدون بودجه عمرانی به زیرساختهای بخش صنایع دستی توجه کند و لازم است رئیس سازمان میراث فرهنگی در این زمینه تدبیر کند. به گفته وی اگر سهمیهای از بودجههای عمرانی به بخش صنایع دستی تعلق نگرید این بخش در تهیه مواد اولیه و همچنین ایجاد و توسعه زیربناها از جمله ایجاد بازارچههای فروش به مشکل برمیخورد و لازم است برای توسعه و تقویت بخش صنایع دستی برنامهریزی استراتژیک صورت گرفته و منابع بودجهای لازم دیده شود.
حفاظت از آثار تاریخی در اولویت
مهدی رهبر از باستانشناسان پیشکسوت کشورمان نیز به «جامجم» گفت: انتخاب آقای نجفی را به فالنیک میگیریم و امید میرود معاونان و مدیرانی که ایشان انتخاب میکنند از میان افرادی باشد که دارای روح فرهنگی بوده و دغدغه حفظ و صیانت از میراث فرهنگی کشور را داشته باشند.
وی انتقال سازمان میراث فرهنگی به شیراز را از تصمیمات اشتباه در سالهای گذشته دانست و گفت: انتقال سازمان میراث به استانها علاوه بر پراکنده شدن و بازنشسته شدن بسیاری از کارشناسان باعث شد مرکز اسناد و مدارک سازمان که 15 سال برای آن زحمت کشیده شده بود تا مرتب و غنی شود در این نقل و انتقالات بسیاری از این اسناد و مدارک پراکنده و آسیب ببیند. این باستانشناس پیشکسوت با تاکید بر این که رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، باید حفاظت از آثار تاریخی را در سرلوحه کار خود قرار دهد، گفت: حفاظت از آثار و بافتهای تاریخی که در سالهای گذشته آسیبهای زیادی دیده است مهمترین کاری است که رئیس سازمان میراث فرهنگی و گردشگری باید به آن توجه کند و پس از حفاظت، بحث کاوش نیز باید مورد توجه قرار گیرد.
ورود گردشگر به داخل تقویت شود
محمدحسین کرمانی، رئیس هیات مدیره انجمن صنفی دفاتر خدمات مسافرت هوایی و جهانگردی نیز در گفتوگو با هنرنیوز گفت: اولین اقدام آقای نجفی در حوزه گردشگری باید ترمیم تخریبهای صورت گرفته باشد.
او با تاکید بر این که معاون گردشگری که انتخاب میشود باید دارای سوابق اجرایی، اداری و صلاحیتهای کارشناسی باشد، گفت: معاون گردشگری باید بتواند این وزنه اقتصادی را به چرخش درآورد و با مطالعه و برنامهریزی اهداف مشخص، ورود گردشگر به ایران را جانی تازه ببخشد. باید بداند چگونه گردشگری داخلی را تثبیت کند. تمام این اقدامات سبب میشود آژانسها به تحرک درآیند.
کرمانی با اشاره به این که آژانسها موانع قانونی و مالیاتی زیادی پیشرو دارند، تصریح کرد: برای پیشبرد گردشگری باید این موانع برطرف شود.
وی افزود: باید ارتباط و تعاملی شایسته و مدبرانه میان معاونت گردشگری و وزارت امور خارجه برقرار شود و این یکی از بزرگترین اقداماتی است که باید از سوی آقای نجفی و ظریف،وزیر امورخارجه پیگیری شود.
وی با اشاره به این که گردشگری ایران نیازمند تبلیغات برونمرزی فعال است، خاطرنشان کرد: وزارت امور خارجه باید در این حوزه به معاونت گردشگری کمک کند. در ایجاد تسهیلات برای ورود گردشگر به ایران هم وزارت امورخارجه نقش مهمی دارد.
سیما رادمنش / گروه فرهنگ و هنر
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد
در گفتگو با جام جم آنلاین مطرح شد