کلاهبرداری، صددرصد تضمینی

دریافت وام خارج از نظام بانکی و بدون موانع قانونی و دردسرهای اداری همیشه وسوسه‌کننده است و تبهکاران با اطلاع از این موضوع، شرکت‌هایی صوری را دایر و با تبلیغات گسترده مشتریانی را جذب و از آنان کلاهبرداری می‌کنند. مطابق محتویات یکی از این پرونده‌ها که در دادسرای ناحیه 6 تهران مورد رسیدگی قرار گرفت، مردی بعد از تاسیس شرکتی کاغذی در روزنامه‌ها، آگهی‌هایی مبنی بر اعطای وام‌های کلان چاپ و مشتریان را به دفترش راهنمایی کرد. این متهم می‌گوید: من با متقاضیان قرارداد تنظیم می‌کردم و تعهد می‌دادم ظرف چند ماه وام مورد نظرشان را پرداخت کنم؛ البته قبل از آن مبالغی را به عنوان کارمزد و کارهای اداری دیگر دریافت می‌کردم. بعد از مدتی وقتی زمان پرداخت وام‌ها فرا رسید، دفتر را که اجاره‌ای بود تخلیه و فرار کردم.

یکی از مالباختگانی که از سوی این متهم فریب خورده است نیز چنین می‌گوید: مدیرعامل شرکت در زمان تنظیم قرارداد، به من گفت، سرمایه‌گذار شرکت، مرد ثروتمندی است که هیچ سمت رسمی ندارد و به همین دلیل وام خارج از سیستم بانکی پرداخت می‌شود. مدیر شرکت از من چک و سفته خواست تا تضمینی برای بازپرداخت وام باشد. همه این کارها باعث شد، اعتمادم جلب شود و قانونی یا غیرقانونی بودن فعالیت‌های شرکت شک نکنم.

یکی دیگر از مالباختگانی که به این شیوه فریب‌ خورده است، می‌گوید: در حالی‌که مشکل مالی داشتم یکی از دوستانم مرا به مردی معرفی کرد که ظاهرا شغل مهمی داشت و انجام هرکاری از عهده‌اش برمی‌آمد. به او گفتم 70 میلیون تومان وام می‌خواهم قبول کرد و جواب داد در سریع‌ترین زمان ممکن وام را آماده می‌کند، البته قبل از آن باید هفت میلیون تومان به عنوان کارمزد به او بدهم. من هم که فکر نمی‌کردم تمام این ماجرا کلاهبرداری باشد، پول را پرداختم، اما هرچه منتظر شدم از وام خبری نشد و مرد شیاد هم فرار کرد.

حامد جوان بیست و پنج ساله‌ای است که چندی قبل به اتهام کلاهبرداری توسط کارآگاهان پایگاه هفتم پلیس آگاهی تهران بازداشت شد. او در اعترافاتش گفته است: من و همدستم دفتری را اجاره و بعد از آن به بهانه پرداخت وام خود‌اشتغالی کلاهبرداری از مردم را شروع کردیم. مشتریان ما که از طریق آگهی‌هایمان به دفتر می‌آمدند اغلب جوانانی بودند که دنبال سرمایه می‌گشتند تا کاری را شروع کنند. ما از هر یک از آنها بین 500 هزار تا یک میلیون تومان می‌گرفتیم و وعده می‌دادیم وام‌شان بزودی آماده خواهد شد؛ بعد از مدتی هم دفتر را تخلیه و فرار کردیم.

فروش خودرو از دیگر راه‌هایی است که تبهکاران برای رسیدن به خواسته‌هایشان از آن بهره می‌برند. آنان معمولا وعده خودروی ارزان‌قیمت یا قسطی می‌دهند و به‌گونه‌ای رفتار می‌کنند که گویی تمامی اقدامات‌شان کاملا قانونی است. مردی پنجاه‌و‌دو ساله به نام محمد ـ ر که پرونده اتهامی‌اش در دادسرای عمومی تهران رسیدگی شده است، می‌گوید: خودروی پرایدی را به مبلغ ماهانه 300 هزار تومان کرایه کردم، بعد همان را به صورت قسطی فروختم. بابت این کار ابتدا چهار میلیون تومان پول پیش از خریدار که زنی جوان بود گرفتم و بعد هم او ماهانه 300 هزار تومان قسط می‌پرداخت که آن را به صاحب اصلی ماشین می‌دادم تا متوجه کلاهبرداری نشود. بعد از پایان اقساط هم چون نمی‌توانستم به وعده‌ام عمل و سند را به نام زن جوان منتقل کنم، فرار کردم، اما بعد از مدتی گیر افتادم.

این مرد فقط از یک نفر کلاهبرداری کرده است، اما گاه تعداد مالباختگان چنین پرونده‌هایی به چندصد نفر می‌رسید. زنی به نام فیروزه که به اتهام کلاهبرداری از 200 نفر به تحمل پنج سال زندان محکوم شده است، توضیح می‌دهد: شرکتی غیرقانونی را تاسیس کردم و با انجام تبلیغات وعده فروش قسطی خودرو دادم. من از مشتریانم بسته به نوع و مدل خودرویی که می‌خواستند مبالغی بین 500 هزار تا هفت میلیون تومان به عنوان پیش‌قسط می‌گرفتم، بعد هم فرار کردم.

کلاهبردار دیگری که از سوی ماموران پلیس کرمان دستگیر شد، در روزنامه‌ها آگهی داد که شرکتش قصد دارد تعداد محدودی خودروی قسطی و ارزان‌قیمت به اقشار کم‌درآمد بفروشد، اما برای این کار متقاضیان باید با پرداخت مبلغ 16 هزار تومان ثبت‌نام کنند تا در قرعه‌کشی شرکت داده شوند. او از این طریق مبلغ کلانی به جیب زد، اما عاقبت دستگیر شد.

مردی که در اردبیل دست به کلاهبرداری 56 میلیون تومانی زد، می‌گوید: من اول اسم و مشخصات یک تبعه اکراین را برای خودم جعل کردم و بعد با انتشار آگهی مدعی شدم خودروهای مدل بالا و گرانقیمت را به مبلغ بالا می‌فروشم. بعد از گرفتن پیش‌قسط از مشتریان هم فرار کردم. من احتمال نمی‌دادم دستگیر شوم، چون مالباختگان نه نشانی‌ام را داشتند و نه حتی اسم و مشخصات واقعی‌ام را می‌دانستند.

حرف‌های بیشتر افرادی که پول خود را به این طریق از دست داده‌اند، مشابه هم است. حمید ـ الف، مرد چهل و یک ساله‌ای است که شکایتش را در اداره مبارزه با کلاهبرداری پلیس آگاهی تهران مطرح کرد. او می‌گوید: شرکتی که من با آن معامله کردم، کاملا معتبر و قانونی به نظر می‌رسید. چند کارمند داشت و همه بسیار خوش‌برخورد بودند. از طرفی آگهی‌های شرکت مرتب چاپ می‌شد و من اصلا فکرش را هم نمی‌کردم آنها شیاد باشند.

داشتن مسکن و سرپناه یکی دیگر از دغدغه‌های شهروندان است و گاه برای خرید خانه ریسک‌هایی را پذیرا می‌شوند که حاصلی جز برباد رفتن اندوخته‌شان ندارد. مردی که در بخش «حسن‌آباد» از 250 نفر بیش از 5‌/‌1 میلیارد تومان کلاهبرداری کرده، در اعترافاتش گفته است: «من سال‌ها در آن منطقه در زمینه ساخت و ساز مسکن کار می‌کردم و تا مدتی کاملا خوش قول بودم، طوری که توانستم برای خودم اعتباری کسب کنم، بعد از آن تصمیم به کلاهبرداری گرفتم.»

یکی دیگر از ترفندهای این گروه از کلاهبرداران، فروش خانه‌های دیگران با اسناد جعلی است. یکی از افرادی که گرفتار چنین ماجرای مجرمانه‌ای شده است، توضیح می‌دهد: «از طریق یکی از بنگاه‌های معاملات املاک در غرب تهران خانه‌ای را خریدم، اما بعد از مدتی متوجه شدم آن آپارتمان صاحب دیگری هم دارد با پیگیری موضوع معلوم شد بنگاهدار آن خانه را با رهن کم وکرایه بالا، اجاره کرده و بعد با اسناد جعلی به من فروخته است؛ البته هنوز مراحل انتقال سند انجام نشده و فرد شیاد فرار کرده بود.»

خود مالباختگان نیز در وقوع این نوع کلاهبرداری‌ها نقش عمده‌ای دارند و با سهل‌انگاری و بی‌احتیاطی‌های خود زمینه ارتکاب جرم را مهیا و فراهم می‌کنند.