مشقت تردد دانش‌آموزان در مناطق محروم

این دانش‌آموزان که متعلق به مدرسه‌ای روستایی در شهرستان« اردل» واقع در استان چهارمحال و بختیاری بودند ، هفته گذشته هنگام بازگشت از مدرسه روی یخ‌های یک رودخانه در حال بازی بودند که بر اثر شکستن یخ غرق شده و فوت کردند.

طرح تجمیع مدارس روستایی یا مجتمع‌های آموزشی روستایی و عشایری براساس مصوبه شورای عالی آموزش و پرورش از سال 89 در روستاهای سراسر کشور اجرایی شد. براساس این طرح، مدارسی که دانش‌آموزان کمی دارد و در روستاهای مختلف پراکنده‌ است، تحت عنوان «مجتمع آموزشی» یک جا جمع می‌شود تا امکان خدمات‌رسانی آموزشی و پرورشی بیشتری را برای دانش‌آموزان آن مناطق فراهم کنند. این طرح که به علت کاهش جمعیت دانش‌آموزی در بسیاری از روستاها و نگاه اقتصادی به مدارس اجرا شده، گر چه مزایایی از قبیل صرفه‌جویی در امکانات و افزایش کیفی و کمی خدمات آموزشی و پرورشی را در برداشته، اما معایب و معضلاتی را هم به دنبال داشته که کمتر به آن توجه شده است.

براساس این طرح، دانش‌آموزان روستاهایی که طبق مصوبه آموزش و پرورش تعدادشان به میزان کافی برای احداث مدرسه در محل سکونت خود نمی‌رسد، تحت مدیریت واحد در یک مجتمع آموزشی که در یکی از روستاهای مرکزی ایجاد شده است،‌ به تحصیل می‌پردازند. این دانش‌آموزان مجبورند برای رسیدن به مجتمع مذکور مسافتی طولانی و چند کیلومتری را که بعضا سخت و صعب‌العبور است، بپیمایند؛ مشکلی که البته هنگام تصویب طرح برای آن چاره‌اندیشی شد و بخشی از هزینه ایاب و ذهاب دانش‌آموزان را دولت به عهده گرفت. با وجود این، این طرح اگرچه برای برخی دانش‌آموزان اثربخش بود، اما مانعی برای تحصیل بسیاری از دانش‌آموزان محروم روستایی بویژه دختران شد. زیرا بسیاری از خانواده‌های روستایی و عشایری حاضر به فرستادن دختران خود به این مجتمع‌های دوردست و شبانه‌روزی نشدند. برخی دیگر نیز که توانایی پرداخت هزینه‌های مازاد بر زندگی خود را نداشتند، ناتوان از پرداخت هزینه ایاب و ذهاب مجبور به جلوگیری ناخواسته از تحصیل فرزندان خود شدند. هر چند عده‌ای از دانش‌آموزان هم در این میان عزمشان را جزم کردند که بدون پرداخت هزینه‌ای، این مسیر سخت و طولانی را با پای پیاده بپیمایند و دشواری‌های آن را تحمل کنند تا رنج بی‌سوادی را متحمل نشوند، مانند همین سه دانش‌آموزی که دو هفته پیش در روستایی در شهرستان اردل هنگام برگشت از مدرسه و عبور از روی یخ‌ها، با شکسته شدن یخ‌ها به درون رودخانه سرد سقوط کردند و جان باختند.

نماینده شهرکرد در مجلس با بیان این‌که آموزش و پرورش طرح تجمیع مدارس روستایی را به دلیل کمبود بودجه و به صورت ناقص انجام داده است، به فارس می‌گوید: این در حالی است که دانش‌آموزان سرویس ایاب و ذهاب ندارند و خوابگاه‌های شبانه‌روزی مدارس روستایی نیز به دلیل مشکلات مالی تعطیل شده است.

سیدسعید زمانیان با بیان این‌که دانش‌آموزان مجبورند مسیرهای پنج، شش کیلومتری روستا تا مدارس تجمیع شده را بپیمایند، می‌افزاید: به دلیل بی‌توجهی به سرویس رفت و برگشت دانش‌آموزان، سه دانش‌آموز در راه برگشت از مدرسه در رودخانه غرق شده و فوت کردند.

به گفته این نماینده مجلس، طرح تجمیع مدارس هزینه‌های تحمیلی به خانواده‌های روستایی وارد کرده و برخی از دانش‌آموزان به دلیل مشکل مالی امکان ادامه تحصیل در مدارس تجمیع شده دوردست را ندارند.

در کنار سختی تردد در مسیر مجتمع‌های آموزشی، شهریه‌ای که برای تحصیل در این مجتمع‌ها در سال جاری از دانش‌آموزان دریافت می‌شود، نیز باعث ترک تحصیل بسیاری از دانش‌آموزان در مناطق محروم روستایی شده است.

براساس گزارش منابع موثق از استان چهارمحال و بختیاری،‌ یکصد دانش‌آموز فقط از یک مجتمع آموزشی در این استان در سال جاری تحصیلی ترک تحصیل کرده‌اند.

یکی از مسئولان استانی که خواست نامش فاش نشود، در این‌باره به جام‌جم می‌گوید: این دانش‌آموزان متعلق به مجتمع آموزشی دخترانه راهنمایی ـ دبیرستان «پروین اعتصامی و عصمت» بودند که به دلیل ناتوانی در پرداخت شهریه این مجتمع امسال در کلاس درس خود حاضر نشدند.

وی می‌افزاید: مجتمع‌های آموزشی برای هزینه‌های خود از دانش‌آموزانی که به طور شبانه‌روز در این مجتمع‌ها ساکن هستند،‌ هر سه ماه یک بار 150 هزارتومان و برای کسانی که تردد روزانه دارند و از خوابگاه و ناهار و شام استفاده نمی‌کنند، هر سه ماه یکبار 70هزار تومان شهریه دریافت می‌کنند.

این مسئول با بیان این‌که تمام این هزینه‌ها جدای از هزینه ایاب و ذهاب دانش‌آموزان ‌تا سال تحصیلی گذشته توسط دولت پرداخت می‌شد، خاطرنشان می‌کند: اما از مهر امسال، دولت پرداخت شهریه را به خود دانش‌آموزان واگذار کرده و بابت آن هیچ کمکی نمی‌کند و تنها هزینه ایاب و ذهاب را که پیش از این نیز به طور مشترک توسط دولت و دانش‌آموزان پرداخت می‌شد،‌ متقبل شده است.

به گفته وی، این طرح بیشتر در مناطق محروم استان اجرایی شده و از آنجا که خانواده دانش‌آموزان این مناطق توانایی پرداخت این هزینه‌ها را ندارند،‌ مانع تحصیل فرزندان خود می‌شوند که این ترک تحصیل در سال جاری به صورت عجیبی افزایش داشته است.

نماینده استان گلستان در مجلس شورای اسلامی نیز با بیان این‌که ارزیابی‌ها نشان می‌دهد که طرح تجمیع امروز حتی از نظر خود آموزش و پرورش هم طرح موفقی نیست و باید در آن تجدیدنظر شود،‌ به جام‌جم می‌گوید: در این طرح از یک سو چند مدرسه در یک روستا یا چند روستا تحت مدیریت واحد یک مجتمع قرار می‌گیرد که این مساله آسیب‌هایی را به مدیریت این مدارس وارد کرده و موجب گلایه مدیران شده و از سوی دیگر به علت یکی شدن مدارس روستایی و تجمیع آنها دشواری‌هایی را برای دانش‌آموزان و خانواده‌های آنها دربرداشته است.

رضا صابری با بیان این‌که هزینه رفت و آمد دانش‌آموزان به این مجتمع‌ها و سایر هزینه‌ها در سال‌های گذشته تا حد زیادی از طریق دولت پرداخت می‌شد، می‌افزاید: اما امسال به دلیل کمبود بودجه و مشکلات مالی دولت، این هزینه‌ها بر دوش خانوارهای روستایی افتاده و فشار مضاعفی را به آنها وارد کرده است. نماینده آزادشهر و رامیان خاطرنشان می‌کند: در استان گلستان و در مناطق محروم روستایی آن نیز دانش‌آموزان زیادی به دلیل ناتوانی در پرداخت این شهریه‌ها مجبور به ترک تحصیل شده‌اند که جای توجه و تامل دارد.