نسل سوم دارا و سارا در راه چین

دارا و سارا عروسک‌هایی بود که برای اولین بار با لباس‌های محلی اقوام مختلف ایرانی، در نیمه دوم دهه 70 از سوی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با هدف آشناسازی و انس کودکان ایرانی با فرهنگ کهن ایرانی، اسلامی، طراحی شد اما در نهایت تولید آن به عروسک‌سازان چینی سفارش داده شد.

این عروسک‌ها به دلیل سنگینی و قیمتش در رقابت با عروسک‌های غربی مانند باربی از استقبال کمتری بهره‌مند شد اما با این حال بازار خود را یافت و به گفته مدیر بازرگانی کانون پرورش فکری در این سال‌ها حدود 200 هزار عروسک دارا و سارا در کشور فــــروش رفته است.

این عروسک‌ها که عروسک‌های ملی محسوب می‌شود سهم ناچیزی را از بازار تقاضای اسباب‌بازی در کشور تشکیل می‌دهد، به طوری که بر اساس آمارهای رسمی گمرک در سال 90 حدود 20 میلیون دلار اسباب‌بازی وارد کشور شده است که این رقم به گفته کارشناسان تنها یک پنجم رقم ورود قاچاق اسباب‌بازی در کشور است رقمی که اگر صرف تولید اسباب‌بازی در داخل کشور شود، می‌تواند تحولی در این صنعت بوجود آورد.

واردات اسباب‌بازی به کشور همواره این سوال را ایجاد کرده است که چرا کشورمان در حالی که در صنعت خودرو، هوا و فضا و بسیاری صنایع پیچیده و تخصصی‌تر پیشرفت‌های بسیاری را حاصل کرده است هنوز در صنعت عروسک‌سازی که هم دانش فنی آن و هم مواد اولیه‌اش در داخل کشور وجود دارد متکی به خارج از کشور است و برای تولید عروسک ملی هم باید وارد مذاکره با چینی‌ها شد.

چرا دارا و سارا به چین می‌روند؟

مرتضی حیدری، مدیر بازرگانی و مشاور کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان با پذیرش این موضوع که کانون پرورشی و دستگاه‌های مرتبط در این سال‌ها در توجه به تولیدکنندگان داخلی کوتاهی کردند بر این باور است که باید در این سال‌ها به تولیدکنندگان داخلی اعتماد می‌کردیم و با سفارش دادن تولید به آنها فرصت می‌دادیم تا مجال آزمون و خطا داشته باشند تا به تولیدات مناسب برای جوابگویی به بازار دست یابند.

وی در پاسخ به این پرسش جام‌جم که چرا هنوز دارا و سارا برای تولید به چین سفارش می‌شود، گفت: ما برای داخلی کردن تولید اسباب‌بازی ایده‌هایی داریم و در مورد عروسک‌های دارا و سارا پنج فاز را تعریف کردیم و در فاز پنجم قرار است این عروسک به طور کامل در ایران تولید شود بنابراین با توجه به این پنج فاز مذاکرات خود را با شرکت‌های چینی آغاز کردیم.

به گفته وی، حرکت به سمت تولید داخلی درکشور شروع شده است و در فاز اول قرار است ابتدا ده هزار عروسک با تغییراتی بهتر نسبت به سری دوم وارد کشور شود.

اما در فازهای دوم و سوم با ایجاد قابلیت تحرک بیشتر در عروسک‌ها اجزاء آن به صورت نیمه مفصل و مفصل تولید می‌شود تا در نهایت به این سمت برویم که در فاز سوم با ورود قطعات این عروسک آن را در داخل کشور مونتاژ کنیم و در فاز چهارم به دنبال ورود تکنولوژی آن خواهیم بود تا درنهایت در فاز پنجم کل آن در کشور تولید شود.

مدیر بازرگانی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان یکی دیگر از اقدامات را شناسایی تولیدکنندگان داخلی ذکر کرد و گفت: برآورد می‌شود بیش از 50 کارگاه وکارخانه عروسک‌سازی در کشور باشد و ما به دنبال شناسایی و مذاکره با آنها هستیم تا اسباب‌بازی مورد نیاز را در داخل تولید کنیم.

پنج درصد، سهم تولید داخلی

این اتفاق‌ها در حالی است که بتازگی شورای عالی انقلاب فرهنگی هم اساسنامه بنیاد صنعت اسباب‌بازی را تصویب کرده است، بابک نگاهداری معاون نظارت و راهبری شورای عالی انقلاب فرهنگی با بیان این که تنها پنج درصد اسباب‌بازی موجود در سطح بازار تولید داخلی است به جام‌جم گفت: قبل از انقلاب اسلامی صنعت اسباب‌بازی به معنای واقعی در کشور وجود نداشت و تنها برخی از تولیدکنندگان مواد پلاستیک به صورت موردی نسبت به تولید نمونه‌هایی از اسباب‌بازی پلاستیکی اقدام می‌کردند که بعضا کپی‌برداری از نمونه‌های خارجی بود.

وی درباره مشکلات پیش روی تولیدکنندگان داخلی هم گفت: مواردی چون افزایش قیمت تمام شده به علت نوسانات قیمت مواد اولیه، بالا بودن دستمزد کارگر، تیراژ پایین تولید، نبود نیروی انسانی متخصص در زمینه طراحی اسباب‌بازی، تقلید و کپی‌کاری، ناتوانی رقابت با اسباب‌بازی‌های وارداتی و... از جمله این مشکلات است.

به گفته وی، با وجود مشکلات و معضلات موجود، آمار سالانه نشان می‌دهد که تولیدکنندگان داخلی خصوصا تولیدکنندگان سرگرمی‌های آموزشی، کمک آموزشی، فکری و خلاقانه فعالیت‌شان رو به گسترش است.

به گفته وی، متاسفانه با توجه به نبود حساسیت دستگاه‌های نظارتی و نبود تعامل سایر دستگاه‌ها در خصوص اجرای مصوبات شورای اسباب‌بازی، شاهد حضور اسباب‌بازی‌های ممنوع و قاچاق در سطح بازار هستیم که با اجرای طرح هولوگرام شبنم توسط وزارت صنعت، معدن و تجارت و تشکیل کارگروه اسباب‌بازی در ستاد مبارزه با قاچاق کالا موضوع نظارت بر واحدهای صنفی در دستور کار است و امیدواریم با حمایت از تولیدکنندگان داخلی شاهد اتفاق‌های خوبی در صنعت اسباب‌بازی کشور باشیم.

سیما رادمنش -‌‌ گروه فرهنگ و هنر