فناوری و انسان مضطرب

بعد از اختراع رایانه سرعت تحول، صدها بلکه هزار‌ها برابر شده است و اکنون ما در یک دنیای کاملا ماشینی به سر می‌بریم.

جالب اینجاست که نه تنها انسان ابزار ساز بوده، بلکه ابزارها نیز بر انسان و در واقع بر هویت انسان تاثیر گذاشته‌است.

دنیای ماشینی امروز برای انسان رفاه و برخورداری بیشتر از مواهب هستی را به ارمغان آورده و کیفیت عمرآدمی هزار‌ها برابر شده است.

مسیری را که باید طی یک سال پیمود، اکنون در یک ساعت می‌پیماییم. اینها موهبت‌های دنیای ماشینی است و انکارشان نمی‌توان کرد. در عین حال اما بلایی که همین دنیا بر سر انسان آورده است هم ناچیز نیست.

امروزه ما زندگی‌مان را براساس حکومت ماشین‌ها تنظیم کنیم. همان طور که چارلی چاپلین در فیلم عصر جدید بخوبی نشان می‌داد، ما در اسارت ماشین قرار گرفته‌ایم.

از هویت واقعی آدمی بیگانه گشته‌ایم. ماشین برحسب تغییر در روابط فردی و اجتماعی انسان شده و آرامش و فرصت تفکر و تعمق در مسائل عمیق انسانی را از ما گرفته است، انسان از بودن به داشتن تحول یافته و این مقوله همان از خود بیگانگی انسان است اگر در گذشته فخر و مباهات به ویژگی‌های انسانی وابسته بود، امروز به میزان داشتن تغییر یافته است.

در ادبیات عمیق ما داستان کوزه‌گری نقل شده که کوزه بزرگی می‌ساخت. پس از اتمام قسمت‌های پایین کوزه به داخل آن رفت و سر کوزه را ساخت و وقتی ساختن کوزه به پایان رسید،خودش در داخل آن زندانی بود.

حال یا باید کوزه را می‌شکست تا آزاد شود یا همه زندگی‌اش از دست می‌داد تا کوزه سالم بماند. این حکایت این روزهای ماست، روزهای شتاب و استرس و اندوه.

دکتر مصطفی تبریزی‌ - عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی