الگویی جدید از یک پلیس ایرانی

فیلمنامه قواعد ژانر پلیسی و معمایی را رعایت می‌کند و با طرح معماهای پی‌درپی اجازه نمی‌دهد قصه از نفس بیفتد. تقابل اصلی فیلمنامه در ظاهر بین دو گروه مظنونین و کارآگاهان شکل می‌گیرد.

کارآگاهانی که در پی کشف سرنخ‌های قتل دختری خیابانی به نام آسمان هستند و مظنونینی که سرنوشت هر کدامشان به گونه‌ای با زندگی آسمان پیوند خورده است.

این تقابل حاوی تعقیب و گریزها و زد و خوردهایی است که فیلمنامه را پرکشش و جذاب ساخته است. روایت «گناهکاران» شخصیت‌های مظنون را یکی یکی معرفی می‌کند و درباره هر کدام اطلاعات لازم را به تماشاگر می‌دهد.

خرده‌روایت‌هایی که درباره هر یک از شخصیت‌ها بیان می‌شود سایه اتهام را به صورت مساوی و عادلانه بر سر هر یک از آنها می‌افکند بنابراین پدر آسمان به اندازه مرد ترکیه‌نشین (رضا رویگری) و مدیرعامل شرکت (کوروش تهامی) و دیگران می‌تواند در معرض اتهام قرار بگیرد.

تکرار موتیف فرو کردن آمپول هوا که چندین بار نشان داده می‌شود نیز برای تقویت حس بدبینی به همه شخصیت‌هاست بنابراین فیلمنامه در طرح معمایی پیچیده و حل نشدنی تا آخرین لحظات فیلم موفق عمل می‌کند و در سکانس‌های پایانی نیز با یک غافلگیری مخاطب را به بیرون از سالن تاریک سینما می‌فرستد.

در کنار تقابل اصلی که بین دو گروه پلیس و متهم صورت می‌گیرد نقطه قوت فیلمنامه ایجاد تقابل عمیق بین دو کارآگاه درگیر پرونده است. کارآگاه اول (سرگرد تدین) که نقشش را فرامرز قریبیان بازی می‌کند فردی است خودرای و شجاع که با جسارت خودش پرونده را پیش می‌برد.

کارآگاه دوم (روانگر) که نقشش را رامبد جوان بازی می‌کند درست در نقطه مقابل تدین قرار می‌گیرد. او فردی ترسو و محافظه‌کار است که دور از چشم دیگران دست به اعمال خلاف می‌زند. فیلمنامه در پایان حکم به پیروزی کارآگاه اول می‌دهد.

رامبد جوان در ایفای نقش روانگر حضور موفقی داشته است. او که بیشتر نقش‌های کمدی داشته است این بار با جدیت بیش از حدش نگاه‌ها را به سمت خودش جلب می‌کند.

در کنار رامبد جوان فرامرز قریبیان هم توانسته الگویی جدید از یک پلیس ایرانی را ارائه دهد. پلیسی خونسرد و بذله‌گو که هنگام انجام عملیات بشدت خشن می‌شود و با هیچ کس شوخی ندارد. او براساس درک شخصی‌اش دست به اسلحه می‌برد و هراسی از قضاوت دیگران ندارد.

یکی از بهترین لحظات بازی قریبیان زمانی است که در حضور پلیس بین‌المللی دارد پسته می‌شکند و در عین حال به حرف‌هایش گوش می‌کند.

دیالوگ‌های طنز سرگرد تدین (گفتن کلمه خانم ذوزنقه به منشی شرکت) هم در همین راستاست البته حضور پررنگ قریبیان در بیشتر لحظات این احتمال را در ذهن زنده می‌کند که شاید او خواسته در فیلم خودش بیشتر دیده می‌شود. شاید پسر نقش را برای پدر به گونه‌ای نوشته که این شخصیت بیشتر از همه دیالوگ داشته باشد و همه ماجراها به او ختم شود. نکته سوال‌برانگیز اینجاست که همه ماجرا از زبان روانگر (رامبد جوان) روایت می‌شود و او راوی اصلی قصه است بنابراین وقتی فیلم این قاعده را بنا می‌کند باید با توضیحات همین شخصیت جلو برویم و دیگر نباید نماهایی از تخیلات ذهنی تدین را ببینیم.

گناهکاران چهارمین فیلم قریبیان در مقام کارگردان و پخته‌ترین فیلم اوست. این بازیگر و کارگردان سینمای ایران در این فیلم نشان می‌دهد فیلمسازی او مثل خیلی از بازیگران دیگر از سر هوس و برای ایجاد تنوع در کار حرفه‌ای‌اش نیست.

قریبیان مثل سرگرد تدینی که با سن زیادش دنبال متهم می‌دود، هنگام فیلمسازی نیز کار را جدی گرفته و با چاشنی دقت و وسواس پشت دوربین رفته است.

احسان رحیم‌زاده - گروه رادیو و تلویزیون